Zawodowe uwarunkowania zadowolenia z pracy wśród nauczycieli

• Authors: Elżbieta Lisowska

Title variants

EN

Professional conditions of work satisfaction amongst teachers

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Praca stanowi podstawową formę aktywności człowieka, a zadowolenie odczuwane z jej realizacji staje się źródłem satysfakcji życiowej. Jest to szczególnie ważne w przypadku pracy nauczyciela. Badania pokazują, że im wyższe jest zadowolenie z pracy nauczycieli, tym niższe są wskaźniki wypalenia zawodowego. W artykule przedstawiono zagadnienie dotyczące zawodowych uwarunkowań zadowolenia z pracy nauczycieli – kobiet i mężczyzn w trzech etapach stażu zawodowego: adaptacji zawodowej – od roku do pięciu lat stażu; stabilizacji zawodowej – od sześciu do 20 lat stażu; eksperckim – od 21 do 35 lat stażu. Sprawdzono, czy płeć i staż pracy determinują poziom zadowolenia z pracy i poziom zadowolenia z życia wśród badanych nauczycieli. Pokazano także współzależności między zadowoleniem z pracy a zadowoleniem z życia nauczycieli – kobiet i mężczyzn w wyróżnionych okresach stażu pracy.

EN

Work is a basic form of human activity, and job satisfaction becomes a source of life satisfaction. This is particularly essential in the case of teachers. Studies prove that the higher the job satisfaction of teachers is, the lower the rates of burnout. The article presents the issue of professional determinants of job satisfaction derived by male and female teachers in the three stages of professional experience: professional adaptation – 1-5 years of practice; professional stabilisation – 6-20 years of practice; expert stage – 21-35 years of professional activity. It has been researched whether gender and job seniority determine the level of job and life satisfaction gained by the surveyed teachers. Additionally, the correlation between job and life satisfaction of male and female teachers in the specified periods of seniority has been presented.

Keywords

PL

zadowolenie z pracy; zadowolenie z życia; wypalenie zawodowe; zadowolenie z pracy; zadowolenie z życia; wypalenie zawodowe

EN

job satisfaction; life satisfaction; burnout

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Forum Pedagogiczne
• Year: 2017
• Volume: 7
• Issue: 1
• Pages: 227-244

Dates

published

2017-04-04

Contributors

author

Elżbieta Lisowska

References

• Bajcar B., Borkowska A., Czerw A. Gąsiorowska A. (2011). Satysfakcja z pracy w zawodach z misją społeczną. Psychologiczne uwarunkowania. Gdańsk: GWP.
• Bańka A. (2000). Psychologia organizacji. W: Strelau J. (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3 s. 321–350. Gdańsk: GWP.
• Bartkowiak G. (2009). Człowiek w pracy. Od stresu do sukcesu w organizacji. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Borowska-Pietrzak A. (2014). Dezagregacja czynników w modelu poczucia satysfakcji zawodowej. „Nauki o Zarządzaniu”, nr 1 (18), s. 10–22.
• Czapiński J. (1994). Psychologia szczęścia. Przegląd badań i zarys teorii cebulowej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Akademos”, Pracownia Testów Psychologicznych. Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
• Czarnota-Bojarska J., Łada M. (2004). Ważność różnych aspektów pracy dla kobiet i mężczyzn o różnym jej stażu. „Nowiny Psychologiczne”, 1, s. 5–22.
• Czas i warunki pracy w relacjach nauczycieli. Raport tematyczny z badania (2013), Warszawa: IBE, dostępny na: http://entuzjaści.pl/images/stories/publikacje/ibe-raport-czas-i-warunki-pracy-nauczycieli.pdf (otwarty: 30.07.2015).
• Dobrowolska M. (2010). Związek satysfakcji z pracy i kosztów psychologicznych pracowników tymczasowo zatrudnionych. W: Kożusznik B. przy współudziale Chrupały-Pniak M. (red.). Zastosowania psychologii w zarządzaniu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kaczkowska-Serafińska M. (2011). Dlaczego przedsiębiorcy powinni dbać o satysfakcję z pracy swoich pracowników? Satysfakcja z pracy – cz.1. „Postera”, nr 10 (23), s. 11–25.
• Kędzierska H. (2012). Kariery zawodowe nauczycieli. Konteksty–wzorce–pola dyskursu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kirenko J., Zubrzycka-Maciąg T. (2011). Współczesny nauczyciel. Studium wypalenia zawodowego. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kocór M. (2010). Szkoła i nauczyciel a syndrom wypalenia zawodowego. Rzeszów: „Mitel”.
• Kozioł L. (2011). Trychotomia czynników motywacji w pracy. „Zeszyty Naukowe MWSE Tarnów”, nr 2 (19), s. 45–54.
• Maslach, C., Jackson S., Leiter M. P. (1996). The Maslach Burnout Inventory 3-rd. ed. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
• Maslach C., Leiter M. P. (2010). Pokonać wypalenie zawodowe. Sześć strategii poprawienia relacji z pracą. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Maslach C., Leiter M. P. (2011). Prawda o wypaleniu zawodowym. Co robić ze stresem w organizacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Mojsa-Kaja J., Golonka K., Marek T.(2015). Job burnout and engagement among teachers. Worklife areas and personality traits as predictors of relationships with work. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Heaalth (28), dostępny na: http://1.www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26159952 (otwarty: 30.07.2015).
• Palak Z. (2007). Zespół wypalenia zawodowego w pracy nauczycieli szkół specjalnych i ogólnodostępnych, W: Bartkowicz Z., Kowaluk M., Samujło M. (red.). Nauczyciel kompetentny. Teraźniejszość i przyszłość. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Polscy nauczyciele i dyrektorzy na tle międzynarodowym. Główne wyniki badania TALIS 2013, dostępny na: http://entuzjasci.pl/images/stories/publikcje/ibe-raport-talis-2013.pdf. (otwarty: 30.07.2015).
• Poraj G. (2009). Od pasji do frustracji. Modele psychologicznego funkcjonowania nauczycieli. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Pyżalski J. (2010). Skutki oddziaływania warunków pracy na polskich nauczycieli. W: Pyżalski J., Merecz D. (red.). Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli. Pomiędzy wypaleniem zawodowy a zaangażowaniem. Kraków: Impuls.
• Pyżalski J., Plichta P. (2007). Kwestionariusz Obciążeń Zawodowych Pedagoga (KOZP). Podręcznik. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Raport o stanie edukacji 2013. Liczą się nauczyciele (2014). Warszawa: IBE, dostępny na: http://entuzjasci.pl/images/stories/publikcje/ibe-raport-o stanie-edukacji-2013.pdf. (otwarty: 30.07.2015).
• Sekułowicz M. (2002). Wypalenie zawodowe nauczycieli pracujących z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. Przyczyny–symptomy–zapobieganie–przezwyciężanie. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Sekułowicz M. (2005). Nauczyciele szkolnictwa specjalnego wobec zagrożenia wypaleniem zawodowym: analiza przypadków. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSWE TWP.
• Sęk H. (1996). Wypalenie zawodowe. Psychologiczne mechanizmy i uwarunkowania. Poznań: Zakład Wydawniczy K. Domke.
• Sowińska A. (2014). Zadowolenie z pracy – problemy definicyjne. „Studia Ekonomiczne/Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach”, 197: Edukacja w świetle przemian współczesnego rynku pracy: wybrane problemy, s. 45–56.
• Springer A.(2011). Wybrane czynniki kształtujące satysfakcję pracownika. „Problemy Zarządzania”, t. 9, nr 4 (34), s. 162–180.
• Stelmach W. (2005). Ciemne strony planowania. Warszawa: Agencja Wydawnicza Placet.
• Terelak J. F. Izwantowska A. (2009). Adaptacja kwestionariusza Obszary Życia Zawodowego (Areas of Worklife Survey) Christiny Maslach i Michaela Leitera. „Studia Psychologica UKSW”, 9, s. 223–232.
• Tucholska S. (2009). Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Psychologiczna analiza zjawiska i jego osobowościowych uwarunkowań. Lublin: KUL.
• Wnuk M, Zielonka D., Purandare B. ,Kaniewski A., Klimberg A., Ulatowska-Szostak E., Palicka E., Zarzycki A., Kaminiarz E. (2013). Przegląd koncepcji jakości życia w naukach społecznych. „Hygeia Public Health”, 48 (1), s. 10–16, dostępny na: http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2013/hyg-2013-1-010.pdf (otwarty: 30.07.2015).
• Wołowska A. (2013). Satysfakcja z pracy i jej wyznaczniki a poczucie jakości życia urzędników. „Rocznik Andragogiczny”, nr 20, s. 119–132.
• Wudarzewski G. (2013). Satysfakcja z pracy – konceptualizacja pojęcia w świetle badań literaturowych. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu”, nr 5 (37), s. 323–344.
• Zalewska A. (2001). „Arkusz Opisu Pracy” O. Neubergera i M. Allerbeck – adaptacja do warunków polskich. „Studia Psychologiczne”, t. 39, nr 1, s. 197–217.
• Zalewska A. (2009). Wiek, płeć i stanowisko pracy a zadowolenie z życia. „Psychologia Jakości Życia”, t. 8, nr 1, s. 1–20.

Identifiers

DOI

10.21697/fp.2017.1.16