Rehabilitacja głosu u chorych po laryngektomii całkowitej. Co się zmieniło?

• Authors: Jurek Olszewski , Katarzyna Szkutnik

Title variants

EN

The Voice Rehabilitation in Patients After Total Laryngectomy. What Has Changed?

Abstracts

EN

The most unpleasant consequence of laryngectomy is the inability to communicate with a sonorous voice. One way to overcome these depressing feelings is to focus on the most important problem at the moment: learning replacement speech. The mechanism of creating the esophageal voice is as follows: the role of the vibration generator is taken over by the upper part of the esophagus, the so‑called mouth of the esophagus, forming a pseudoglossus, and the esophagus is the reservoir of air. The air expelled from the esophagus with an antiperistaltic movement vibrates the pseudo‑loudspeaker, creating a basic sound, which is then appropriately modulated in slightly altered resonance and articulation cavities. It is advisable to start the introductory exercises for learning voice and substitute speech before the surgery. The actual rehabilitation begins after the wound has healed, preferably during hospitalisation. The first exercises should be conducted by a doctor to prevent developing abnormal habits that make it difficult to master the substitute speech. The quality of esophageal speech and the speed of mastering it depends not only on the persistence and regularity of the practitioner. The effectiveness of rehabilitation is delayed by high tension of the esophageal mouth sphincter, the extent of surgery, radiotherapy, hearing loss, poor dental condition, and coexisting diseases. Voice prosthesis implantation is one of the two currently considered equivalent methods of voice rehabilitation in patients after complete removal of the larynx due to cancer. It is a method of surgical voice rehabilitation. The pioneer of this method in Poland was a well‑known and recognised otolaryngologist, prof. Erwin Mozolewski, who first applied voice rehabilitation using a voice prosthesis in Szczecin in 1972. The method of surgical rehabilitation of speech in patients after laryngectomy consists in creating a tracheo‑esophageal fistula and implanting a simple, unidirectional air valve, the so‑called voice prosthesis. This allows the patient, when closing the tracheostomy with a finger, to direct the exhaled air from the lungs to the esophagus and the lower pharynx to produce a substitute basic tone in the same place as in the case of esophageal speech (in the so‑called pharyngeal segment).

PL

Najbardziej przykrą konsekwencją operacji usunięcia krtani jest niemożność porozumiewania się dźwięcznym głosem. Sposobem na pokonanie przygnębiających uczuć jest skoncentrowanie się na najważniejszym w danej chwili problemie: uczeniu mowy zastępczej. Mechanizm tworzenia głosu przełykowego jest następujący: rolę generatora drgań przejmuje górny odcinek przełyku, tzw. usta przełyku, tworzące pseudogłośnię, a zbiornikiem powietrza jest przełyk. Powietrze usuwane z przełyku ruchem antyperystaltycznym wprowadza w drgania pseudogłośnię, tworząc dźwięk podstawowy, który następnie jest odpowiednio modulowany w nieznacznie zmienionych jamach rezonacyjnych i artykulacyjnych. Ćwiczenia wprowadzające do uczenia się głosu i mowy zastępczej korzystnie jest zacząć jeszcze przed operacją. Właściwą rehabilitację rozpoczyna się po wygojeniu rany, najlepiej jeszcze podczas pobytu w szpitalu. Pierwsze ćwiczenia powinny być prowadzone przez lekarza, by nie powstawały nieprawidłowe nawyki, utrudniające opanowanie mowy zastępczej. Jakość mowy przełykowej oraz szybkość jej opanowania zależą nie tylko od wytrwałości i systematyczności ćwiczącego. Skuteczność rehabilitacji opóźniają: wysokie napięcie zwieracza ust przełyku, rozległość zabiegu operacyjnego, radioterapia, ubytek słuchu, zły stan uzębienia, choroby współistniejące. Implantacja protez głosowych stanowi jeden z dwóch, obecnie uznanych za równoważne sposobów rehabilitacji głosu u pacjentów po całkowitym usunięciu krtani z powodu raka. Jest metodą chirurgicznej rehabilitacji głosu. Pionierem tej metody w Polsce był znany i uznany otolaryngolog – prof. Erwin Mozolewski, który w 1972 roku w Szczecinie jako pierwszy zastosował rehabilitację głosu przy użyciu protezy głosowej. Metoda chirurgicznej rehabilitacji mowy u chorych po usunięciu krtani polega na wytworzeniu przetoki tchawiczo‑przełykowej i wszczepieniu prostej, jednokierunkowej zastawki powietrznej – tzw. protezy głosowej. Pozwala to, przy zamknięciu otworu tracheostomy palcem, kierować powietrze wydechowe z płuc do przełyku i gardła dolnego w celu wytworzenia zastępczego tonu podstawowego w tym samym miejscu co w przypadku mowy przełykowej (w tzw. segmencie gardłowo‑przełykowym).

Keywords

EN

voice rehabilitation; total laryngectomy

PL

rehabilitacja głosu; laryngektomia całkowita

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Logopaedica Lodziensia
• Year: 2023
• Issue: 8
• Pages: 119-131

Dates

published

2023

Contributors

author

Jurek Olszewski

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Dialektologii Polskiej i Logopedii

• https://orcid.org/0000000288689679

author

Katarzyna Szkutnik

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Dialektologii Polskiej i Logopedii

References

• Bień S., Okła S., 2006, Historia rehabilitacji głosu i mowy u chorych po usunięciu krtani, „Otorynolaryngologia”, t. 5, s. 17–23.
• Cruz S., Viana R., Guimarães J., Fernandes J., Castro Silva J., Monteiro E., 2014, Tracheoesophageal Voice Prosthesis Outcomes: Success or Insucess?, „International Journal of Otorhinolaryngology and Head and Neck Surgery”, Vol. 140(3), s. 14–22.
• Hamerlińska A., 2019, Popularyzacja protez głosowych a lęk przed ich zastosowaniem u osób po laryngektomii całkowitej, „Niepełnosprawność – Dyskursy Pedagogiki Specjalnej”, nr 34, s. 38–51, https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.016.11846
• Hotz M.A., Baumann A., Schaller I., Zbären P., 2002, Success and predictability of provox prosthesis voice rehabilitation, „Archives of Otorhinolaryngology – Head and Neck Surgery”, Vol. 128(6), s. 687–691.
• Kazi R., De Cordova J., Singh A., Venkitaraman R., Nutting C.M., Clarke P., Rys‑Ewans P., Harrington K.J., 2007, Voice‑related Quality of Life in Laryngectomees: Assessment Using the VHI and V‑RQOL Symptom Scales „Journal of Voice”, Vol. 21(6), s. 728–734.
• Kosztyła‑Hojna B., Rogowski M., Łuczaj J., Kasperuk J., 2008, Jakość głosu i mowy u chorych po całkowitym usunięciu krtani, rehabilitowanych chirurgicznie z zastosowaniem protez głosowych drugiej generacji, „Polski Merkuriusz Lekarski”, t. 25, nr 147, s. 230–235.
• Latkowski J.B., Olszewski J., Kosiek K., 2010, Podstawy farmakoterapii i fizjoterapii w wybranych jednostkach otorynolaryngologii, Łódź: GEERS Akustyka Słuchu Sp. z o.o.
• Lipiec D., 2009, Zrozumiałość mowy przełykowej – doniesienia z badań własnych, „Logopeda”, t. 1, nr 7, s. 32–46.
• Lundström E., Hammarberg B., Munck‑Wikland E., 2009, Voice Handicap and Health‑Related Quality of Life in Laryngectomees: Assessments with the Use of VHI and EORTC Questionnaires, „ Folia Phoniatrica et Logopaedica”, Vol. 61(2), s. 83–92.
• Markowski J., Piotrowska‑Seweryn A., Witkowska M., Wardas P., Paluch J., Pilch J., Likus W., 2014, Ocena skuteczności rehabilitacji głosu po zabiegu implantacji protez głosowych typu Provox 2 u pacjentów laryngektomowanych, „Otorynolaryngologia”, t. 13, nr 3, s. 163–168.
• Mozolewski E., 1972, Chirurgiczna rehabilitacja głosu i mowy po laryngektomii, „Otolaryngologia Polska”, t. 26, nr 6, s. 653–661.
• Niebudek‑Bogusz E., Kuzańska A., Woźnicka E., Kopczyński J., Śliwińska‑Kowalska M., 2008, Samoocena głosu za pomocą wskaźnika niepełnosprawności głosowej VHI u pacjentów z porażeniem fałdów głosowych, „Otorynolaryngologia”, t. 7, nr 4, s. 196–201.
• Okła S., 2012, Chirurgiczna rehabilitacja głosu po całkowitej laryngektomii, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Pruszewicz A., 1992, Foniatria kliniczna, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
• Pruszewicz A., Obrębowski A., Donat‑Jasiak T., 1983, Kompleksowa rehabilitacja chorych po laryngektomii, „Otolaryngologia Polska”, t. 37, s. 159–160.
• Sinkiewicz A., 2009, Pacjent po operacji krtani, Bydgoszcz: Bydgoskie Stowarzyszenie Laryngektomowanych.
• Staffieri M., 1981, Laryngoplasty after total laryngectomy, „Archives of Otolaryngology”, Vol. 40, s. 254–262.
• Zimmer‑Nowicka J., Morawiec‑Bajda A., 2007, Rehabilitacja głosu i jakość życia chorych po laryngektomii całkowitej z wszczepionymi protezami głosowymi typu Provox, „Otolaryngologia Polska”, t. 6, nr 1, s. 39–44.
• Zimmer‑Nowicka J., Morawiec‑Sztandera A., 2012, Przyczyny i czas pomiędzy kolejnymi wymianami protez głosowych u chorych po laryngektomii – analiza 184 wymian u 42 chorych, „Otolaryngologia Polska”, t. 65, nr 5, s. 322–327.

Identifiers

DOI

10.18778/2544-7238.08.09

Biblioteka Nauki

28408956