Przedmioty metalowe w stylu zakopiańskim Marcina Jarry

• Authors: Joanna Paprocka-Gajek

Abstracts

EN

Famous braziers, Marcin Jarra and Marcel Jakubowski, opened under their own names the first Cracow branch of Norblin, Bracia Buch i T. Werner, a famous Warsaw plate factory. Established in February 1887, the company introduced items crafted from silvered metal that imitated silverware (such as crockery, items of religious value, or toilette accessories) onto the Galician market. In 1900, both associates were distinguished for their wares on the World’s Fair in Paris. Alas, in the same year they disbanded their company; each of them continued their own production. The M. Jarra company continued to operate till 1927. Their line of products characterized by the Zakopane style was manufactured in years 1900–1917. Decorations to said products were based on the drawings of St. Witkiewicz and Wl. Matlakowski. This offer is known thanks to the one preserved catalogue featuring around 50 patterns. Zakopane styled items are rare both in private and museum collections. Tłumaczenie: Jakub Młynarczyk

PL

W lutym 1887 r. mosiężnicy Marcin Jarra i Marceli Jakubowski otworzyli w Krakowie pod własnymi nazwiskami filię znanej warszawskiej wytwórni wyrobów platerowych Norblin, Bracia Buch i T. Werner. Firma wprowadziła na rynek galicyjski przedmioty wykonane z posrebrzanego metalu, naśladujące wyroby srebrne (galanterię stołową, przedmioty do sprawowania kultu, naczynia toaletowe). W 1900 r. wspólnicy wyróżnieni zostali za platerowane przedmioty m.in. na Wystawie Światowej w Paryżu. Niestety, w tym też roku rozwiązali spółkę i każdy z nich kontynuował własną produkcję. Firma nad nazwą M. Jarry istniała zapewne do 1927 r. Przedmioty w stylu zakopiańskim produkowane były w latach 1900–1917 (?). Dekoracje do tych przedmiotów powstały wg rysunków St. Witkiewicza i Wł. Matlakowskiego. Oferta w stylu zakopiańskim jest znana dzięki jedynemu zachowanemu katalogowi z ponad 50 wzorami. Egzemplarze w stylu zakopiańskim należą do rzadkich i to zarówno w zabiorach muzealnych, jak i kolekcjach prywatnych.

Keywords

PL

Jakubowski i Jarra; M. Jarra; styl zakopiański; Jakubowski and Jarra; Zakopane style

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Artifex Novus
• Year: 2021
• Issue: 5
• Pages: 42-65

Dates

published

2021

Contributors

author

Joanna Paprocka-Gajek

• Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

• https://orcid.org/0000000301707051

References

• Akta firmy Marcin Jarra – Fabryka Wyrobów Metalowych i srebrnych, Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. WKUP 55.
• Bańkowska Karolina, Jakubowski & Jarra – Pierwsza Krajowa Fabryka Wyrobów Platerowych, Srebrnych i Metalowych, http://polska1918-89.pl/pdf/orly-bizuteryjne-produkcji-marcina-jarry,1438.pdf [dostęp 10 X 2020].
• „Czas”, 1901, nr 67 (21 III), wydanie popołudniowe, s. 5.
• Cennik z pierwszej Krajowej fabryki wyrobów platerowanych z chińskiego srebra, prawdziwych srebrnych i odlewarnia bronzowych monumentów, 1900/1901.
• Drexlerowa Anna M., Olszewski Andrzej K., Polska i Polacy na powszechnych wystawach światowych 1851–2000, Warszawa 2005.
• Eljasz-Radzikowski Stanisław, Styl zakopiański, Kraków 1901.
• „Gazeta Lwowska”, 1887, nr 152, s. 9.
• Hübner-Wojciechowska Joanna, Sztuka skalnego Podhala. Przewodnik dla kolekcjonerów, Warszawa 2019.
• Kalendarz na R. 1911. Wydany nakładem własnym w drukarni „Czasu” w Krakowie.
• Katalog ilustrowany pierwszej wielkiej wystawy sztuki polskiej w Krakowie, Kraków, 1887.
• Katalog wystawy architektury i wnętrz w otoczeniu ogrodowem pod parkiem Dra Jordana w Krakowie, Czerwiec–Październik, Kraków 1912.
• Katalog Wystawy Podhalańskiej, Lwów 1911.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4: Miasto Kraków, cz. 5: Kazimierz, Stradom. Kościoły i klasztory 2, opr. zbiorowe, Warszawa 1994; cz. 8: Kleparz. Kościoły i klasztory, opr. zbiorowe, Warszawa 2000.
• „Kurier Poranny”, 1887, nr 281 (28 IX/10 X), s. 6.
• „Kurier Warszawski”, 1898, nr 286 (16 X), s. 6.
• M. Jarra, Katalog, bdw.
• Meus Konrad, Kupcy z Sukiennic – elita galicyjskiego Krakowa, Krzysztofory, „Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa”, 2018, nr 36, s. 231–242; https://izbaregionalna.zielonki.org/historia-jednego-nieznaczacego-przedmiotu/ [dostęp 12 X 2020].
• Mulczyński Jarosław, O dwóch pracowniach artystycznych, w: Kronika Miasta Poznania, red. Magdalena Mrugalska-Banaszak, https://wbc.macbre.net/document/5674/pracownie-artystow-poznanskich-xx-wieku.html [dostęp 10 X 2020].
• Myśliński Michał, Fusiery, partacze, przeszkodnicy… Dzieła złotnicze mosiężników krakowskich jako przykład konwergencji dwóch profesji rzemiosła artystycznego w XIX w., „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, r. 63, 2015, s. 471–494.
• Myśliński Michał, Oferta sprzedaży wyrobów platerowanych fabryki Marcina Jarry w Krakowie z 1901 roku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, r. 59, 2011, nr 2, s. 235–252.
• Myśliński Michał, Złotnicy, jubilerzy, mosiężnicy i rzemieślnicy pokrewnych profesji w dokumentacji Urzędu Probierczego w Krakowie (1919–1944), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 63, 2015, nr 1, s.145; https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/832 [dostęp 12 X 2020].
• „Nowa Reforma”, 1895, nr 289, s. 8.
• „Nowa Reforma”, 1906, nr 251 (4 XI), s. 10.
• Pachoński Jan, Jarra Marcin (1852–1938), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 11, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964–1965, s. 22.
• Regulamin Fabryki wyrobów platerowanych Jakubowski & Jarra, w Krakowie, Kraków 1893, BUJ, sygn. 18764.
• Skrabski Józef, Marcin Jarra, w: Rzemiosło Artystyczne Małopolski, 2020: https://ram.upjp2.edu.pl/ludzie/marcin-jarra [dostęp 12 X 2020].
• Zawistowski Tomasz, Orły biżuteryjne produkcji Marcina Jarry, http://polska1918-89.pl/pdf/orly-bizuteryjne-produkcji-marcina-jarry,1438.pdf [dostęp 10 X 2020] oraz: „Pamięć”, 2014, nr 3, s 55–58.

Identifiers

DOI

10.21697/an.9368

Biblioteka Nauki

1945375