Obiekty militarne jako element krajobrazu kulturowego Półwyspu Helskiego

• Authors: Aneta Marek , Łukasz Marszałek

Title variants

Obiekty militarne jako element krajobrazu kulturowego Półwyspu Helskiego

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie militarnych obiektów Półwyspu Helskiego, które odegrały kluczową rolę podczas obrony we wrzeniu 1939 r. Badaniem objęto dwa rejony Półwyspu Helskiego – Ośrodek Oporu Jastarnia i Rejon Umocniony Hel, w których krajobrazie zachowało się wiele fortyfikacji. W artykule wskazano lokalizację poszczególnych elementów umocnień obu obszarów oraz podano ich charakterystykę militarną i przeznaczenie. Obiekty te w późniejszym okresie były rozbudowywane na potrzeby wojska, natomiast w momencie rozformowania jednostki wojskowej straciły swoją rangę. Stały się miejscami zainteresowania miłośników militariów, co przyczyniło się do rewitalizacji obiektów i udostępnienia ich do celów kulturowych.

EN

The aim of this paper is to present the military objects of the Hel Peninsula which played a key role during the defense of September 1939. What has served as an object of this research is the two regions of the Hel Peninsula, in the landscape of which many fortifications have survived, namely, The Jastarnia Resistance Center and The Hel Fortified Area. The article indicates the location, military characteristics and purpose of individual elements of fortifications in both areas. These objects were later extended to cater for the needs of the army, however, they lost their rank when the military unit was disassembled. Due to the growing number of military enthusiasts The Jastarnia Resistance Center and The Hel Fortified Area had soon become a local attraction, which contributed to the revitalisation of various facilities and making them available for cultural purposes.

Keywords

PL

Półwysep Helski; krajobraz militarny; bunkry; fortyfikacje; Półwysep Helski; krajobraz militarny; bunkry; fortyfikacje

EN

Hel Peninsula; military landscape; bunkers; fortifications

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
• Year: 2018
• Volume: 7
• Pages: 233-249

Dates

published

2018-12-30

Contributors

author

Aneta Marek

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, pl. Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław

author

Łukasz Marszałek

• Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Geografii i Studiów Regionalnych

References

• Bernaciak A., Wiśniewska R., 2015, Możliwości turystycznego wykorzystania dawnych obiektów militarnych północnego odcinka Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, „Studia Periegetica”, 2, s. 123–135.
• Chylińska D., 2006, Formy ekspozycji i udostępnienia turystycznego obiektów militarno-wojskowych z czasów II wojny światowej rozwiązania polskie a praktyka europejska, „Folia Turistica”, 17, s. 77–97.
• Cudny W., Rouba R., 2012, Hotelarstwo jako sposób na rewitalizację zabytkowych obiektów militarnych pochodzących z XIX i XX wieku, „Ochrona Zabytków”, 3–4, s. 107–122.
• Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 21 sierpnia 1936 r. O uznaniu Półwyspu Helskiego za rejon umocniony, DzU z 1936 r., nr 71, poz. 512.
• Godlewski P., 2013, Rozwój regionalnej turystyki militarnej (na przykładzie obiektów militarnych z okresu II wojny światowej w województwie lubuskim), „Handel Wewnętrzny: Turystyka i rekreacja czynnikami rozwoju społeczno-gospodarczego regionu”, 5, II, s. 113–120.
• Janeczko E., Heise M., 2013, Możliwości rozwoju turystyki militarnej w lasach na przykładzie Nadleśnictwa Wejherowo, „Studia i Materiały CEPL w Rogowie”, 15, 37 (4), s. 137–143.
• Kardas M., 2009, Gdyńskie zaślubiny Polski z morzem w 1920 roku, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych”, I, s. 109–116.
• Kardas M., 2011, Okupacja hitlerowska Helu. Wybrane aspekty, „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej”, LII, 2, s. 165–186.
• Mikos von Rohrscheidt A., 2009, Polska: największe muzeum fortyfikacji na wolnym powietrzu w aspekcie rozwoju turystyki kulturowej, „Turystka Kulturowa”, 2, s. 20–48.
• Miniewicz J., 1983, Konstrukcja unikalnych polskich schronów bojowych, zbudowanych w 1939 r. w Jastarni na Półwyspie Helskim, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 28, 1, s. 121–143.
• Poczta J., 2009, Krajobraz kulturowy powojskowy Bornego Sulinowa i jego wpływ na kształtowanie polityki władz miejscowych, „Problemy Ekologii Krajobrazu”, XXV, s. 117–123.
• Pszenny D., Janeczko E., 2015, Zielony Pierścień Warszawy jako obszar rozwoju turystyki militarnej, „Studia i Materiały CEPL w Rogowie”, 17, 45 (4), s. 180–186.
• Sołkiewicz-Kos, Zadworny M., 2010, Rekultywacja zdegradowanych terenów powojskowych i sposoby ich zagospodarowania na przykładach krajowych, „Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym”, 7, s. 271–278.
• Stach E., 2013, Aktualne wykorzystanie obiektów i miejsc militarnych w Polsce w aspekcie militarnej turystyki kulturowej, [w:] Narębski L. (red.), Fortyfikacje nowożytne w Polsce: badania, realizacje, projekty i zagospodarowanie do współczesnych funkcji, Toruń, s. 213–223.
• Szarski W., 2007, Hel – nasz samotny półwysep, „Wojsko w Społeczeństwie”, 2, s. 125–130.
• Wojciechowski Z., 2010, Obiekty militarne Półwyspu Helskiego w latach 1920–2006, „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej”, LI, 4, s. 247–271.
• Zgłobicki W., Smyk J., Kabała A., 2016, Ocena oferty wybranych obiektów militarnych na obszarze Polski dla potrzeb turystyki dzieci i młodzieży, „Turystyka Kulturowa”, 2, s. 116–134.
• http://www.gohel.pl/strona-2525-fortyfikacje_cypla_helskiego.html (29.11.2017).
• http://www.old.helmuzeum.pl/muzeum/historia-mow#mow (28.11.2017).

Identifiers

DOI

10.18778/2300-0562.07.09