Przedstawiciele szlachty mazowieckiej w składzie dworu królewskiego za panowania Jana Olbrachta (1492-1501)

• Authors: Agnieszka Nalewajek
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article presents the members of the royal court of John Albert (1492-1501) hailing from the nobility of Mazovia. In 1495, the King incorporated into his Kingdom the region of Płock that was part of Mazovia, which resulted in the appearance at his royal court of representatives of influential magnate’s families who possessed their estates in the region of Mazovia. They were accepted into the circles of royal courtiers and granted honourable posts at the court. In this way, they strengthened their position and were promoted to high rank offices. Some representatives of the Mazovian nobility performed the functions of royal clerks or secretaries. The reign of John I Albert was marked by a greater inclusion of Mazovian noble families in services at the Polish royal court.  

Keywords

EN

John Albert; royal court; courtiers; noble families; Mazovia

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2019
• Volume: 26
• Issue: 2
• Pages: 71-83

Dates

published

2020-01-12

Contributors

author

Agnieszka Nalewajek

References

• Źródła rękopiśmienne:
• Archiwum Główne Akt Dawnych W Warszawie, Archiwum Skarbu Koronnego, Oddział 1, Rachunki Królewskie, sygn. 20, 22, 24, 26, 28. Oddział 85, Rejestry popisowe wojska koronnego, sygn. 1, 3, 4. Oddział 86, Rachunki z przychodów i wydatków na potrzeby wojska, sygn. 2, 3, 4. Zbiór Dokumentów Pergaminowych, sygn. 152.
• Źródła drukowane:
• Akta Stanów Prus Królewskich, t. 3, cz. 2, wyd. K. Górski, M. Biskup, Toruń 1963.
• Akta Stanów Prus Królewskich, t. 5, cz. 2, wyd. M. Biskup, Warszawa 1974.
• Kodeks dyplomatyczny Księstwa Mazowieckiego, wyd. J. T. Lubomirski, Warszawa 1863.
• Matricularum Regni Poloniae Summaria, cz. 2-3, wyd. T. Wierzbowski, Warszawa 1907-1908.
• Metryka Koronna nr 8. Liber intitulatus: Varsavia Boleslai, Conradi, Janussii et Annae Masoviae ab anno 1471 usque ad 1526, oprac. A. Salina, I. Stembrowicz, Warszawa 2018.
• Rachunki królewskie z lat 1471-1472 i 1476-1478, oprac. S. Gawęda, Z. Perzanowski, A. Strzelecka. Wrocław 1960.
• Opracowania:
• Atlas historyczny Polski. Mazowsze w drugiej Polowie XVI wieku, red. W. Pałucki, cz. 2. Komentarz, indeksy, Warszawa 1973.
• Borawska T., Wykaz rodów szlachty Prus Królewskich z połowy XVII wieku (Na podstawie Herbarza J. K. Dachnowskiego), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne, Historia”, 18/1982, z. 128, s. 149-168.
• Boniecki A., Herbarz polski, t. 4-6, Warszawa 1901-1903.
• Chojnacki P., Wincenty Giżycki (zm. ok. 1468) – marszałek książąt mazowieckich, „Rocznik Mazowiecki”, 12/2000, s. 113-123.
• Chorążyczewski W., Przemiany organizacyjne polskiej kancelarii królewskiej u progu czasów nowożytnych, Toruń 2007.
• Czaplewski P., Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich 1454-1772, Toruń 1921.
• Gładysz A., Służba wojskowa dworzan Zygmunta I Starego, Lublin 2014 (mps rozprawy doktorskiej w Archiwum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie).
• Górski K., Jasieński Jan, z przezwiskiem Garbacz (ok. 1435-1490?), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 11, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964-1965, s. 31.
• Górski K., Starostowie malborscy w latach 1457-1510. Pierwsze półwiecze polskiego Malborka, Toruń 1960.
• Kieszkowski J., Kanclerz Krzysztof Szydłowiecki. Z dziejów kultury i sztuki zygmuntowskich czasów, cz. 1, Poznań 1912.
• Lubczyński M., Wykazy posłów sejmowych z lat 1507-1512, „Kwartalnik Historyczny”, 122/2015, z. 3, s. 509-537.
• Markowski M., Jan z Reguł (Regulus, de Regulis, de Reguly) h. Stary Koń (zm. 1515), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 10, Wrocław-Warszawa-Kraków 1962-1964, s. 472-473.
• Mąkowski W., Wolff A., Bartnicki Mikołaj († 1516), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 318-319.
• Nalewajek A., Dworzanie królewicza Jana Olbrachta w latach 1487-1492. Przyczynek do badań nad karierami rodów szlacheckich w czasach jagiellońskich, „Średniowiecze Polskie i Powszechne”, 10 (14)/2018, s. 192-216.
• Nalewajek A., Szydłowieccy na dworze królewskim Jana Olbrachta, w: Servitium et amicitia. Studia z dziejów kariery i awansu w Polsce Jagiellonów, red. A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz 2011, s. 11-37.
• Niemczyk K., Problem Pokucia, spornego terytorium polsko-mołdawskiego w końcu XV i na początku XVI wieku, „Studia Historyczne”, 57/2014, z. 2, s. 155-174.
• Pacuski K., Możnowładztwo i rycerstwo ziemi gostynińskiej w XIV i XV wieku, Warszawa 2009.
• Pacuski K., Szacherska S.M., Mikołaj z Krosny i Dobrzykowa (zm. ok. 1497), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 21, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976, s. 121-122.
• Pacuski K., Piotr Prażmowski h. Belina (ok.1410 – ok. 1482), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 28, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1984-1985, s. 389-390.
• Pacuski K., Radzimiński Jan (właściwie Jan z Radzimina, błędnie Radzymiński) h. Brodzic (ok. 1440-1498/9), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 30, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1987, s. 96-98.
• Papeé F., Jan Olbracht, Kraków 2006 (wyd. 1, 1936), s. 88-97.
• Piętka J., Mazowiecka elita feudalna późnego średniowiecza, Warszawa 1975.
• Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, oprac. I. Kaniewska i in., Warszawa 2013.
• Skibniewska J., Dwór królewski Aleksandra Jagiellończyka w latach 1501-1506, Lublin 2015.
• Słownik historyczno-geograficzny ziemi warszawskiej w średniowieczu, opr. A. Wolff, K. Pacuski, red. T. Jurek, Warszawa 2013.
• Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu, opr. Anna Borkiewicz-Celińska, z. 1-2, Wrocław 1980-1981.
• Spieralski Z., Z dziejów wojen polsko-mołdawskich, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, 9/1965, cz. 2, s. 62-121.
• Starzyński M., Krakowska rada miejska w średniowieczu, Kraków 2010.
• Sułkowska-Kurasiowa I., Polska kancelaria królewska w latach 1447-1506, Wrocław 1967.
• Szweda A., Starania Jana Olbrachta o krzyżacką pomoc przeciwko księciu mazowieckiemu Konradowi III Rudemu w 1495 roku, „Roczniki Historyczne”, 82/2016, s. 187-195.
• Tęgowski J., Odłączenie ziemi płockiej od Mazowsza w latach 1495-1496 (przyczynek źródłowy), w: Stilo et animo. Prace historyczne ofiarowane Profesorowi Tomaszowi Jasińskiemu w 65. rocznicę urodzin, Poznań 2016, s. 389-398.
• Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski i in., red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.
• Urzędnicy województwa bełskiego i ziemi chełmskiej w XIV-XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.
• Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy, oprac. S. Cynarski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990.
• Werschler I., Wolscy z Podhajec. Z dziejów możnowładztwa polskiego w XVI i XVII wieku, „Zeszyty Historyczno-Teologiczne. Rocznik Collegium Resurrectianum”, 8/2002, s. 210-224.
• Wiesiołowski J., Pampowski Ambroży h. Poronia (ok. 1444-1510), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 25, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980, s. 105-107.
• Wolski M., Sierakowski Mikołaj h. Dołęga (ok. 1470-1543), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 37, Warszawa-Kraków 1996-1997, s. 291-292.
• Wyczański A., Między kulturą a polityką: sekretarze królewscy Zygmunta Starego (1506-1548), Warszawa 1990.
• Zugaj L., Powiat zambrowski. Historia i współczesność, Zambrów 2012.
• Zyglewski Z., Jan Lubrański, biskup płocki 1497-1498, „Nasza Przeszłość”, 82/1994, s. 97-113.

Identifiers

DOI

10.21697/sc.2019.26.2.6