Przemiany poziomu dzietności w obecnych miastach wojewódzkich w Polsce w latach 1983–2020

• Authors: Piotr Szukalski

Title variants

EN

Changes in fertility levels in Polish voievodship capitals: 1983–2020

Abstracts

EN

The turn of the 21st century has been a period of significant change in procreational behaviour in Poland and the aim of the article is to present the changes observed in regional capitals (of voievodships) in a broader context. The main tool used is the total fertility rate (TFR). The most important findings are those related to the observed similarity of the changes, but at the same time a fixed difference between ‘pioneers’ (the biggest cities) and ‘laggards’ (smaller cities located in the eastern part of Poland) is visible.

PL

Przełom XX i XXI w. to okres znaczących zmian w sferze zachowań rozrodczych w Polsce. Celem artykułu jest prezentacja w szerszym kontekście przemian zachodzących na bazie współczynnika dzietności (płodności całkowitej) w miastach będących aktualnie stolicami województw. Przeprowadzona analiza wykazała podobieństwo występujących zmian, choć równocześnie utrzymywanie się grup miast pionierów (największe miasta) i miast, w których – w stosunku do pionierów – występuje pewne opóźnienie względem obserwowanych tendencji przemian demograficznych (mniejsze ośrodki, ulokowane zwłaszcza we wschodniej części kraju).

Keywords

PL

dzietność; płodność; miasta wojewódzkie; Polska; przełom XX i XXI w.

EN

ertility; total fertility; regional capitals; Poland; turn of the 21st c.

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Konwersatorium Wiedzy o Mieście
• Year: 2021
• Volume: 34
• Issue: 6
• Pages: 17-26

Dates

published

2021

Contributors

author

Piotr Szukalski

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii

• https://orcid.org/0000000226313238

References

• Bongaarts, J., Feeney, G. (1998). On the quantum and tempo of fertility. Population and Development Review, 24 (2), 271–291. https://doi.org/10.2307/2807974
• Dorbritz, J. (2003). Social, political and economic transformation. W: D. Philipov, J. Dorbritz, Demographic consequences of economic transition in countries of Central and Eastern Europe (s. 21–68). Strasbourg: Council of Europe.
• Frątczak, E., Ptak-Chmielewska, A. (1999). Formuła Bongaartsa–Feeneya – zastosowania dla Polski. Studia Demograficzne, 2 (136), 43–61.
• Garewicz, J. (1983). Pokolenie jako kategoria socjofilozoficzna. Studia Socjologiczne, 1, 75–87.
• Gołata, E. (2016). Estimation of fertility in Poland and of Polish born women in the United Kingdom. Studia Demograficzne, 1 (169), 13–38. https://doi.org/10.33119/SD.2016.1.1
• Holzer, J.Z. (2002). Demografia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Holzer-Żelażewska, D., Tymicki, K., (2009). Cohort and period fertility of Polish women. Pobrane z: http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171229191 (15.02.2021).
• Janiszewska, A. (2013). Zachowania matrymonialne i prokreacyjne w Polsce – ujęcie geograficzne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/7525-964-3
• Jończy, R. (2014). Problem nierejestrowanej emigracji definitywnej (emigracji zawieszonej) w badaniu procesów społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu / Research Papers of Wrocław University of Economics, 360, 11–18. https://doi.org/10.15611/pn.2014.360.01
• van de Kaa, D.J. (1987). Europe’s second demographic transition. Population Bulletin, 42 (1), 1–59.
• van de Kaa, D.J. (1996). Anchored narratives: The story and findings of half a century of research into the determinants of fertility. Population Studies. A Journal of Demography, 50 (3), 389–432. https://doi.org/10.1080/0032472031000149546
• Kohler, H.-P., Billari, F.C., Ortega, J.A. (2004). The emergence of lowest-low fertility in Europe during the 1990s. Population and Development Review, 28 (4), 641–680.
• Kotowska, I.E. (1998). Teoria drugiego przejścia demograficznego a przemiany demograficzne w Polsce w latach 1990. Studia Demograficzne, 4 (134), 3–36.
• Kotowska, I.E. (2014). Uwarunkowania zachowań prokreacyjnych. Pobrane z: http://www.diagnoza.com/pliki/raporty_tematyczne/Niska_dzietnosc_w_Polsce.pdf (15.02.2021).
• Krzysztofik, R. (red.) (2019). Przemiany demograficzne miast Polski. Wymiar krajowy, regionalny i lokalny. Pobrane z: https://irmir.pl/wp-content/uploads/2019/11/IRM_Przemianydemograficzne_2019-10-14_www.pdf (15.02.2021).
• Kurek, S., Lange, M. (2013). Zmiany zachowań prokreacyjnych w Polsce w ujęciu przestrzennym. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
• Lutz, W., Skirbekk, V., Testa, M.R. (2006). The low fertility trap hypothesis. Forces that may lead to further postponement and fewer births in Europe. Vienna Yearbook of Population Research, 167–192. https://doi.org/10.1553/populationyearbook2006s167
• Paradysz, J. (2017). Perspektywy rozwoju demograficznego województwa wielkopolskiego – wybrane konsekwencje ekonomiczne i społeczne. W: J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska (red.), Sytuacja demograficzna Wielkopolski jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej (s. 170–186). Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa.
• Podogrodzka, M. (2011). Przestrzenne zróżnicowanie płodności w Polsce. Pobrane z: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-93c18ecc-96ba-43c3-bcab-c3e39db0ed66 (15.02.2021).
• Rosset, E. (1975). Demografia Polski. T. 2: Reprodukcja ludności. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Rządowa Rada Ludnościowa (2020). Sytuacja demograficzna Polski – Raport 2019–2020. Pobrane z: https://bip.stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/publikacje-rzadowej-rady-ludnosciowej/raporty-sytuacja-demograficzna-polski/ (15.02.2021).
• Smoliński, Z. (1981). Dzietność rodzin. Stan aktualny i perspektywy. Pobrane z: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/21128/1/012%20ZBIGNIEW%20SMOLI%C5%83SKI%20RPEiS%2043%283%29%2C%201981.pdf (15.02.2021).
• Szukalski, P. (2015a). Przemiany zachowań rozrodczych w województwie łódzkim. W: P. Szukalski (red.), Procesy demograficzne w województwie łódzkim w XXI w. (s. 33–57). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Szukalski, P. (2015b). Przestrzenne zróżnicowanie dzietności w Polsce. Pobrane z: https://ws.stat.gov.pl/Article/2015/4/013-027 (15.02.2021).
• Szukalski, P. (2019). Wzrost dzietności w ostatnich latach: dlaczego najbardziej z niego korzystają duże miasta? Pobrane z: http://hdl.handle.net/11089/29980 (15.02.2021).
• Szukalski, P. (2020). Obszary o najwyższej dzietności w Polsce w XXI wieku. Pobrane z: http://hdl.handle.net/11089/32186 (15.02.2021).
• Śleszyński, P. (2011). Oszacowanie rzeczywistej liczby ludności gmin województwa mazowieckiego z wykorzystaniem danych ZUS. Studia Demograficzne, 2, 35–58.
• Tymicki, K., Zeman, K., Holzer-Żelażewska, D. (2018). Cohort fertility of Polish women, 1945–2015: The context of postponement and recuperation. Studia Demograficzne, 2, 5–23. https://doi.org/10.33119/SD.2018.2.1

Identifiers

DOI

10.18778/2543-9421.06.02

Biblioteka Nauki

2027654