The social perception of epidemics in the Middle Ages on the example of the Chronicles of Jan Długosz

• Authors: Katarzyna Bogacka

Title variants

PL

Społeczne postrzeganie epidemii w wiekach średnich na przykładzie Kronik Jana Długosza

Abstracts

EN

The author analyzes the descriptions of epidemics in the Chronicles of Jan Długosz in order to gain insight into their perception in society at the time and the importance attributed to them. The annals show that common sense and intuitive knowledge prevented the spread of infections more effectively than medicine cured them. The epidemics were thought to be the result of God’s judgments; astrological explanations or political and social explanations were also attached. In line with the pro-state message of the chronicles, they were seen as one of the challenges Poland faced during the first five hundred years of its existence. The plague metaphor reveals the value system of medieval society.

PL

Autorka analizuje opisy epidemii w Kronikach Jana Długosza w celu poznania ich ówczesnego postrzegania w społeczeństwie i przypisywanego im znaczenia. Z kronik wynika, iż zdroworozsądkowa i intuicyjna wiedza skuteczniej zapobiegały rozprzestrzenianiu się infekcji, niż leczyła je medycyna. Epidemie uważano za wynik wyroków Bożych; dołączano także wyjaśnienia astrologiczne i wyjaśnienia polityczno-społeczne. Zgodnie z propaństwowym przesłaniem Kronik, postrzegano je jako jedno z wyzwań, przed jakimi stawała Polska przez pierwszych pięćset lat swojego istnienia. Metaforyka zarazy ujawnia system wartości średniowiecznego społeczeństwa.

Keywords

PL

spostrzeganie społeczne; zaraza; epidemia; średniowiecze; Jan Długosz

EN

social perception; plague; epidemic; Middle Ages; Jan Długosz

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2022
• Volume: 29
• Issue: 2
• Pages: 50-62

Dates

published

2022

Contributors

author

Katarzyna Bogacka

• Institute of Sociological Sciences and Pedagogy, Warsaw University of Life Sciences – SGGW

• https://orcid.org/0000000201494060

References

• Boccaccio G., The Decameron of Giovanni Boccaccio, transl. J. Payne, New York 2007, The Project Gutenberg Ebook, www.gutenberg.org (accessed 14.11.2021).
• Długosz J., Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, Books I-XII, 2002-6 [unnumbered pages], Latin text preparation: D. Turkowska, M. Kowalczyk, transl. into Polish: J. Mrukówna; online version www.zrodla.historyczne.prv.pl.
• Gallus Anonymous, Kronika Polska, transl. R. Grodecki, preface & compilation M. Plezia, Wrocław–Warszawa–Kraków 2008.
• Voragine J. de, Złota Legenda. Wybór, transl. J. Pleziowa, Wrocław 1996 [Eng. transl. The Golden Legend].
• Cartwright F.F., Biddiss M., Niewidoczny wróg. Zarazy i historia, transl. M. Wyrwas-Wiśniewska, Warszawa 2005 [Eng. Disease and History].
• Chmielewska K., „Od powietrza, głodu, ognia i wojny – wybaw nas, Panie!” Kanonicy śląscy w obliczu klęsk żywiołowych, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne”, 2014, vol. 13, pp. 31-44.
• Dianni J., Pierwsze katedry nauk matematycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Matematyka – Fizyka – Chemia”, no. 14, fasc. 3, 1957, pp. 3-19.
• Dymmel P., Life and works of Jan Długosz described in bibliographies, “Archival Studies”, vol. 5, 2018, pp. 153-183.
• Frazer J.G., Przenoszenie zła, in: idem, Złota gałąź. Studia z magii i religii, transl. H. Krzeczkowski, Warszawa 1962, pp. 420-425.
• Haarmann T., Rolke Y., Giesbert S., Tudzynski P., Ergot: from witchcraft to biotechnology, “Molecular Plant Pathology”, vol. 10, no. 4, 2009, pp. 563-577.
• Jurek P., Dzieło Jana Długosza wyrazem służby dla państwa polskiego, in: Pro publico bono – idee i działalność, eds. M. Marszał, J. Przygodzki, Wrocław 2016, pp. 89-100.
• Koczerska M., Mentalność Jana Długosza w świetle jego twórczości, „Studia Źródłoznawcze”, vol. 15, 1970, pp. 109-140.
• Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, transl. H. Szumańska-Grossowa, Warszawa 1995 [Eng. transl. Time, Work & Culture in the Middle Ages].
• Łyskanowski M., Siedem zwycięstw medycyny, Warszawa 1979.
• Maciąg-Fiedler, Astrorum divina ars et scientia. Słownictwo astronomiczne w łacińskich pismach polskich autorów doby średniowiecza, Kraków 2016.
• Ożóg K., Kontakty personalne i instytucjonalne Jana Długosza z krakowskim środowiskiem uniwersyteckim. Uwagi o stanie i perspektywach badań, „Studia Źródłoznawcze”, vol. 15, 2017, pp. 163-172.
• Seibert J., Leksykon sztuki chrześcijańskiej. Tematy, postacie, symbole, Kielce 2007.
• Sicre Diaz J.L., Duchowość proroków, in: Historia duchowości, vol. 1: Duchowość Starego Testamentu, eds. A. Fanuli, J.L. Sicre Diaz, M. Gilbert, R. Cavedo, G. Ravasi, Kraków 1998, pp. 291-335.
• Skalski J., Medycyna w Polsce przedrozbiorowej, in: Dzieje medycyny w Polsce, ed. W. Noszczyk, Warszawa 2015, pp. 1-135.
• Starczynowska K., „Pomiędzy nadzieją a trwogą”. Życie codzienne w czasie ucieczek przed epidemiami w Rzezcypospolitej od połowy XVI do początku XVIII wieku, in: Wśród córek Eskulapa. Szkice z dziejów medycyny i higieny w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, cz. 2, ed. Andrzej Karpiński, Warszawa 2014, pp. 8-92.
• Szafraniec B., Matka Boska Łaskawa, in: Maryja Orędowniczka Wiernych, eds. K. Moisan, B. Szafraniec, Warszawa 1987, pp. 140-150.
• Szumowski W., Historia medycyny filozoficznie ujęta, Warszawa 2008 [1st Ed. 1935].
• Zaremska H., Żydzi w średniowiecznej Polsce. Gmina krakowska, Warszawa 2011.
• Zieliński A., Oskarżony Jan Długosz, Warszawa 2011.
• Zwiercan M., Marcin z Żurawicy, in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 19, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974, pp. 580-581.

Identifiers

DOI

10.21697/sc.2022.29.2.4

Biblioteka Nauki

2174902