Przestępstwo cięższe przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu z małoletnim – uwagi de lege lata i de lege ferenda

• Authors: PIOTR SKONIECZNY

Title variants

EN

The more grave delict against the Sixth Commandment of the Decalogue with a minor: some observations de lege lata and de lege ferenda

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor komentuje poszczególne znamiona – przedmiotowe, podmiotowe i legalne – przestępstwa z art. 6 § 1 n. 1 SST/2010. Wskazuje na zmianę przedmiotu ochrony: od obowiązku celibatu w kan. 1395 § 2 CIC do mores w art. 6 SST/2010. Postuluje, zgodnie zresztą z tradycją kanoniczną, rozszerzenie znamiona sprawcy na na świeckich. Pochwala szerokie i teologiczne rozumienie znamienia czasownikowego („popełnienie przestępstwa przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu”). Ustawodawca kościelny jednak niepotrzebnie precyzował, że chodzi o małoletniego do 18. roku życia, gdyż jest to zgodne z definicją legalną małoletniego w kan. 97 § 1 CIC. Z drugiej strony należy rozważyć rozróżnienie pedofilii w sensie ścisłym od efebofilii i od tego uzależnić karę. Ponadto zdaniem Autora nie ma uzasadnienia znamię trwałości co do innej ofiary przestępstwa, tj. osoby trwale ograniczonej w używaniu rozumu. Co do znamienia podmiotowego Autor zauważa różnicę między kodeksem łacińskim (przestępstwo tylko cum dolo) a wschodnim (także cum culpa) i kodeksami karnymi świeckimi, znającymi zamiar ewentualny (dolus eventualis, jak np. kodeks polski). Odnośnie do sankcji karnych Autor postuluje karę latae sententiae i przeszkodę do święceń za pedofilię sensu stricto oraz dostosowanie kan. 695 CIC do regulacji art. 6 SST/2010. W końcu proponuje rezygnację z instytucji derogacji terminów przedawnienia na rzecz instytycji nieprzedawnialności delicta graviora.

EN

The Author comments on the constituent elements (objective, subjective and legal) of the offence specified in Art. 6 § 1 n. 1 SST/2010. He indicates the change in the aim of penal protection: from the celibate’s duty in can. 1395 § 2 CIC to mores in Art. 6 SST/2010. Following the canonical tradition, he calls for the extension to the lay Christian faithful of the element concerning the agent. He approves of the extended and theological meaning of the offence (‘the commission of the delict against the Sixth Commandment of the Decalogue’). The ecclesiastical legislator, however, has needlessly specified that a minor is someone below the age of eighteen years. In fact, this definition accords with the legal definition of a minor specified in can. 97 § 1 CIC. On the other hand, it would be a good idea to distinguish a paedophile sensu stricto from an ephebophile, and to determine the punishment accordingly. Moreover, according to the Author the habitu element is not justified in the case of the delict’s other kind of victim (‘habitually lacks the use of reason’). With reference to the subjective element, the Author notes the difference between the Latin code (the delict is only cum dolo) and the Eastern one (the delict can also be cum culpa), and the secular criminal codes with their so-called ‘eventual intention’ (dolus eventualis, e.g. the Polish criminal code). With regard to penal sanctions, the Author calls for a penalty latae sententiae, an impediment to ordination in the case of the paedophile sensu stricto, and the adaptation of can. 695 CIC to Art. 6 SST/2010. Finally, he suggests the abandonment of derogation from prescription, and the application of imprescriptibility to delicta graviora.

Keywords

PL

pedofilia; przestępstwo przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu; delicta graviora; Sacramentorum sanctitatis tutela z 2010 r.; art. 6 § 1 n. 1 oraz § 2 SST/2010; pedofilia; przestępstwo przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu; delicta graviora; Sacramentorum sanctitatis tutela z 2010 r.; art. 6 § 1 n. 1 oraz § 2 SST/2010

EN

paedophilia; delict against the Sixth Commandment of the Decalogue; delicta graviora; 2010 Sacramentorum sanctitatis tutela; art. 6 § 1 n. 1 and § 2 SST/2010

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Prawo Kanoniczne
• Year: 2017
• Volume: 60
• Issue: 1
• Pages: 135-175

Dates

published

2017-04-15

Contributors

author

PIOTR SKONIECZNY

References

• Bibliografia
• Źródła kościelne
• Codex Iuris Canonici, PII X P.M. iussu digestus, BENEDICTI P. XV auctoritate promulgatus, 27.05.1917, AAS 9 (1917/II) 1–521.
• Codex Iuris Canonici, auctoritate IOANNIS PAULI PP. II promulgatus, 25.01.1983, AAS 75 (1983/II) III–XXX; 1–317. Przekład polski: Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
• IOANNES PAULUS PP. II, Constitutio Apostolica Pastor bonus de Romana Curia, 28.06.1988, AAS 80 (1988) 841-912.
• Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium auctoritate IOANNIS PAULI PP. II promulgatus, 18.10.1990, AAS 82 (1990) 1045–1364. Przekład polski: Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, tłumaczenie L. Adamowicz, M. Dyjakowska, Lublin 2002.
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
• CATHOLIC BISHOPS’ CONFERENCE OF THE PHILIPPINES, Pastoral Guidelines on Sexual Abuses and Misconduct by the Clergy, 1.09.2003, http://www.cbcponline.net/v3/documents/2000s/2003-SEXUAL_ABUSES_AND_MISCONDUCT.htm (2016-11-06).
• GIOVANNI PAOLO II, Facoltà di derogare dalla prescrizione, 7.11.2002, „Ius Ecclesiae” 16 (2004), s. 320.
• GIOVANNI PAOLO II, Discorso Permettetemi ai partecipanti alla riunione interdicasteriale con i Cardinali degli Stati Uniti d’America, 23.04.2003, http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/it/speeches/2002/april/documents/hf_jp-ii_spe_20020423_usa-cardinals.html (2016-10-01).
• CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI, Normae de gravioribus delictis, 21.05.2010, AAS 102 (2010) 419–434. Przekład polski w: „L’Osservatore Romano”, wydanie polskie, 10 (2010), s. 53–56, a ponadto na stronie watykańskiej: http://www.vatican.va/resources/resources_norme_pl.html (2016.09.27).
• PONTIFICIUM CONSILIUM DE LEGUM TEXTIBUS, Schema recognitionis Libri VI Codicis Iuris Canonici (Reservatum), Città del Vaticano 2011.
• UNITED STATES CONFERENCE OF CATHOLIC BISHOPS, Charter for the Protection of Children and Young People, 2011, http://www.usccb.org/issues-and-action/child-and-youth-protection/upload/Charter-for-the-Protection-of-Children-and-Young-People-revised-2011.pdf (2011-11-06).
• UNITED STATES CONFERENCE OF CATHOLIC BISHOPS, Essential Norms for Diocesan/ Eparchial Policies Dealing with Allegations of Sexual Abuse of Minors by Priests or Deacons, 17.06.2005 (the revised edition 2011), http://www.usccb.org/issues-and-action/child-and-youth-protection/upload/Charter-for-the-Protection-of-Children-and-Young-People-revised-2011.pdf (2011-11-06).
• CONGREGAZIONE DELLA DOTTRINA DELLA FEDE, Lettera Circolare Tra le importanti responsabilità per aiutare le Conferenze Episcopali nel preparare Linee guida per il trattamento dei casi di abuso sessuale nei confronti di minori da parte di chierici, 3.05.2011, AAS 103 (2011) 406–412; przekład polski: http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20110503_abuso-minori_pl.html (2016-09-30).
• BENEDETTO XVI papa emerito, Lettera Anzitutto devo a Piergiorgio Odifreddi, 20.08.2013, http://www.kath.net/news/43824 (2016-12-17).
• KONFERENCJA EPISKOPATU POLSKI, Wytyczne dotyczące wstępnego dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu z osobą niepełnoletnią poniżej osiemnastego roku życia, 7-8 października 2014 r., „Akta Konferencji Episkopatu Polski” (2015) nr 27, s. 39–49.
• PONTIFICIUM CONSILIUM DE LEGUM TEXTIBUS, Interpretatio authentica ad can. 1041, nn. 4–5 CIC, 31.05.2016, „L’Osservatore Romano” z 16.09.2016, s. 4.
• 2. Żródła Świeckie
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 380 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. z 2016 r., poz. 1137 z późn. zm.).
• Literatura
• ALESSANDRO J.A., Removal from Clerical State for the Sexual Abuse of Minors, „Studia canonica” 47 (2013), s. 295–339.
• ASTIGUETA D.G., La persona e i suoi diritti nelle norme sugli abusi sessuali, „Periodica de re canonica” 93 (2004), s. 623–691.
• ASTIGUETA D.G., Le facoltà concesse alla Congregazione per il Clero, „Periodica de re canonica” 99 (2010), s. 1–33.
• ASTIGUETA D.G., Notas sobre las modificaciones al Motu proprio Delicta Graviora, http://www.casi.com.ar/sites/default/files/ASTIGUETA%20Notas%20sobre%20delicta%20graviora.pdf (2016-12-21).
• AZNAR GIL F.R., Los „graviora delicta” reservados a la Congregación para la Doctrina de la Fe. Texto modificado (2010), „Revista Española de Derecho Canónico” 68 (2011), s. 283–313.
• AZNAR GIL F.R., El delito contra el sexto mandamiento del decálogo cometido por un clérigo con un menor de edad, „Revista Español de Derecho Canónico” 70 (2013), s. 481–511.
• BEAL J.P., The 1962 Instruction „Crimen sollicitationis”: Caught Red-Handed or Handed a Red Herring, „Studia Canonica” 41 (2007), s. 199–236.
• BERNAL J., Cuestiones canónicas sobre los delitos más graves contra el sexto mandamiento del Decálogo, „Ius Canonicum” 54 (2014), s. 145–183.
• BIELIŃSKI P., Kościół nie jest bierny w sprawie pedofilii, http://info.wiara.pl/doc/1720402.Kosciol-nie-jest-bierny-ws-pedofilii (2013-09-27).
• BOREK D., Delicta graviora contra mores w Normach De delictis reservatis z 2010 roku, „Prawo Kanoniczne” 57 (2014) nr 2, s. 53–69.
• BOREK D., Sextum Decalogi praeceptum w kanonicznym prawie karnym aktualnie obowiązującym, Tarnów 2015.
• BORRAS A., Les sanctions dans l’Église. Commentaire des Canons 1311–1399, Paris 1990.
• CAFARDI N.P., Before Dallas – The Original Response of the American Bishops to the Clergy’s Sexual Abuse of Minors: An Historical Synopsis and Canonical Analysis, Romae 2006.
• CALABRESE A., Diritto Penale Canonico, Città del Vaticano 2006.
• CARDINALI G., SCICLUNA CH., Intervista di Gianni Cardinali a mons. Charles Scicluna sulla rigorosità della Chiesa nei casi di pedofilia, http://www.vatican.va/resources/resources_mons-scicluna-2010_it.html (2016-12-17).
• CAROLA J., ROTSAERT M., TENACE M., YÁÑEZ H.M., Refleksje teologiczne i moralne dotyczące seksualnego wykorzystywania dzieci przez duchownych katolickich, w: Ku uzdrowieniu i odnowie. Materiały z sympozjum dla biskupów i przłożonych zakonnych o seksualnym wykorzystaniu osób niepełnoletnich. Papieski Uniwersytet Gregoriański 6–9 lutego 2012, przekł. z angielskiego Z. Kasprzyk, Kraków 2012, s. 173–192.
• CIMBOLIC P., The identification and treatment of sexual disorders ad the priesthood, „The Jurist” 52 (1992), s. 598–614.
• CITO D., Las nuevas normas sobre los «delicta graviora», „Ius Canonicum” 50 (2010), s. 643–658.
• CITO D., Norme „de gravioribus delictis”, w: Norme procedurali canoniche commentate, red. M. del Pozzo, J. Llobell, J. Miñambres, Roma 2013, s. 627–655.
• Codice di Diritto Canonico commentato, red. Redazione di „Quaderni di diritto ecclesiale”, Milano 2009.
• Commento al Codice dei Canoni delle Chiese Orientali, red. P.V. Pinto, Città del Vaticano 2001.
• D’AURIA A., L’imputabilità nel diritto penale canonico, Roma 1997.
• I delitti riservati alla Congregazione per la Dottrina della Fede, red. A. D’Auria, C. Papale, Città del Vaticano 2014.
• I delitti riservati alla Congregazione per la Dottrina della Fede: norme, prassi, obiezioni, red. C. Papale, Città del Vaticano 2015.
• DEZUTTO C., Le principali obiezioni alla prassi della Congregazione per la Dottrina della Fede nel trattamento dei delicta graviora ad essa riservati, w: I delitti riservati alla Congregazione per la Dottrina della Fede: norme, prassi, obiezioni, red. C. Papale, Città del Vaticano 2015, s. 75–119.
• DHAS V.G., Modifiche introdotte nelle norme riguardanti i “graviora delicta”, „Apollinaris” 84 (2011), s. 337–381.
• GÓMEZ MARTÍN E., El delito contra el sexto mendamiento del Decálogo cometido por un religioso con un menor, „Revista Español de Derecho Canónico” 69 (2012), s. 163–224.
• GRABOWSKI J.S., Clerical Sexual Misconduct and Early Traditions Regarding the Sixth Commandment, „The Jurist” 55 (1995), s. 527–591.
• GREEN TH.J., CDF Circular Letter on Episcopal Conference Guidelines for Cases of Clerical Sexual Abuse of Minors: Some Initial Observations, „The Jurist” 73 (2013), s. 151–180.
• JASONNI M., Il concorso di delitti nella più recente disciplina canonistica, “Il Diritto Ecclesiastico” 98 (1987), s. 668–686.
• JENKINS R.E., On the Suitability of Establishing Clerical Sexual Abuse of Minors (c. 1395 § 2) as an Irregularity ex delicto to the Reception and Exercise of Orders, „Periodica de re canonica” 94 (2005), s. 275–340.
• KIMES P., Considerazioni generali sulla riforma legislativa del motu proprio Sacramentorum Sanctitatis Tutela, w: I delicti riservati alla Congregazione per la Dottrina della Fede, red. A. D’Auria, C. Papale, Città del Vaticano 2014, s. 11–28.
• KRUKOWSKI J., SOBAŃSKI R., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. I: Księga I. Normy ogólne, red. J. Krukowski, Poznań 2003.
• Ku uzdrowieniu i odnowie. Materiały z sympozjum dla biskupów i przłożonych zakonnych o seksualnym wykorzystaniu osób niepełnoletnich. Papieski Uniwersytet Gregoriański 6–9 lutego 2012, przekł. z angielskiego Z. Kasprzyk, Kraków 2012.
• Liczba przypadków pedofilii [notatka prasowa KAI, bez wskazania autora], http://ekai.pl/wydarzenia/temat_dnia/x78273/liczba-przypadkow-pedofilii/ (2014-05-07).
• LÜDICKE K., Komentarz do kan. 1395, w: Münsterischer Kommentar zum Codex Iuris Canonici, red. K. Lüdicke, Essen 1984-, Stand: November 2001, 1395/1-6.
• LÜDICKE N., Le violenze di preti su minori nel diritto canonico, „Il Regno –
• Documenti” 55 (2010), s. 470–483.
• ŁUCKA I., DZIEMIAN A., Pedofilia – przegląd literatury, ilustracja kazuistyczna, dylematy, „Psychiatria Polska” 48 (2014) nr 1, s. 121–134; on-line: http://strona.ppol.nazwa.pl/uploads/images/PP_1_2014/121%C5%81ucka_PsychiatrPol_1_2014.pdf (2016-12-05).
• MAJER P., Prawnokanoniczna ochrona dziecka przed nadużyciami seksualnymi, w: Prawa dziecka: perspektywa Kościoła, red. P. Kroczek, Kraków 2015, s. 99–134.
• MARCINEK P., KAPAŁA A., Pedofilia w opiniowaniu sądowo-seksuologicznym, „Seksuologia Polska” 10 (2012) nr 2, s. 76–84, on-line: https://journals.viamedica.pl/seksuologia_polska/article/viewFile/33534/24577 (2016-12-19).
• MEDINA R., Imputabilidad, eximentes, atenuantes y agravantes en los delitos sexuales de clérigos con menores, „Anuario Argentino de Derecho Canónico” 19 (2013), s. 105–151; 20 (2014), s. 183–208.
• MIRAGOLI E., Il confessore e il „de sexto”. Prospettiva giuridica, „Quaderni di diritto ecclesiale” 4 (1991), s. 238–258.
• MIRAGOLI E., La “pena giusta” nei casi di delicta graviora, „Quaderni di diritto ecclesiale” 25 (2012), s. 356–368.
• MOSCONI M., Komentarz do kan. 1311–1399, w: Codice di Diritto Canonico commentato, red. Redazione di “Quaderni di diritto ecclesiale”, Milano 2009, s. 1041–1109.
• MOZGAWA M., BUDYN-KULIK M., Prawnokarne aspekty pedofilii. Analiza dogmatyczna i wyniki badań empirycznych, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 10 (2006) nr 2, s. 49–50, on-line: www.czpk.pl (2016-12-19).
• Münsterischer Kommentar zum Codex Iuris Canonici, red. K. Lüdicke, Essen 1984-, Stand: November 2001.
• MYRCHA M., Problem grzechu w karnym ustawodawstwie kanonicznym, „Prawo Kanoniczne” 29 (1986) nr 1-2, s. 43–80.
• Norme procedurali canoniche commentate, red. M. del Pozzo, J. Llobell, J. Miñambres, Roma 2013.
• PAPALE C., I delitti contro la morale, w: I delitti riservati alla Congregazione per la Dottrina della Fede, red. A. D’Auria, C. Papale, Città del Vaticano 2014, s. 29–46.
• PAROLARI E., Aspetti psicopatologici dei delitti canonici, [w:] Questioni attuali di diritto penale canonico, Città del Vaticano 2012, s. 67–77.
• PIGHIN B.F., Diritto Penale Canonico, Venezia 2008.
• PROVOST J.H., Offenses Against the Sixth Commandment: Toward a Canonical Interpretation of Canon 1395, „The Jurist” 55 (1995), s. 632–663.
• PUNTILLO G., „Delicta graviora” e Legislazione canonica di emergenza, „Apollinaris” 84 (2011), s. 383–394.
• Questioni attuali di diritto penale canonico, [bez wskazania redaktora], Città del Vaticano 2012.
• RATAJCZAK M., Czynności pedofilskie – ujęcie prawne i kryminologiczne, „Prokuratura i Prawo” (2014) nr 2, s. 47–63, on-line: http://www.ies.krakow.pl/wydawnictwo/prokuratura/pdf/2014/02/3ratajczak.pdf (2016-12-19).
• REES W., Sexueller Missbrauch von Minderjährigen durch Kleriker. Anmerkungen aus kirchenrechtlicher Sicht, „Archiv für katholischen Kirchenrecht” 172 (2003), s. 392–426.
• RYBIŃSKA A., Ksiądz: seks z dorosłym nie szkodzi dziecku, http://www.rp.pl/artykul/662868_Ksiadz__seks_z_doroslym_nie_szkodzi_dziecku_.html (2011-05-24).
• SÁNCHEZ-GIRÓN RENEDO J.L., Delitos contemplados en las Normas de gravioribus del año 2010, „Estudios Eclesiásticos” 85 (2010), s. 731–767.
• SÁNCHEZ-GIRÓN RENEDO J.L., Normas procesales en la regulación de gravioribus delictis dal año 2010, „Estudios eclesiásticos” 86 (2011), s. 717–747.
• SCHMITZ H., Sexueller Mißbrauch durch Kleriker nach kanonischem Strafrecht, „Archiv für katholisches Kirchenrecht” 172 (2003), s. 380–391.
• SÉRIAUX A., Droit canonique, Paris 1996.
• SETO M.C., The Puzzle of Male Chronophilias, „Archives of Sexual Behavior” 22.08.2016, s. 1–20, on-line: 10.1007/s10508-016-0799-y (2016.12.14).
• SKONIECZNY P., Przestępstwa przeciwko Najświętszej Eucharystii: komentarz do art. 2 „Norm" Kongregacji Nauki Wiary „De gravioribus delictis" z 2001 r., „Prawo Kanoniczne” 54 (2011) nr 3-4, s. 247–285.
• SKONIECZNY P., La compartecipazione nel delitto canonico: alla ricerca del concetto teorico, Romae 2015.
• SOBAŃSKI R., Komentarz do kan. 200–203, w: J. Krukowski, R. Sobański, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. I: Księga I. Normy ogólne, red. J. Krukowski, Poznań 2003, s. 291–296.
• Statystyki przypadków czynów pedofilnych [notatka prasowa KAI, bez wskazania autora], http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,19106,statyki-przypadkow-czynow-pedofilnych.html (2014-06-26).
• SUCHECKI Z., La tutela penale dei minori presso la Congregazione per la Dottrina della Fede riguaedo ai delicta graviora, „Apollinaris” 79 (2006), s. 719–732.
• SYRYJCZYK J., Kanoniczne prawo karne: część szczególna, Warszawa 2003.
• SYRYJCZYK J., Sankcje w Kościele: część ogólna, komentarz, Warszawa 2008.
• TUOHEY J., The Correct Interpretation of Canon 1395: The Use of the Sixth Cammandment in the Moral Tradition from Trent to the Present Day, „The Jurist” 55 (1995), s. 592–631.

Identifiers

DOI

10.21697/pk.2017.60.1.08