Instrumenty typu ETC jako nowe instrumenty finansowe na GPW w Warszawie – wyzwania regulacyjne w aspekcie porównawczym

• Authors: Marcin Opoka

Title variants

EN

Exchange-Traded Commodities as New Financial Instruments on the Warsaw Stock Exchange – Regulatory Challenges from a Comparative Perspective

Abstracts

EN

The purpose of the article. This article examines Exchange-Traded Commodities (ETCs), prompted by the introduction of the first ETC on the Warsaw Stock Exchange (GPW) in August 2023, a significant milestone in the evolution of Poland's capital market. The analysis focuses on the regulations introduced by the GPW in Warsaw, evaluating the adequacy of measures aimed at protecting ETC purchasers. The study also incorporates a European perspective, offering a comparative analysis of national solutions. The structure of the instrument, regulatory framework, origins, and principles of ETC operation are examined, distinguishing these instruments from more popular ETFs. Despite some similarities, ETCs differ significantly in structure and legal character from ETFs, particularly due to the lack of harmonisation at the European level, which impacts investor protection. This disparity raises questions about the effectiveness of existing regulations in ensuring investor safety and trading certainty, not only in Poland. Methodology. To answer these questions the research utilizes a mixed-method approach, incorporating literature reviews, legal acts analyses, and market data examination. It employs a comparative analysis to explore the functionalities, structures, and regulatory settings of ETCs versus ETFs, with a particular focus on mechanisms for investor protection. Additionally, the study evaluates and contrasts the trading regulations applicable to ETCs across major European exchanges in relation to the regulatory frameworks and investor protections implemented by the Warsaw Stock Exchange. Results of the research. The analysis concludes that the lack of harmonised regulations for ETCs poses a significant challenge for investors. In practice, investors are often protected in key aspects at a level similar to that of ETF investors. However, these are not universal or guaranteed regulatory standards that investors can rely on. Therefore, it is recommended to standardise the terminology of passive investment instruments (including ETCs), leading to the harmonisation of basic principles for the construction and trading of these instruments. Regarding ETCs on the Warsaw Stock Exchange, the introduced solutions provide a higher level of investor protection compared to some other EU markets. Nonetheless, further regulatory changes are proposed to support the continued development of the ETC market in Poland.

PL

Cel artykułu. W niniejszym artykule podjęto tematykę instrumentów finansowych typu ETC (ang. Exchange-Traded Commodities). Przyczynkiem do tej analizy było wprowadzenie pierwszego takiego instrumentu do obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w sierpniu 2023 r., co stanowiło znaczący krok w ewolucji rynku kapitałowego w Polsce. Koncentrując się na regulacjach wprowadzonych przez GPW w Warszawie, przeanalizowano adekwatność środków mających na celu ochronę nabywców instrumentów typu ETC. Analiza ta objęła również perspektywę i rynek europejski, dostarczając porównawczego spojrzenia na krajowe rozwiązania. Przeanalizowano konstrukcję instrumentu, ramy regulacyjne, genezę oraz zasady działania ETC, rozróżniając te instrumenty od funduszy typu ETF. Pomimo podobieństw, instrumenty typu ETC różnią się bowiem znacznie pod względem struktury i charakteru prawnego od funduszy typu ETF. W szczególności nie są one zharmonizowane na poziomie europejskim, co wpływa na ochronę inwestorów. Ta różnica skłania do postawienia pytań dotyczących skuteczności istniejących regulacji dla zapewnienia bezpieczeństwa inwestorów i pewności obrotu, nie tylko na gruncie Polski. Metoda badawcza. Aby odpowiedzieć na te pytania, w podjętej analizie dokonano przeglądu literatury, analizy aktów prawnych oraz danych rynkowych. Zastosowano analizę porównawczą, aby zbadać funkcję w obrocie, konstrukcję oraz aspekty regulacyjne funkcjonowania instrumentów typu ETC w porównaniu do ETF-ów, ze szczególnym uwzględnieniem mechanizmów ochrony inwestorów. Dodatkowo, porównano regulacje obowiązujące w zakresie instrumentów typu ETC na kluczowych giełdach europejskich w odniesieniu do rozwiązań wdrożonych przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie. Wyniki badań. Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, że brak zharmonizowanych regulacji dla instrumentów typu ETC stanowi istotne wyzwanie dla inwestorów. W praktyce są oni, niejednokrotnie w kluczowych aspektach, chronieni na poziomie zbliżonym do inwestorów w ETF-y. Nie są to jednak uniwersalne i zagwarantowane regulacyjnie standardy, na których inwestorzy mogliby polegać. Rekomendowane jest zatem ujednolicenie terminologiczne instrumentów pasywnego inwestowania, które powinno pociągać za sobą harmonizację podstawowych zasad konstrukcji danych instrumentów i ich obrotu. W odniesieniu do instrumentów typu ETC na GPW w Warszawie, wprowadzone rozwiązania przewyższają pod względem ochrony inwestorów odpowiedniki obserwowane na niektórych innych rynkach UE. Niemniej jednak, postulowane są dalsze zmiany regulaminowe, który mogłaby przyczynić się do dalszego rozwoju rynku instrumentów typu ETC w Polsce.

Keywords

EN

ETC; ETF; Exchange Traded Commodities; passive investing; index investing

PL

ETC; ETF; Exchange Traded Commodities; inwestowanie pasywne; inwestowanie indeksowe

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Finanse i Prawo Finansowe
• Year: 2024
• Volume: 2
• Issue: 42
• Pages: 127-152

Dates

published

2024

Contributors

author

Marcin Opoka

• Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000249296952

References

• Antoniewicz, R.S., Heinrichs, J. (2014). Understanding Exchange-Traded Funds: How ETFs Work, ICI Research Perspective, 20(5), pp. 1-40.
• Blümke, A. (2009). How to Invest in Structured Products: A Guide for Investors and Investment Advisors. Chichester: Wiley.
• Busch, D., Ferrarini, G. (eds.) (2017). Regulation of the EU Financial Markets: MiFID II and MiFIR. Oxford: Oxford University Press.
• Cugia, F.O. (2015). A Legal Analysis of Exchange-traded Products. Journal of Business and Economics, 6(12), pp. 2118-2127.
• Dorfleitner, G., Gerl, A., Gerer, J. (2018). The Pricing Efficiency of Exchange-traded Commodities. Review of Managerial Science, 12, pp. 255-284.
• Dyrektywa Komisji (2010). Dyrektywa Komisji 2010/43/UE z dnia 1 lipca 2010 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w zakresie wymogów organizacyjnych, konfliktów interesów, prowadzenia działalności, zarządzania ryzykiem i treści umowy pomiędzy depozytariuszem a spółką zarządzającą (Dz.U. L 176 z 10.7.2010).
• EFAMA (2020a). Demystifying ETPs: An EFAMA Guide for the European Investor. [online] Available at: https://www.efama.org/newsroom/news/demystifying-etps-efama-guide-european-investor [Accessed: 01.05.2024].
• EFAMA (2020b). 3 Questions to Keshava Shastry on „Demystifying ETPs: A Simple Guide for the European Investor”. [online] Available at: https://www.efama.org/newsroom/news/3-questions-keshava-shastry-demystifying-etps-simple-guide-european-investor [Accessed: 01.05.2024].
• ESMA (2022). Q&A on MiFID II and MiFIR Commodity Derivatives Topics. [online] Available at: https://www.esma.europa.eu/document/qa-mifid-ii-and-mifir-commodity-derivatives-topics [Accessed: 01.05.2024].
• ESMA (2023). Q&A on the Application of the UCITS Directive. [online] Available at: https://www.esma.europa.eu/document/qa-application-ucits-directive-0 [Accessed: 01.05.2024].
• Euronext (2020). Euronext Rule Book. Book I: Harmonised Rules. [online] Available at: https://www.euronext.com/sites/default/files/2020-11/Harmonised%20rulebook_EN.pdf [Accessed: 01.05.2024].
• Euronext (2022). Euronext Access Rule Book. MTF Operated by Euroenxt Paris. [online] Available at: https://www.euronext.com/en/regulation/mtfs-operated-euronext [Accessed: 01.05.2024].
• Fassas, A.P. (2012). Exchange-traded Products Investing and Precious Metal Prices. Journal of Derivatives & Hedge Funds, 18(2), pp. 127-140.
• Frączek, B. (2012). Potencjał rozwoju rynku ETF-ów. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia, 46(4), pp. 155-166.
• Grill, M., Lambert, C., Marquardt, P., Watfe, G., Weistroffer, C. (2018). Counterparty and Liquidity Risks in Exchange-traded Funds. Financial Stability Review. [online] Available at: https://www.ecb.europa.eu/pub/financial-stability/fsr/special/html/ecb.fsrart201811_3.en.html#toc5 [Accessed: 01.05.2024].
• Marszk, A. (2017). Exchange Traded Commodities as a Category of Innovative Products on European Financial Markets. Financial Internet Quarterly, 13(2), pp. 14-21.
• Marszk, A. (2018). Exchange-traded Products in Germany: Development and Substitution of Exchange-traded Funds, Exchange-traded Commodities and Exchange-traded Notes. EQUI-LIBRIUM Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 13(4), pp. 643-665.
• MiFID II (2014). Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz.U. UE L 173).
• MiFIR (2014). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniające rozporządzenie (EU) nr 648/2012 (Dz.U. L 173 z 12.6.2014).
• Miziołek, T. (2022). Ewolucja przepisów prawnych dotyczących depozytariuszy na rynku funduszy inwestycyjnych w Polsce. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 84(2), pp. 27-42.
• Miziołek, T. (2024). Inwestowanie indeksowe. Instrumenty finansowe typu ETN i ETC. Warszawa: Wydawnictwo Maklerska.
• Miziołek, T., Feder-Sempach, E., Zaremba, A. (2020). International Equity Exchange-traded Funds: Navigating Global ETF Market Opportunities and Risks. [online] Available at: https://link.springer.com/10.1007/978-3-030-53864-4 [Accessed: 01.05.2024].
• Orlando, G. (2013). A Brief Guide on Exchanged Traded Products (ETPs). [online] Available at: http://www.ssrn.com/abstract=2374033 [Accessed: 01.05.2024].
• Paćkowski, D. (2023). HANetf: ETF na fizyczne złoto nie będzie naszym jedynym produktem notowanym na GPW. [online] Available at: https://www.stockwatch.pl/wiadomosci/hanetf-etf-na-fizyczne-zloto-nie-bedzie-naszym-jedynym-produktem-notowanym-na-gpw,surowce,309415 [Accessed: 01.05.2024].
• Regulamin Giełdy (2022). Regulamin Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. w brzmieniu przyjętym Uchwałą Nr 1/1110/2006 Rady Giełdy z dnia 4 stycznia 2006 r., z późn. zmianami (tekst ujednolicony według stanu prawnego na dzień 15 grudnia 2022 r.). [online] Available at: https://www.gpw.pl/pub/GPW/files/PDF/regulacje/Regulamin_Gieldy.pdf [Accessed: 11.06.2024].
• Rogala, M. (2016). Otwarte fundusze inwestycyjne. Zasady są proste. Onepress. Gliwice.
• Rozporządzenie (2014). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniające rozporządzenie (EU) nr 648/2012.
• Rozporządzenie (2017). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz.U. L 168 z 30.6.2017).
• Rozporządzenie delegowane Komisji (2016). Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/583 z dnia 14 lipca 2016 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 w sprawie rynków instrumentów finansowych w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących wymogów w zakresie przejrzystości dla systemów obrotu i firm inwestycyjnych w odniesieniu do obligacji, strukturyzowanych produktów finansowych, uprawnień do emisji oraz instrumentów pochodnych (Dz.U. L 87 z 31.3.2017).
• SIX (2024). Additional Rules for the Listing of Exchange Traded Products. [online] Available at: https://www.ser-ag.com/dam/downloads/regulation/listing/listing-rules/aretp-en.pdf [Accessed: 15.02.2024].
• Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego (2024). Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego w systemie UTP, uchwalone Uchwałą Nr 1038/2012 Zarządu Giełdy z dnia 17 października 2012 r., z uwzględnieniem zmian (tekst ujednolicony według stanu prawnego na dzień 15 maja 2024 r.). [online] Available at: https://www.gpw.pl/pub/GPW/files/PDF/regulacje/SZOG_pl.pdf [Accessed: 11.06.2024].
• TFUE (2009). Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016).
• UCITS (2009), Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (Dz.U. L 302 z 17.11.2009).
• WisdomTree. (2023). ETPedia – the Educational Guide to ETPs. https://www.wisdomtree.eu/en-gb/resource-library/etpedia [dostęp: 01.05.2024].
• Xetra (2014). Exchange Traded Funds & Exchange Traded Products Segment. Conditions for Participation, https://www.xetra.com/xetra-en/meta/rules-and-regulations/Exchange-Traded-Funds-Exchange-Traded-Products-Segment-Conditions-for-Participation-1736212 [dostęp: 01.05.2024].
• Xetra (2024). Exchange Rules for the Frankfurter Wertpapierbörse. https://www.xetra.com/xetra-en/meta/rules-and-regulations/Exchange-Rules-for-the-Frankfurter-Wertpapierb-rse-60120 [dostęp: 01.05.2024].
• Deutsche Börse Xetra, https://www.xetra.com/xetra-en/instruments/etfs-etps [dostęp: 01.05.2024].
• Swiss Exchange, https://www.six-group.com/en/products-services/the-swiss-stock-ex-change/listing/etfs-etps-and-funds.html [dostęp: 01.05.2024].
• https://www.xetra.com/xetra-en/instruments/etfs-etps/products [dostęp: 01.05.2024].
• Lista funduszy ETF dostępnych w ofercie Biura maklerskiego mBanku, https://www.mbank.pl/pdf/ind/inwestycje/lista-funduszy-etf.pdf [dostęp: 01.05.2024].
• Wyszukiwarka funduszy ETF, https://bossa.pl/oferta/rynek-zagraniczny/kid [dostęp: 01.05.2024].
• https://www.xetra.com/xetra-en/ [dostęp: 31.03.2024].
• Inspection of Gold Bullion, https://www.ishares.com/uk/individual/en/literature/annual-report/ishares-physical-metals-gold-bullion-emea.pdf [dostęp: 01.05.2024].
• https://www.xetra-gold.com/fileadmin/user_upload/Downloads_Deutsch/Statisti-ken/DBComm_Gold_bar_list.pdf [dostęp: 01.05.2024].
• https://bse-sofia.bg/mtf-international/ [dostęp: 05.05.2024].
• https://www.hanetf.com/product/30/fund/sparkchange-physical-carbon-eua-etc [dostęp: 10.03.2024].

Identifiers

DOI

10.18778/2391-6478.2.42.07

Biblioteka Nauki

36088639