Mobbing szkolny wśród uczniów z zaburzeniami w komunikowaniu się – percepcja zjawiska i potencjalne kierunki działań

• Authors: Agnieszka Fatyga , Katarzyna Kilian , Katarzyna Węsierska

Title variants

Mobbing szkolny wśród uczniów z zaburzeniami w komunikowaniu się – percepcja zjawiska i potencjalne kierunki działań

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zaprezentowano wyniki dwóch projektów badawczych dotyczących mobbingu szkolnego wobec uczniów z zaburzeniami w komunikowaniu się. Celem pierwszego projektu było sondowanie opinii nauczycieli (n = 53) i logopedów (n = 59) na temat częstości występowania tego zjawiska, jego przyczyn oraz potencjalnych środków zaradczych. Respondenci byli również proszeni o ocenę, czy dzieci zmagające się z jakimkolwiek problemem logopedycznym częściej stają się ofiarami dokuczania i/lub znęcania w szkole. Rozpoznawano także opinie badanych na temat potencjalnych form przeciwdziałania mobbingowi szkolnemu oraz ich przygotowania do radzenia sobie z tym zjawiskiem na terenie szkoły. W opracowaniu przedstawiono również wyniki pilotażowego projektu badawczego realizowanego w ramach spotkań warsztatowych dla dzieci jąkających się i ich rodzin, organizowanych na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Podczas tych warsztatów przeprowadzono zajęcia edukacyjne z zakresu praktycznych aspektów radzenia sobie z mobbingiem szkolnym. W warsztatach wzięły udział zarówno dzieci jąkające się, jak i ich rodzice/opiekunowie. Autorki omówiły również wyniki sondażu przeprowadzonego wśród uczestników przed warsztatami i po ich wdrożeniu na temat mobbingu szkolnego i potencjalnych strategii radzenia sobie z tym zjawiskiem. W podsumowaniu artykułu zarekomendowano przykładowe formy wsparcia ucznia w radzeniu sobie z przejawami dokuczania lub/i prześladowania w szkole.

EN

The article presents the findings from two research projects on bullying among students with communication disorders. The aim of the first project is to survey the opinions of teachers (n = 53) and speech‑language therapists/pathologists (n = 59) on the prevalence of this phenomenon, its causes and potential remedies. Respondents were also asked whether children with speech‑language problems were more likely to become victims of bullying at school in their opinion. The study also accounts for the respondents’ opinions of potential forms of preventing bullying and preparing students for dealing with this problem in the school setting. In addition, the article presents the results of a pilot study carried out in the framework of workshop meetings organized at the University of Silesia in Katowice. During these workshops, educational activities were carried out with regard to the practical aspects of how to deal with bullying at school. The workshops involved both stuttering children and their parents/caregivers. The authors also discuss the results of a survey conducted among the workshop participants in the form of pre‑ and post‑workshop questionnaires. The paper also includes evaluation of issues such as, bullying at school and potential strategies of dealing with it. The final part of the article, provides examples of strategies of how to support students in dealing with bullying in schools.

Keywords

PL

dokuczanie; jąkanie; logopeda; mobbing szkolnym; nauczyciel; zaburzenia w komunikowaniu się; zapobieganie; dokuczanie; jąkanie; logopeda; mobbing szkolnym; nauczyciel; zaburzenia w komunikowaniu się; zapobieganie

EN

bullying; stuttering/stammering; speech‑language therapist/pathologist (SLT/SLP); teacher; communication disorders; prevention

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Logopaedica Lodziensia
• Year: 2019
• Issue: 3
• Pages: 63-78

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Agnieszka Fatyga

author

Katarzyna Kilian

author

Katarzyna Węsierska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Humanistyczny, Instytut Językoznawstwa, pl. Sejmu Śląskiego 1, 40-032 Katowice

• https://orcid.org/0000-0001-6378-9350

References

• Blood G., Boyle M., Blood I., Nalesnik G., 2010, Bullying in children who stutter. Speech language pathologists’ perceptions and intervention strategies, „Journal of Fluency Disorders”, vol. 35(2), s. 92-109.
• Boroń A., Michta A., Sakwerda A., Węsierska K., 2019, Zajęcia z pomysłem. Scenariusz warsztatów dla nauczycieli. Scenariusz warsztatów dla uczniów, „Forum Logopedy”, nr 31, s. 30–34.
• Card N. A., Hodges E. V., 2008, Peer victimization among school children: correlations, causes, consequences, and considerations in assessment and intervention, „School Psychology Quarterly”, vol. 23(4), s. 451–461.
• Dambach K. E., 2003, Mobbing w szkole: jak zapobiegać przemocy grupowej, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Davis S., Howell P., Cooke F., 2002, Sociodynamic relationships between children who stutter and their non‑stuttering classmates, „Journal of Child Psychology and Psychiatry”, no. 43, s. 939–947.
• Erickson S., Block S., 2013, The social and communication impact of stuttering on adolescents and their families, „Journal of Fluency Disorders”, vol. 38(4), s. 311–324.
• Gebauer K., 2007, Mobbing w szkole, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Greene R., 2014, Trudne emocje u dzieci. Jak wspólnie rozwiązywać problemy w domu i w szkole, Warszawa: Wydawnictwo Edgard.
• Hershkowitz I., Lamb M. E., Horowitz D., 2007, Victimization of Children with Disabilities, „American Journal of Orthopsychiatry”, vol. 77(4), s. 629–635.
• Kuros K., Węsierska K., 2013, Rola nauczyciela w promowaniu dobrej komunikacji w środowisku szkolnym, [w:] E. Kochanowska, J. Skibska (red.), Nauczyciel wobec wyzwań współczesności.
• Dylematy, poszukiwania i inspiracje, Bielsko‑Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno‑Humanistycznej, s. 267–277.
• Langevin M., 2000, Teasing and Bullying. Unacceptable Behaviour. The TAB Program, Edmonton: Istar.
• Langevin M., 2013, Dokuczanie i znęcanie się nad jąkającymi się dziećmi, kwestionariusz dla dzieci, wersja zaktualizowana (Teasing and Bullying Questionnaire for Children Who Stutter – Revised), tłum. K. Węsierska, M. Węsierska, http://centrumlogopedyczne.com.pl/narzedzia/ (dostęp: 16.06.2019).
• Langevin M., 2015, Bullying Experienced by Youth Who Stutter. The Problem and Potential Intervention Strategies, [w:] K. O. St. Louis (red.), Stuttering Meets Stereotype, Stigma, and Discrimination. An Overview of Attitude Research, Morgantown: West Virginia University Press, s. 71–90.
• Langevin M., Bortnick K., Hammer T., Wiebe E., 1998, Teasing/bullying experienced by children who stutter. Toward development of a questionnaire, „Contemporary Issues in Communication Science and Disorders”, vol. 25, s. 12–24.
• Langevin M., Packman A., Onslow M., 2010, Parent perceptions of the impact of stuttering on their preschoolers and themselves, „Journal of Communication Disorders”, no. 43, s. 407–423.
• Lindsay G., Dockrell J. E., Mackie C., 2008, Vulnerability to bullying in children with a history of specific speech and language difficulties, „European Journal of Special Needs Education”, no. 23, s. 1–16.
• Little L., 2001, Peer victimization of children with Asperger spectrum disorders, „Journal of the Academy of Child and Adolescent Psychiatry”, no. 40, s. 995–996.
• Little L., 2004, Victimization of children with disabilities, [w:] K. A. Kendall‑Tackett (red.), Health consequences of abuse in family. A clinical guide for evidence‑based practice, Washington: American Psychological Association, s. 95-108.
• Miller C., Lowen C., 2012, The Essential Guide to Bullying Prevention and Intervention. Protecting Children and Teens from Physical, Emotional, and Online Bullying, New York: Alpha.
• Mishna F., 2003, Learning disabilities and bullying. Double jeopardy, „Journal of Learning Disabilities”, vol. 36(4), s. 336–347.
• Murphy W. P., Quesal R. W., 2002, Strategies for addressing bullying with the school‑age child who stutters, „Seminars in Speech and Language”, no. 23, s. 205–211.
• O’Moore A. M., Minton S. T., 2008, Jak opanować przemoc w szkole, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Olweus D., 1991, Bully/victim problems among school children. Basic facts and effects of a school based intervention program, [w:] D. Pepler, K. Rubin (red.), The development and treatment of childhood aggression, Hillsdale: Erlbaum, s. 411–448.
• Olweus D., 2007, Mobbing. Fala przemocy w szkole. Jak ją powstrzymać?, Warszawa: Jacek Santorski & Co.
• Ostrowska K., Surzykiewicz J., 2005, Zachowania agresywne w szkole. Badania porównawcze 1997 i 2003, Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno‑Pedagogicznej.
• Plichta P., 2010, Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie jako ofiary i sprawcy agresji rówieśniczej – kontekst edukacyjny, [w:] J. Pyżalski, E. Roland (red.), Bullying a specjalne potrzeby edukacyjne. Podręcznik metodyczny, Łódź: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi/Centrum Badań Behawioralnych Uniwersytetu Stavanger, moduł 6.
• Pyżalski J., 2012, Agresja elektroniczna i cyberbullying jako ryzykowne zachowania młodzieży, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Rigby K., 2010, Przemoc w szkole. Jak ją ograniczać. Poradnik dla rodziców i pedagogów, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Savage R., 2005, Friendship and bullying patterns in children attending a language base in a mainstream school, „Education Psychology in Practice”, no. 21, s. 23–36.
• Scott L., Guitar C., 2012, Jak mówić w szkole o jąkaniu? Podręcznik dla nauczycieli i logopedów, Katowice: Centrum Logopedyczne.
• Smith P. K., Pepler D., Rigby K. (red.), 2004, Bullying in Schools. How Successful Can Intervention Be?, Cambridge: Cambridge University Press.
• Way B., 1990, Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Węsierska K., 2012, Profilaktyka logopedyczna w ujęciu systemowym, [w:] Węsierska K. (red.), Profilaktyka logopedyczna w praktyce edukacyjnej, t. 1, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 25–47.
• Węsierska K., Gacka E., Langevin M., Węsierska M., 2015, Sytuacja szkolna dzieci jąkających się w Polsce – wstępne wyniki badań i strategie pomocy, [w:] K. Węsierska (red.), Zaburzenia płynności mowy: teoria i praktyka, t. 1, Katowice: Komlogo – Uniwersytet Śląski, s. 221–236.
• Węsierska K., Krawczyk A., 2017, Wsparcie dziecka jąkającego się w środowisku edukacyjnym, [w:] K. I. Bieńkowska, I. Marczykowska, A. Myszka (red.), Głos – Język – Komunikacja 4. Funkcjonowanie społeczne dzieci z problemami komunikacyjnymi, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 13–30.
• Yaruss J. S., Murphy W. P., Quesal R. W., Reardon N. A., 2004, Bullying and teasing: Helping children who stutter, New York: National Stuttering Association.

Identifiers

DOI

10.18778/2544-7238.03.05