Prakseologiczne uwarunkowania procesu decyzyjnego w ochronie środowiska

• Authors: Grzegorz Embros

Title variants

EN

Praxeological Conditioning of the Decision-making Process in Environmental Protection

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto próbę identyfikacji komponentów i określenia struktury procesu decyzyjnego w ochronie środowiska. Zwrócono uwagę na jego uwarunkowania i kontekst. Problemy związane z ochroną środowiska przedstawiono w perspektywie systemowej, akcentując ich praktyczny charakter. Praktyczne działania na rzecz ochrony środowiska wymagają podejmowania decyzji, które mogą być ujęte w ramy określonego schematu postępowania. Autor konstruuje takie schematy odnosząc się do systemu sterowania zaproponowanego przez Mariana Mazura oraz cyklu Deminga. Wskazuje na wytyczne i formy sprawnego działania, dzięki którym szeroko pojęty proces podejmowania decyzji staje się bardziej efektywny i skuteczny. Zwraca szczególną uwagę na etap optymalizacji, a w tym na wybór najbardziej efektywnego czy skutecznego działania. Wybór ten pociąga za sobą konieczność uwzględnienia pewnych obszarów odniesienia. Wśród nich, poza obszarem prakseologicznym, wskazany został obszar aksjologiczny.

EN

In the paper, the author makes an attempt to identify the components and a course of decision-making process in the area of environmental protection. Simultaneously, he pays attention to its conditions and context. The issues related to environmental protection are presented in a systemic approach with emphasis on their practical nature. It is due to the necessity of decision making and a specific scheme of conduct. The author constructs such a scheme referring to a control system (in the context of a decision-making problems-solving) proposed by Marian Mazur and presented in the Deming cycle. At the same time, he points to the guidelines and characters of the efficient operation, whereby the broadly understood decision-making process becomes more efficient and more effective. He also pays special attention to the optimization stage including the selection of a precise (the most efficient and the most effective) action meaning a decision. The choice mentioned entails necessity of including certain criteria. Thus, it is disclosed that a decision-making process depends on the defined set of values.

Keywords

PL

prakseologia; aksjologia; ochrona środowiska; proces decyzyjny; optymalizacja; prakseologia; aksjologia; ochrona środowiska; proces decyzyjny; optymalizacja

EN

praxeology; axiology; environmental protection; decision-making process; optimization

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Ecologiae et Bioethicae
• Year: 2016
• Volume: 14
• Issue: 1
• Pages: 101-127

Dates

published

2016-03-31

Contributors

author

Grzegorz Embros

References

• Act of 27 April 2001 on Environmental Law (Dz.U. 2001 item 62, 627) (Dz.U. – Journal of Laws of the Republic of Poland).
• Boć, Jan, Elżbieta Samborska-Boć, i Konrad Nowacki. 2008. Ochrona Środowiska. Wrocław: Wydawnictwo Kolonia Limited.
• Borys, Tadeusz. 2013. „Rozwój.” W Biznes, etyka, odpowiedzialność. Podręcznik akademicki, red. Wojciech Gasparski, 560. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dobrzański, Grzegorz. 2009. „Podstawowe pojęcia i problemy użytkowania i ochrony środowiska.” W Ochrona środowiska przyrodniczego, red. Grzegorz Dobrzański, 19-48. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dołęga, Józef M. 1998. Człowiek w zagrożonym środowisku. Z podstawowych zagadnień sozologii. Warszawa: Wydawnictwo ATK.
• Dołęga, Józef M. 2002. „U podstaw kultury ekologicznej.” W Podstawy kultury ekologicznej, red. Józef M. Dołęga, 7-8. Olecko: Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej.
• Gasparski, Wojciech. 1991. „Metodologia projektowania a metodologia ogólna i metodologia nauk praktycznych.” W Logika, praktyka, etyka: przesłania filozofii Tadeusza Kotarbińskiego, red. Wojciech Gasparski, i Andrzej Strzałecki, 69-78. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Prakseologii.
• Gasparski, Wojciech. 2004. Wykłady z etyki biznesu. Nowa edycja. Warszawa: Wydawnictwo WSzPiZ im. Leona Koźmińskiego.
• Gasparski, Wojciech. 2013. „Teorie oraz dylematy etyczne i prakseologiczne.” W Biznes, etyka, odpowiedzialność, red. Wojciech Gasparski, 460-473. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hull, Zbigniew. 1990. „Świadomość kryzysu i kryzys świadomości, czyli człowiek wobec przyrody.” Biuletyn Naukowy ART 1(6): 93-99.
• Hull, Zbigniew. 1998. „Istota i uwarunkowania obecnego kryzysu ekologicznego.” W Humanistyka Przyrodoznawstwo Technika w obliczu kryzysu biosfery. Materiały IV Olsztyńskiego Sympozjum Ekologicznego Olsztyn - Waplewo 10-12 września 1997, red. Jan Dębowski, 23-31. Olsztyn: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
• Hull, Zbigniew. 2006. „Ekofilozofia i środowisko przyrodnicze.” Diametros – Internetowy Serwis Filozoficzny 9: 105-115.
• Kay, John. 2010. „Trudna sztuka decydowania.” Dziennik Gazeta Prawna 74(2705): 21-22.
• Kempisty, Maria. 1973. „Otoczenie.” W Mały słownik cybernetyczny, red. Maria Kempisty, 291. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
• Kieżun, Witold. 1997. Sprawne zarządzanie organizacją. Zarys teorii i praktyki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
• Kosewski, Marek. 2008. Wartości, godność i władza. Warszawa: Wydawnictwo VIZJA Press & IT.
• Kotarbiński, Tadeusz. 1965. Traktat o dobrej robocie. Wrocław – Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAN.
• Krupa, Marian. 2006. „‘Dżungla’ teorii organizacji i zarządzania - poznanie zdeterminowane pytaniem o światopogląd?” Annales. Etyka w życiu gospodarczym 9: 339-349.
• Lonc, Elżbieta, i Ewelina Kantowicz. 2005. Ekologia i ochrona środowiska. Podręcznik dla studentów. Wałbrzych: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa.
• Mazur, Mazur. 1976. Cybernetyka i charakter. Warszawa: Wydawnictwo PIW.
• Michnowski, Lesław. 1999. Czy regres człowieczeństwa? Warszawa: Wydawnictwo Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne.
• Michnowski, Lesław. 2003. „O potrzebie budowy informacyjnych podstaw trwałego rozwoju (sustainable development) polskiej, europejskiej i światowej społeczności.” W Filozoficzne i społeczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, red. Artur Pawłowski, 107-119. Lublin: Wydawnictwo Naukowe PAN.
• Piecuch, Czesława. 1983. „Człowiek w sytuacjach granicznych w ujęciu Karla Jaspersa.” Znak 9(346): 1392-1405.
• Piontek, Franciszek. 2007. „Teoria rozwoju a personalistyczna koncepcja teorii ekonomicznej.” W Zarządzanie rozwojem. Aspekty społeczne, ekonomiczne i ekologiczne, red. Barbara Piontek, i Franciszek Piontek, 55-62. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Polski Komitet Normalizacyjny. 2005. PN-EN ISO 14001. Systemy Zarządzania Środowiskowego – wymagania i wytyczne stosowania. Warszawa: Wydział Wydawnictw Normalizacyjnych.
• Poskrobko, Bazyli. 2007. Zarządzanie środowiskiem. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Pszczołowski, Tadeusz. 1984. Organizacja od dołu i od góry. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
• Strzałecki, Andrzej. 1991. „Reguły i style rozwiązywania problemów praktycznych.” W Logika, praktyka, etyka: przesłania filozofii Tadeusza Kotarbińskiego, red. Wojciech Gasparski, i Andrzej Strzałecki, 79-93. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Prakseologii.
• Szaniawski, Klemens. 1994a. „Filozofia podejmowania decyzji.” W O nauce, rozumowaniu i wartościach. Pisma wybrane, red. Klemens Szaniawski, 431-444. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szaniawski, Klemens. 1994b. „Informacja a decyzja.” W O nauce, rozumowaniu i wartościach. Pisma wybrane, red. Klemens Szaniawski, 253-266. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szaniawski, Klemens. 1994c. „Prakseologia a teoria decyzji.” W O nauce, rozumowaniu i wartościach. Pisma wybrane, red. Klemens Szaniawski, 77-87. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Zięba, Stanisław. 2013. Życie. Koncepcja emergentystyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Żylicz, Tomasz. 2004. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

Identifiers

DOI

10.21697/seb.2016.14.1.05