Wahania sezonowe jako skutek zmian w strukturze inwestorów – studium przypadku dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.

• Authors: Anna Szczepańska-Przekota

Title variants

EN

Seasonal Fluctuations as a Result of Changes in the Investor Structure – A Case Study for the Warsaw Stock Exchange S.A.

Abstracts

EN

The purpose of the article. Seasonality in capital markets is described in the financial literature as a type of calendar anomaly that indicates irrational investor behaviour. One might ask whether there are reasons other than irrational investor behaviour for changes in the occurrence and magnitude of calendar anomalies. The paper hypothesises that changes in the structure of investors are responsible for the occurrence of seasonal anomalies. Methodology. The analysis of seasonal fluctuations in the WIG index quotations for the years 1997–2022 was carried out using the CENSUS X12 procedure, with tests for the stability of seasonal fluctuations and the presence of moving seasonality. The assessment of the relationship between the strength of seasonal fluctuations, measured by the difference between the monthly extreme seasonal deviations in a given year, and the share of individual investors in the total number of stock market transactions on the Warsaw Stock Exchange was carried out using the Pearson linear correlation coefficient and the Granger causality test. Results of the research. Periods of appearance and disappearance of seasonal fluctuations on the Polish stock market have been observed. Changes in the structure of investors were proposed as an explanation for this phenomenon. The periods in which the seasonality phenomenon was more intense coincided with the increased activity of individual investors. Therefore, it was not the description of the anomaly that was the reason for its disappearance, but its appearance and disappearance was linked to the structure of investors who showed certain constant behaviours.

PL

Cel artykułu. Sezonowość na rynkach kapitałowych opisywana jest w literaturze finansów jako swoistego rodzaju anomalia kalendarzowa, pokazująca irracjonalne zachowania inwestorów. Można zadać pytanie, czy zauważa się również inne przyczyny, niż irracjonalne zachowania inwestorów, zmian w występowaniu i sile anomalii kalendarzowych? W pracy postawiono hipotezę, że za pojawianie się anomalii sezonowych odpowiadają zmiany w strukturze inwestorów. Metoda badawcza. Analiza wahań sezonowych notowań indeksu WIG za lata 1997–2022 została przeprowadzona za pomocą procedury CENSUS X12 wraz z testami stabilności wahań sezonowych oraz obecności ruchomej sezonowości. Ocena związku pomiędzy siłą wahań sezonowych, mierzonych różnicą pomiędzy miesięcznymi ekstremalnymi odchyleniami sezonowymi w danym roku a udziałem inwestorów indywidualnych w ogólnej liczbie transakcji dokonywanych na rynku akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie została wykonana przy użyciu współczynnika korelacji liniowej Pearsona oraz testu przyczynowości Grangera. Wyniki badań. Zauważono pojawiające się okresy pojawiania się i zanikania wahań sezonowych na rynku akcji w Polsce. Jako wyjaśnienie tego zjawiska wskazano zmiany w strukturze inwestorów. Okresy, w których zjawisko sezonowości było bardziej intensywne pokrywały się ze zwiększoną aktywnością inwestorów indywidualnych. Zatem to nie opis anomalii okazywał się przyczyną do jej zanikania, ale jej pojawianie się i zanikanie było związane ze strukturą inwestorów, którzy wykazywali pewne stałe zachowania.

Keywords

PL

sezonowość; anomalia; inwestycje; stopa zwrotu; emocje

EN

seasonality; calendar anomaly; investments; rate of return; emotions

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Finanse i Prawo Finansowe
• Year: 2024
• Volume: 1
• Issue: 41

Dates

published

2024

Contributors

author

Anna Szczepańska-Przekota

• Politechnika Koszalińska

• https://orcid.org/0000000240025072

References

• Alexander, S.S. (1961). Price Movements In Speculative Markets; Trends Or Random Walks. Industrial Management Review, 2.
• Asteriou, D. i Kavetsos, G. (2006). Testing for the Existence of the January Effect in Transition Economies. Applied Financial Economics Letters, 2(6), ss. 375–381, https://doi.org/10.1080/17446540600706817
• Białek, W. (grudzień 2015–styczeń 2016). Rajd św. Mikołaja i efekt stycznia, czyli o cudach na giełdzie. Pieniądze & Inwestycje, 86.
• Borkowski, K. (2019). Występowanie efektu stycznia i grudnia na przykładzie spółek notowanych na GPW w Warszawie. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 172, ss. 23–29, https://doi.org/10.33119/sip.2019.172.2
• Chong, R., Hudson, R., Keasey, K. i Littler, K. (2005). Pre-Holiday Effects: International Evidence on the Decline and Reversal of a Stock Market Anomaly. Journal of International Money and Finance, 24(8), ss. 12261236, https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2005.08.015
• Cisowski, K. (2023). Window dressing czy podaż z funduszy emerytalnych?, https://www.stockwatch.pl/wiadomosci/window-dressing-czy-podaz-z-funduszy-emerytalnych,akcje,306557 [dostęp 28.08.2023].
• Cont, R. (2001). Empirical Properties of Asset Returns: Stylized Facts and Statistical Issues. Quantitative Finance, 1, ss. 223–236.
• Cootner, P.H. (1964). The Random Character of Stock Market Prices. Cambridge: Mass., The M.I.T. Press.
• Czekaj, J. (2008). Rynki, instrumenty i instytucje finansowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Czerwonka, M. i Gorlewski, B. (2008). Finanse behawioralne. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
• Darrat, A., Li, B. i Chung, R. (2013). On seasonal anomalies: A Closer Look at Johannesburg Stock Exchange. Contemporary Management Research, 9(2), ss. 155–168, https://doi.org/10.7903/cmr.10629
• Fama, E.F. (1965). The Behavior of Stock Market Prices. Journal of Business, 38(1), ss. 34–105, https://doi.org/10.1086/294743
• Fama, E.F. (1970). Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work. The Journal of Finance, 25(2), ss. 383–417, https://doi.org/10.2307/2325486
• Fama, E.F. (1991). Efficient Capital Markets II. Journal of Finance, 46(5), ss. 1575–1617, https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1991.tb04636.x
• Eyuboglu, K. i Eyuboglu, S. (2016). Examining the January Effect in Borsa Istanbul Sector and Sub-Sector Indices. Pressacademia, 3(1), ss. 860–866, https://doi.org/10.17261/pressacademia.2017.666
• Gajdka, J. (2013). Behawioralne finanse przedsiębiorstw. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Granger, C.W.J. i Morgenstern, O. (1963). Spectral Analysis of New York Stock Market Prices. Kyklos, 16(1), ss. 1–27, https://doi.org/10.1111/j.1467-6435.1963.tb00270.x
• Gu, A.Y. (2004). The Reversing weekend Effect: Evidence from the U.S. Equity Markets. Review of Quantitative Finance and Accounting, 22(1), ss. 5–14, https://doi.org/10.1023/b:requ.0000006183.42549.50
• Gu, A. i Simon, J. (2003). Declining January Effect – Experience in the United Kingdom. American Business Review, 21(2), ss. 117–121.
• Haugen, R.A. i Jorion, P. (1996). The January Effect: Still there after all These Years. Financial Analyst Journal, 52(1), ss. 27–31, https://doi.org/10.2469/faj.v52.n1.1963
• Hirsch, J. i Hirsch, Y. (2001). Stock Market Almanac: Widely Yearly Updates. Hoboken: Wiley & Sons, ss. 56–93.
• Jacobsen, B i Zhang, C.Y. (2013). Are Monthly Seasonals Real? A Three Century Perspective. Review of Finance, 17(5), ss. 1743–1785, https://doi.org/10.1093/rof/rfs035
• Johnson, E. i Tversky, A. (1983). Affect, generalization, and the perception of risk. Journal of Personality and Social Psychology, 45(1), ss. 20–31, https://doi.org/10.1037/0022-3514.45.1.20
• Karaszkiewicz, B. i Staniec, I. (2017). Testowanie występowania „efektu stycznia” na podstawie indeksu sWiG80. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 17(66), ss. 73–82, https://doi.org/10.22630/pefim.2017.17.66.6
• Lakonishok, J. i Smidt, S. (1988). Are Seasonal Anomalies Real? A Ninety-Year Perspective. Review of Financial Studies, 1(4), ss. 403–425, https://doi.org/10.1093/rfs/1.4.403
• Lewandowska. M. (2017). Efekt stycznia i efekt grudnia na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Journal of Capital Market and Behavioral Finance, 1(5), ss. 17–28.
• Malkiel, B. (2003). The Efficient Market Hypothesis and Its Critics. The Journal of Economic Perspectives, 17(1), ss. 59–82.
• Mandelbrot, B. (1963). The Variation of Certain Speculative Prices. Journal of Bussines, 36(4), ss. 394–419, https://doi.org/10.1086/294632
• McGroarty, F. i Urquhart, A. (2014). Calendar Effects, Market Conditions and the Adaptive Market Hypothesis: Evidence from Long-Run U.S. Data. International Review of Financial Analysis, 35, ss. 154–166, https://doi.org/10.1016/j.irfa.2014.08.003
• Milo, W. (2003). Wybór portfela inwestycyjnego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Moore, A.B. (1964). Some Characteristics of Changes In Common Stock Prices. W: P.H. Cootner, red., The Random Character of Stock Market Prices. Cambridge: MIT Press.
• Mościbrodzka, M. (2020). Zachowania i anomalie na rynku NewConnect. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
• Murgea, A. (2015). January Effect and Market Conditions: a Case of Romania. Ovidius University Annals. Economic Sciences, 2, ss. 488–493.
• Osborne, M.F.M. (1959). Brownian Motion In the Stock Market. Operations Research, 7(2), ss. 145–173, https://doi.org/10.1287/opre.7.2.145
• Peters, E.E. (1997). Teoria chaosu a rynki kapitałowe. Warszawa: WIG Press.
• Raharjo, A., Mubaraq, F. i Mundir, F. (2013). December Effect of Stock Market Return in Indonesia Stock Exchange 1998–2012. International Journal of Science and Research, 2(1), ss. 708–711.
• Rak, A. (2019). Rajd św. Mikołaja widoczny na rynku od 100 lat. Donald Trump jako Grinch tegorocznego efektu?, https://comparic.pl/rajd-sw-mikolaja-widoczny-na-rynku-od-100-lat-donald-trump-jako-grinch-tegorocznego-efektu/ [dostęp 28.08.2023].
• Samuelson, P.A. (1965). Rational Theory of Warrant Princing. Industrial Management Review, 6.
• Schwert, G.W. (2003). Anomalies and Market Efficiency. W: G.M. Constantinides, M. Harris, R. Stultz, red., Handbook in the Economics of Finance. Amsterdam: Elsevier Science B.V., ss. 939–972.
• Sharpe, W.F. (1966). Mutual Fund Performance. Journal of Business, 39(1), Part 2 (Suppl), January, 119–138, https://doi.org/10.1086/294846
• Shiu, Y.W., Lee, C.I. i Gleason, K.C. (2014). Institutional Shareholdings and the January Effects in Taiwan. Journal of Multinational Financial Management, 27, ss. 49–66, https://doi.org/10.1016/j.mulfin.2014.05.005
• Stiglitz, J. (2000). The Contributions of the Economics of Information to Twentieth Century Economics. Quarterly Journal of Economics, 115(4), November, ss. 1441–1478. https://doi.org/10.1162/003355300555015
• Świder, W. (2019). Anomalie kalendarzowe na rynku NewConnect – efekt przełomu miesiąca, efekt miesiąca oraz efekt miesięcy zimnych. Pieniądze i Więź, 22(82), ss. 72–79.
• Tarczyński, W. (1997a). Rynki kapitałowe, Metody ilościowe. Vol. II. Warszawa: Placet.
• Tarczyński, W. (1997b). Efektywność działania Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Ekonomista, 4, ss. 521–538.
• Tarczyński, W. (1999). Próba badania efektywności rynku kapitałowego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Folia Oeconomica Stetinensia, 5, ss. 119–143.
• Thaler, R. (1992). The Winner’s Curse. New York: The Free Press.
• Trader 21 (2020). Inteligentny Inwestor XXI wieku. Tom III. Independent Trader.
• Ullah, I., Ullah, S. i Ali, F. (2016). Market Efficiency Anomalies: A Study of January Effect in Karachi Stock Market. Journal of Managerial Sciences, 1, ss. 31–44.
• Washer, K.M., Nippani, S. i Johnson, R.R. (2016). Santa Claus Rally and Firm Size. Managerial Finance, 42(8), ss. 817–829, https://doi.org/10.1108/mf-10-2015-0280
• Verheyden, T., De Moor i L., Bossche, F. (2013). A Tale of Market Efficiency. HUB Research Papers, Economics and Business Science, 5(2), ss. 45–46.
• Zielonka, P. (2015). Giełda i psychologia. Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu.
• Zubairu. M. i Oyedeko, Y.O. (2017). Santa Claus Rally and Nigerian Stock Market Return: An Illusion or Reality? Net Journal of Business Management, 5(1), ss. 1–5.

Identifiers

DOI

10.18778/2391-6478.1.41.06

Biblioteka Nauki

36085245