Uwaga na twórczość! Poznawcze aspekty kreatywności

• Authors: Krzysztof T. Piotrowski

Title variants

Uwaga na twórczość! Poznawcze aspekty kreatywności

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Głównym problemem badawczym jest różnicowanie stanu uwagi w czasie wykonywania zadań konwergencyjnych i dywergencyjnych. Zadania dywergencyjne wiązane są z procesami twórczymi. Zadania te wymagają różnorodnych i często nowych rozwiązań. Niezbędne jest wówczas aktywowanie w pamięci roboczej informacji słabo połączonych z siecią pamięci długotrwałej. Kluczowym procesem w aktywowaniu informacji w pamięci jest uwaga. Postawiona została hipoteza mówiąca, że zadania dywergencyjne są wykonywane przy większej ekstensyfikacji uwagi niż zadania konwergencyjne. Procedura badawcza wykorzystana w przeprowadzonym eksperymencie opierała się na jednoczesnym wykonywaniu zadania konwergencyjnego (odtwarzania zapamiętanej melodii) lub dywergencyjnego (improwizacja w oparciu o zapamiętaną melodię), przy jednoczesnym rozwiązywaniu testu mierzącego ekstensywność uwagi. Uzyskane wyniki wspierają postawioną hipotezę. Procesy twórcze zależą od stanu uwagi i jej aktywnego działania.

EN

The main research problem is the differentiation of the state of attention during convergent and divergent tasks. Divergent tasks are associated with creative processes. These tasks require varied and often new solutions. It is necessary then to activate, in the working memory, information poorly connected to the long-term memory network. The key process in activating information in memory is attention. A hypothesis was that divergent tasks are performed with greater extensiveness of attention than convergent tasks. The research procedure used in the conducted experiment was based on the simultaneous execution of the extensive attention test and a convergent task (recalling the remembered melody) or a divergent task (improvisation based on the remembered melody). The results support the hypothesis. Creative processes depend on the state of attention and its active application.

Keywords

PL

twórczość; uwaga; pamięć robocza; improwizacja; twórczość; uwaga; pamięć robocza; improwizacja

EN

creativity; attention; working memory; improvisation

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2018
• Volume: 7
• Issue: 2
• Pages: 56-67

Dates

published

2019-04-04

Contributors

author

Krzysztof T. Piotrowski

• Akademia Muzyczna w Krakowie

References

• Baddeley A. D. (1986) Working memory, Oxford, Clarendon Press. Baddeley A. D. (1993) Working memory or working attention? w: Attention: Selection, awareness, and control. A tribute to Donald Broadbent, A. D.
• Baddeley, L. Weiskrantz (eds.), New York, Clarendon Press/Oxford University Press.
• Beaty R. E., Smeekens B. A., Silvia P. J., Hodges D. A., Kane M. J. (2013), A First Look at the Role of Domain-General Cognitive and Creative Abilities in Jazz Improvisation, “Psychomusicology: Music, Mind & Brain”, no 23/4, s. 262–268.
• Cowan N. (1999) An embedded-process model of working memory w: Models of working memory. Mechanisms of active maintenance and executive control, A. Miyake, P. Shah (eds.), Cambridge, England, Cambridge University Press, s. 62–101.
• De Dreu C. K. W., Nijstad B. A., Baas M., Wolsink I., Roskes M. (2012) Working Memory Benefits Creative Insight, Musical Improvisation, and Original Ideation Through Maintained Task-Focused Attention, “Personality and Social Psychology Bulletin”, no 38/5, s. 656–669; doi: 10.1177/0146167211435795.
• Finke R. A., Ward T. B., Smith S. M. (1992) Creative cognition, Cambridge, MA, MIT Press.
• Friedman R. S., Förster J. (2010) Implicit affective cues and attentional tuning. An integrative review, “Psychological Bulletin”, no 136, s. 875–893.
• Friedman R. S., Fishbach A., Förster J., Werth, L. (2003) Attentional priming effects on creativity, “Creativity Research Journal”, no 15/2–3, s. 277–286.
• Guilford J. P. (1967) The nature of human intelligence, New York, McGraw-Hill.
• Hommel B. (2012) Convergent and divergent operations in cognitive search w: Cognitive Search: Evolution, Algorithms, and the Brain. Strüngmann Forum Reports, vol. 9, P. M. Todd, T. T. Hills, T. Robbins (eds.), Cambridge, MA, MIT Press, s. 215–230.
• JASP Team (2017), JASP (wersja 0.8.1.2) [Program komputerowy].
• Kolańczyk A. (2011) Uwaga Ekstensywna. Model ekstensywności vs. intensywności uwagi, „Studia Psychologiczne”, nr 49/3, s. 7–27; doi: 10.2478/v10167-010-0024-x.
• Kolańczyk A., Mikołajczyk P. (2011) Uwaga post-medytacyjna osób doświadczonych w medytowaniu, „Studia Psychologiczne”, nr 49/3, s. 57–74; doi: 10.2478/v10167-010-0027-5.
• López-González M., Limb C. J. (2012) Musical creativity and the brain, “Cerebrum”, no 2, s. 1–15.
• Ly A., Verhagen A. J., Wagenmakers E. (2015) Harold Jeffreys’s default Bayes factor hypothesis tests: Explanation, extension, and application in psychology, “Journal of Mathematical Psychology”, no 72, s. 19–32; doi: 10.1016/j.jmp.2015.06.004.
• McElree B. (2001) Working memory and focal attention, “Journal Of Experimental Psychology-Learning Memory And Cognition”, no 27/3, s. 817–835.
• Miyake A., Shah P. (eds.) (1999) Models of working memory: Mechanisms of active maintenance and executive control, Cambridge, UK, Cambridge University Press.
• Mumford M. D., Costanza D. P., Threlfall K. V., Baughman W. A., Reiter-Palmon R. (1993) Personality variables and problem-construction activities: An exploratory investigation, “Creativity Research Journal”, no 6/4, s. 365–389; doi: 10.1080/10400419309534493.
• Oberauer K. (2002) Access to information in working memory: Exploring the focus of attention, “Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition”, no 28/3, s. 411–421; doi: 10.1037/0278-7393.28.3.411.
• Oberauer K., Lewandowsky S. (2014) Further evidence against decay in working memory, “Journal of Memory and Language”, no 73/1, s. 15–30; doi: 10.1016/j.jml.2014.02.003.
• Osborn A. F. (1942) How to Think Up, New York, London, McGraw-Hill Book Co.
• Orzechowski J. (2012) Magiczna liczba jeden, czyli co jeszcze zmieści się w pamięci roboczej, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Orzechowski J., Piotrowski K. T., Balas R., Stettner Z. (red.) (2009) Pamięć robocza, Warszawa, Academica.
• Piotrowski K. T. (2015) Jakie jest znaczenie różnych procesów poznawczych w twórczym rozwiązywaniu problemów? w: Kreatywność. Pytania i odpowiedzi, I. Pufal-Struzik, Z. Okraj (red.), Kielce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, s. 39–44.
• Piotrowski K. T., Stettner Z., Wierzchoń M., Balas R., Bielecki M. (2009) Eksperymentalne techniki badania pamięci roboczej w: Pamięć robocza, J. Orzechowski, K. T. Piotrowski, R. Balas, Z. Stettner (red.), Warszawa, Wydawnictwo Academica, s. 47–76.
• Ricker T. J., Vergauwe E., Cowan N. (2016) Decay theory of immediate memory: From Brown (1958) to today (2014), “The Quarlerly Journal of Experimental Psychology”, no 69/10, s. 1969–1995; doi: 10.1080/17470218.2014.914546.
• Roczniewska M., Sterczyński R., Popławska A., Szamotulska B., Kolańczyk A. (2012) Test Elips Jako Narzędzie Badania Skaningu Uwagi Ekstensywnej vs. Intensywnej, „Studia Psychologiczne”, nr 49/3, s. 115–128; doi: 10.2478/v10167-010-0031-y.
• Runco M. A., Chand I. (1995) Cognition and creativity, “Educational Psychology Review”, no 7/3, s. 243–267.
• Szmidt K. J. (2007) Pedagogika twórczości, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Tokarz A. (2005) Dynamika procesu twórczego, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Treffinger D. J., Isaksen S. G., Dorval K. B. (1997) Kreatywne rozwiązywanie problemów, Radom, Instytut Technologii Eksploatacji.
• Ward T. B. (1994) Structured imagination: the role of category structure in exemplar generation, “Cognitive Psychology”, no 27, s. 1–40.
• Wetzels R., Matzke D., Lee M. D., Rouder J. N., Iverson G. J., Wagenmakers E. J. (2011) Statistical evidence in experimental psychology an empirical comparison using t tests, “Perspectives on Psychological Science”, no 6, s. 291–298; doi: 10.1177/1745691611406923.

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.07.03