Rozwijanie kompetencji kulturalnych dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną – projekt naukowy „Kulturalni w Toruniu”

• Authors: Klaudia Wos

Title variants

Rozwijanie kompetencji kulturalnych dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną – projekt naukowy „Kulturalni w Toruniu”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kompetencje kulturalne są składową kompetencji społecznych, których rozwijanie jest istotnym zadaniem w życiu człowieka. Celem badania było ukazanie rozwoju kompetencji kulturalnych dorosłych osób z umiarkowaną oraz znaczną niepełnosprawnością intelektualną dzięki ich uczestnictwu w wydarzeniach kulturalnych. Badanie zostało przeprowadzone w ramach naukowego projektu grantowego „Kulturalni w Toruniu”. Celem praktycznym projektu było zdobycie nowych kompetencji społecznych, w tym kulturalnych, przez dorosłe osoby z umiarkowaną oraz znaczną niepełnosprawnością intelektualną poprzez ich czynny udział w wydarzeniach kulturalnych. Podczas trwania projektu zrealizowano badania wstępne oraz badania końcowe dotyczące kompetencji kulturalnych uczestników projektu z wykorzystaniem wywiadu częściowo ustrukturyzowanego, obserwacji uczestniczącej oraz Kwestionariusza Kompetencji Społeczno-Zawodowych (KKSZ) dla ONU i ich opiekunów. W projekcie uczestniczyło pięć dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną, którzy wzięli udział w – samodzielnie wybranych – jedenastu wydarzeniach kulturalnych. Wyniki badań wykazały zmiany w definiowaniu pojęcia kultura przez uczestników badań, poszerzenie ich wiedzy dotyczącej miejsc związanych z kulturą, zdobycie nowych umiejętności praktycznych podczas uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych, a także rozwój umiejętności decyzyjnych. Rezultaty potwierdzają, iż uczestnictwo w kulturze oddziałuje na kompetencje społeczne.

EN

Cultural competences are components of social competences, the development of which is an important task in human life. The aim of the study was to show the development of cultural competences of adults with severe intellectual disability through their participation in cultural events. The study was conducted as part of the “Cultured in Toruń” scientific grant project. The practical aim of the project was for participants to acquire new social competences, including cultural ones, through their active participation in cultural events. The research on the cultural competences of the participants was conducted through a semi-structured interview and the Socio-Professional Competency Questionnaire for people with mental disabilities and their carers, and also a participant observation. Five adults with intellectual disability took part in eleven events selected by themselves. The results of the study showed changes in the definition of “culture” by the participants, their knowledge of places related to culture, development of new practical skills during participation in cultural events, and development of decision-making skills. The results confirm that participation in culture has an impact on social competences.

Keywords

PL

niepełnosprawność intelektualna; kompetencje kulturalne; kompetencje społeczne; wydarzenia kulturalne; dorosłość; niepełnosprawność intelektualna; kompetencje kulturalne; kompetencje społeczne; wydarzenia kulturalne; dorosłość

EN

intellectual disability; cultural competences; social competences; cultural events; adulthood

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2019
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 195-211

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Klaudia Wos

• Interdyscyplinarna Szkoła Doktorska Nauk Społecznych Academia Rerum Socialium na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/0000-0002-5000-6182

References

• Baczała D. (2012) Niepełnosprawność intelektualna a kompetencje społeczne, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
• Baczała D., Dąbrowska K. (2013) Kompetencje społeczne osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną w: Rozwój społeczny osób z niepełnosprawnością intelektualną. Ograniczenia i możliwości w zakresie kompetencji społecznych, D. Baczała, J. Błeszyński (red.), Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 15–61.
• Baranowski J. (2006) Aktywność fizyczna niepełnosprawnych intelektualnie stopnia lekkiego, „Zeszyty Metodyczno-Naukowe”, nr 21, s. 7–16.
• Blinde E. M., Taub D. E. (1999) Personal empowerment through sport and physical fitness activity: Perspectives from male college students with physical and sensory disabilities, „Journal of Sport Behavior”, 22 (2), s. 181–202.
• Brittain I. (2004) Perceptions of disability and their impact upon involvement in sport for people with disabilities at all levels, „Journal of Sport and Social Issues”, 28 (4), s. 429–452.
• Brodowska M., Kostecka-Rogowska M., Kozak B. (2013) Kwestionariusz Kompetencji Społeczno-Zawodowych KKSZ dla ONU i ich opiekunów, Poznań, Kapitał Ludzki.
• Candlin F. (2003) Blindness, art and exclusion in museums and galleries, „International Journal of Art & Design Education”, 22 (1), s. 100–110.
• Chojnacki K. (2007) Turystyka osób niepełnosprawnych intelektualnie jako forma rehabilitacji fizycznej, psychicznej i społecznej, Kraków, Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha.
• Dubisz S. (2006) Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dykcik W. (2003) Aktywność w kulturze i sztuce podstawą edukacji i twórczego życia osób niepełnosprawnych w: Sztuka w życiu i edukacji niepełnosprawnych, E. Jutrzyna (red.), Warszawa, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 9–18.
• Flick U. (2010) Projektowanie badania jakościowego, tłum. P. Tomanek, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Furmanek M. (2011) Czy człowiek niepełnosprawny ma szansę być pełnosprawnym turystą?, „Państwo i Społeczeństwo”, nr 1, s. 93–102.
• Furmanek M. (2014) Turystyka wyjazdowa niepełnosprawnych ruchowo mieszkańców Krakowa – stan i potrzeby, „Turyzm”, nr 24 (2), s. 7–15.
• Gałecki P., Święcicki Ł. (2015) Kryteria diagnostyczne z DSM-5, Wrocław, Desk reference, Edra Urban & Partner.
• Gumienny B. (2010) Kompetencje społeczne niepełnosprawnych intelektualnie wychowanków domów dziecka, Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Juszczyk S. (2013) Badania jakościowe w naukach społecznych. Szkice metodologiczne, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kaganek K., Stanuch H. (2005) Modele regresyjne uprawiania turystyki aktywnej przez osoby niepełnosprawne wzrokowo i ruchowo, „Bio-algorithms and Med-systems”, nr 1 (1/2), s. 221–226.
• Kłoskowska A. (1972) Społeczne ramy kultury. Monografia socjologiczna, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Konarski S. (2006) Kluczowe znaczenie kompetencji społeczno-psychologicznych we współczesnych koncepcjach i praktyce systemów edukacji ekonomistów i menedżerów w: Kompetencje społeczno-psychologiczne ekonomistów i menedżerów. Teoria. Badania. Edukacja, S. Konarski (red.), Warszawa, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, s. 7–21.
• Lister S., Tanguay D., Snow S., D’Amico M. (2009) Development of a creative arts therapies center for people with developmental disabilities, „Art Therapy”, 26 (1), s. 34–37.
• Magnuszewska-Otulak G. (2009) Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu społecznym, Warszawa, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
• Matczak A. (2007) Kwestionariusz Kompetencji Społecznych KKS: podręcznik, wyd. II poprawione, Warszawa, Pracownia Testów Psychologicznych.
• Michaluk T. (2011) Sport osób niepełnosprawnych w semiotyczno-filozoficznej perspektywie badawczej, „Fizjoterapia”, nr 19 (1), s. 41 48.
• Molik B., Zubala T., Słyk K., Kucharczyk B., Gryglewicz A. (2010) Motywacja osób niepełnosprawnych do uprawiania koszykówki na wózkach, „Postępy Rehabilitacji”, nr 2, s. 53–61.
• Nowak A. (2015) Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w kulturze, „Chowanna”, nr 1, s. 91–102.
• Okoń W. (2001) Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Olbrycht K. (2014) Edukacja kulturalna wobec różnych obliczy współczesnego wykluczenia w: Edukacja kulturalna przeciw wykluczeniom, K. Augustyniak, M. Strońska-Zaremba (red.), Wrocław, Wrocławskie Centrum Twórczości Dziecka, s. 9–19.
• Pawlik S. (2015) Sztuka jako sposób włączania osób z niepełnosprawnością intelektualną do społeczeństwa, „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej”, nr 5, s. 59–74.
• Pieszak E. (2012) Aktywność fizyczna a jakość życia osób z ograniczoną sprawnością, „Ecologia Humana”, nr 2 (10), s. 135–147.
• Poria Y., Reichel A., Brandt Y. (2009) People with disabilities visit art museums: an exploratory study of obstacles and difficulties, „Journal of Heritage Tourism”, 4 (2), s. 117–129.
• Preisler M. (2011) Turystyka osób niepełnosprawnych, „Studia Periegetica”, nr 6, s. 27–36.
• Rhoads L. (2009) Museums, meaning making, and memories: The need for museum programs for people with dementia and their caregivers, „Curator: The Museum Journal”, 52 (3), s. 229–240.
• Rubacha K. (2008) Metodologia badań nad edukacją, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Thomas N., Smith A. (2008) Disability, sport and society: An introduction, London, Routledge.
• Urbański-Korż R. (2000) Kompetencje społeczne dorosłych. Język – dobro – piękno – śmierć, Toruń–Poznań, Wydawnictwo Edytor.
• Vila T. D., Darcy S., González E. A. (2015) Competing for the disability tourism market – a comparative exploration of the factors of accessible tourism competitiveness in Spain and Australia, „Tourism Management”, 47, s. 261–272.
• Zajadacz A. (2012) Turystyka osób niesłyszących – ujęcie geograficzne, Poznań, Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Żuraw H. (1996) Uczestnictwo kulturalne młodzieży niepełnosprawnej, Warszawa, Wydawnictwo „Żak”.
• Żyta A. (2014) Niepełnosprawność intelektualna – najnowsze zmiany terminologiczne i diagnostyczne w świetle DSM-5, ICD-11 oraz AAIDD, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, nr 1, s. 17–26.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, Dz.U. z 2017 r., poz. 356.
• Olbrycht K., Edukacja kulturalna – potrzeby, uwarunkowania, perspektywy, 2014, https://www.scribd.com/document/339321351/Edukacja-Kulturalna-Katarzyna-Olbrycht dostęp: 5.11.2019

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.09.13