Kryzysowe macierzyństwo – młode matki w systemie opieki instytucjonalnej

• Authors: Małgorzata Dziewanowska

Title variants

Kryzysowe macierzyństwo – młode matki w systemie opieki instytucjonalnej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przybliżenie czytelnikowi kwestii związanych z wczesnym macierzyństwem, w szczególności jednak zaprezentowana jest grupa dziewcząt przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych, które będąc nastolatkami, zachodzą w ciążę i rodzą dzieci. Ukazany zostanie wymiar prawny i społeczny tego zagadnienia, a także poruszone kwestie stanowiące obecnie największe wyzwanie zarówno dla ustawodawcy, jak i dla społeczeństwa. Autorka skoncentruje się na zagadnieniu rozdzielania matki i dziecka, jego konsekwencjach i możliwościach jego uniknięcia. Tekst opierać się będzie częściowo również na doświadczeniu Fundacji po DRUGIE, która od 8 lat wspiera młode osoby w kryzysie, również nastoletnie matki, a także realizuje projekt budowy ośrodka dla młodych matek i ich dzieci, w którym będą poddawane oddziaływaniom mającym na celu ich pozytywną readaptację społeczną.

EN

The aim of the article is to familiarize the reader with issues related to early motherhood; in particular, the paper presents a group of girls staying in education and resocialization centers who, as teenagers, became pregnant and had babies. The legal and social dimension of this issue will be presented as well as issues that are currently the greatest challenge for both the legislator and society. The author will focus primarily on the issue of separating the mother and the child, its consequences, and the possibilities for avoidance. The text will be based in part on the experience of the Po DRUGIE Foundation, which for 8 years has been supporting young people in crisis, including teenage mothers, and is running a project of building a center for young mothers and their children, where they will learn how to be a part of a family and society.

Keywords

PL

nastolatki; przedwczesne macierzyństwo; matka; kryzys; nastolatki; przedwczesne macierzyństwo; matka; kryzys

EN

teenagers; early motherhood; mother; crisis

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2019
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 139-156

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Małgorzata Dziewanowska

• Uniwersytet Warszawski, Instytut Prawa Karnego

• https://orcid.org/0000-0001-6158-5450

References

• Abramowicz M. (red.) (2011) Wielka (nie)obecna – o edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań, Warszawa, Towarzystwo Edukacji Antydyskrymiacyjnej TEA.
• Bielski M. (2008) w: Kodeks karny. Część szczególna, A. Zoll (red.), t. II, Warszawa, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., s. 647.
• Bień A., Iwanowicz-Palus G., Włoszczak-Szubzda A., Witkowska M. (2015) Ciężarne niepełnoletnie – współczesny problem bio-psycho społeczny, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, t. 21, nr 2, s. 125–131.
• Brzezińska A. (2000) Społeczna psychologia rozwoju, t. 3, Warszawa, Wydawnictwo Scholar.
• Brzezińska A. (2003) Wydarzenia punktualne i niepunktualne w okresie dzieciństwa i dorastania, „Remedium”, nr 12 (130), s. 47–48.
• Bühler Ch. (1999) Bieg życia ludzkiego, tłum. E. Cichy, J. Jarosz, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bunio-Mroczek P., Warzywoda-Kruszyńska W. (2010) Wczesne rodzicielstwo jako zagrożenie biedą i wykluczeniem społecznym, Łódź, Wydawnictwo Biblioteka, Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Instytut Inicjatyw Społecznych, s. 17.
• Currie C., Zanotti C., Morgan A., Currie D., de Looze M., Roberts C., Samdal O., Smith O. F. R., Barnekow V. (2012) Social determinants of health and well-being among young people,Health Behaviour w: School-Aged Children (HBSC), Study: International Report From The 2009/2010 Survey, Copenhagen, WHO Regional Office for Europe (http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0003/163857/Social-determinantsof-health-and-well-being-among-young-people.pdf dostęp: 12.11.2019
• Dines G. (2012) Pornoland. Jak skradziono naszą seksualność, tłum. K. Dajksler, Poznań, Wydawnictwo W drodze.
• Hryciuk R. E., Korolczuk E. (2015) Niebezpieczne związki. Macierzyństwo, ojcostwo i polityka, Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Imieliński K (1992) Medycyna seksualna. Patologia i profilaktyka, Warszawa, Oficyna Wydawnicza PCK.
• Inchley J, Currie D., Young T., Samdal O., Torsheim T., Augustson L., Mathison F., Aleman-Diaz A., Molcho M., Weber M., Barnekow V., (2016) Growing up unequal: gender and socioeconomic differences in young people’s health and well-being, Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC) Study: International Report From The 2013/2014 Survey, World Health Organization (http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0003/303438/HSBC-No.7-Growing-up-unequal-Full-Report.pdf dostęp: 12.11.2019
• Izdebski Z. (2010) Ryzykowna dekada – seksualność Polaków w dobie HIV/AIDS, Zielona Góra, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
• Izdebski Z., Seksualność Polaków 2011, Raport z badań zrealizowanych przez TNS OBOP na zlecenie Biura Handlowego Polpharma Sp. z o.o. Materiały z konferencji 23.11.2011 (https://docplayer.pl/9773600-Seks-polakow-w-internecie-raport-polpharmy-2010-prof-dr-hab-zbigniew-izdebski.html [dostęp: 18.10.2019].
• Izdebski Z., Niemiec T., Wąż K. (2011) (Zbyt)młodzi rodzice, Warszawa, Wydawnictwo Trio.
• Jordan M. (2004) Środowisko rodzinne młodzieży o zaburzonej socjalizacji w: Studia i rozprawy z pedagogiki resocjalizacyjnej, Z. Jasiński, I. Mudrecka (red.), Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 145–186.
• Kempińska U. (2005) Małżeństwa młodocianych. Przyczyny i konsekwencje, Włocławek, Wydawnictwo Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku.
• Kempińska U. (2012), Małżeństwa młodocianych. Ciąża, ślub i co dalej…?, Toruń, Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT.
• Kempińska U. (2017) Nieletnie macierzyństwo – problem ogólnoświatowy, Poznań, Instytut Naukowo-Wydawniczy MAIUSCULA sp. z o.o.
• Matysiak-Błaszczyk A. (2016) Więzienne macierzyństwo. Studium socjopedagogiczne, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Mikołajczyk-Lerman G. (2007) Małoletnie rodzicielstwo jako problem psychospołeczny, Polityka Społeczna (8), IPiSS, s. 54–59.
• Napieralska E. (2010) Antykoncepcja wśród nastoletnich dziewcząt, „Nowiny Lekarskie”, nr 1, s. 18–21.
• Obuchowska I., Jaczewski A. (2002) Rozwój erotyczny, Warszawa, WSiP.
• Øistein Endsjø D. (2011) Seks a religia. Od balu dziewic po święty seks homoseksualny, Warszawa, Czarna Owca.
• Rodzynkiewicz M. (1999) w: Kodeks karny. Cześć szczególna. Komentarz do art. 117–277 kk., A. Zoll (red.), Kraków, Zakamycze, s. 553.
• Seidman S. (2012) Społeczne tworzenie seksualności, tłum. P. Tomanek, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sikora A. (red.) (2013) Sytuacja prawna, społeczna i wychowawcza nieletnich ciężarnych i nieletnich matek przebywających w placówkach resocjalizacyjnych, Raport z realizacji projektu „Chcę być z Tobą MAMO!, Warszawa, Fundacja po DRUGIE.
• Skowrońska-Pućka A. (2016) (Przed)wczesne macierzyństwo – perspektywa biograficzna. Diagnoza, pomoc i wsparcie, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Skowrońska-Zbierzchowska A. (2010) Doświadczenia małoletnich rodziców. Aspekty socjopedagogiczne, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Szczepanik R. (2013), Miejsce placówki resocjalizacyjnej w systemie wsparcia społecznego nieletnich ciężarnych i matek. Perspektywa wychowawców w: Rozwój i jego wspieranie w perspektywie rehabilitacji i resocjalizacji, D. Müller, A. Sobczak (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 183–201.
• Szczepanik R., Sikora A. (2014), Przedwczesne macierzyństwo w biografiach wychowanek placówek resocjalizacyjnych w: Środowiskowy wymiar niedostosowania. Teorie–badania–praktyka, K. Sawicki, K. Konaszewski (red.), Agencja Wydawnicza Ekopress, Białystok, s. 78–89.
• Szukalski P. (2010) Nastoletnie macierzyństwo w Polsce – ujęcie regionalne, „Praca Socjalna”, numer specjalny, s. 135–157.
• Walęcka-Matyja K. (2009) Struktura rodziny a zróżnicowanie zachowań społecznych i osobowości młodzieży, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Warylewski J. (2010) w: Kodeks karny, część szczególna, A. Wąsek, R. Zawłocki (red.), t. I, Duże Komentarze Becka, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 1054.
• Weeks J. (1986) Sexuality, London, Travistock.
• Węglarczyk G. (2009) Seksualność uczniów w świetle programów profilaktycznych realizowanych w szkołach w: Zachowania seksualne uczniów na terenie szkoły, M. Babik (red.), Kraków, Wydawnictwo WAM, s. 125–151.
• Więcławska A. (2005) Nieletnie dziewczęta samotnie wychowujące dzieci a ich przygotowanie do radzenia sobie z ograniczeniami losu, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 215–240.
• Włodarczyk E. (2008) Młodzież wobec macierzyństwa i jego kulturowej kreacji, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 138–214.
• Wróblewska W. (2006) Psychospołeczne i demograficzne następstwa wczesnej inicjacji seksualnej nastolatków, „Nowa Medycyna”, nr 4, s. 85–91.
• Żelazkowska M. (2016) Wczesne macierzyństwo Kryzys czy szansa?, Olsztyn, Olsztyńska Szkoła Wyższa im. J. Rusieckiego w Olsztynie.
• Kodeks Cywilny, Dz.U. z 2018 r., poz. 1025.
• Kodeks karny, Dz.U. z 2018 r., poz. 1600.
• Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. z 2017 r., poz. 682.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 roku, przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 roku, podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 roku, Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483.
• Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku, Dz.U. z 1991 r., Nr 120, poz. 526.
• Obwieszczenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 grudnia 2013 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, Dz.U. z 2014 r., poz. 395.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Dz.U. z 2012 r., poz. 977.
• Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, Dz.U. z 1993 r., Nr 17, poz. 78.
• Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, Dz.U. z 2018 r., poz. 969.
• Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Dz.U. z 2017 r., poz. 1318.
• Biuro Regionalne WHO dla Europy i BZgA (2010) Standardy edukacji seksualnej w Europie. Podstawowe zalecenia dla decydentów oraz specjalistów zajmujących się edukacją i zdrowiem, https://www.bzga-whocc.de/fileadmin/user_upload/Dokumente/WHO_BzgA_Standards_polnisch.pdf dostęp: 1.08.2019
• Główny Urząd Statystyczny (2018) Rocznik Demograficzny
• Główny Urząd Statystyczny, Urodzenia według wieku matki, (2018) http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx dostęp: 1.08.2019
• Gradkowska A. (2018) Nieletnie matki i ich dzieci, https://mamywsparcie.pl/bazawiedzy/2018/8/31/nieletnie-matki-i-ich-dzieci dostęp: 31.05.2019
• PONTON (2009) Jak naprawdę wygląda edukacja seksualna w polskich szkołach, http://ponton.org.pl/wp-content/uploads/2018/08/Raport2009.pdf dostęp: 31.05.2019
• PONTON (2011) Jak wygląda edukacja w polskich domach. Raport http://ponton.org.pl/wp-content/uploads/2018/09/Sk%C4%85d-wiesz-RAPORT_ostateczny.pdf dostęp: 31.05.2019
• PONTON (2014) Sprawdzian z Wdż. Jak wygląda edukacja seksualna w polskich szkołach http://ponton.org.pl/wp-content/uploads/2018/09/raport_jaka_edukacja_2014_21112014.pdf dostęp: 31.05.2019
• PONTON (2016) Realizacja zajęć WDŻ. Perspektywa uczennic/uczniów i dyrektorów/dyrektorek szkół http://ponton.org.pl/wp-content/uploads/2018/07/raport_skrot_prawo_do_edukacji_seksualnej_ponton_2016.pdf dostęp: 31.05.2019
• UNESCO (2009) International Technical Guidance on Sexuality Education http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001832/183281e.pdf dostęp: 31.05.2019

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.09.10