Rola i znaczenie metody Otwartego Dialogu w Środowiskowych Centrach Zdrowia Psychicznego

• Authors: Dagmara Bartczak-Szermer , Tomasz Rowiński

Title variants

EN

The Open Dialogue in community-based mental health centers: importance of a new approach in the treatment of psychiatric patients

Abstracts

EN

The transformation of psychiatric mental health care in late 80s and 90s of the last century in Finland brought the results that were implemented by other countries. Lowering the percentage of people suffering from schizophrenia, a significant reduction in the patient’s need for pharmacotherapy, reducing the costs of psychiatric care – by working with a specialized therapeutic team, involving the nearest community of people experiencing mental crises in the process of making decisions about treatment is the basis of the community care model. This model is gaining more and more popularity also in Poland. The Open Dialogue Method (ODA), consistent with the assumptions of deinstitutionalization and building a social support network in the local environment, was introduced to our country by the Polish Institute of Open Dialog Foundation. ODA promotes psychosocial and therapeutic interactions in which pharmacotherapy is not the first choice method. The article addresses the issues of both the transformation of psychiatric care and therapeutic methods that are effectively used by the Community Mental Health Centers. In the new model of care, the cooperation of specialists, the involvement of the social environment and focus on the use of environmental resources of people affected by mental crisis are an opportunity to significantly increase its effectiveness.

PL

Transformacja w zakresie opieki psychiatrycznej, która nastąpiła na przełomie lat 80. i 90. XX wieku w Finlandii, przyniosła wymierne efekty, zaimplementowane potem w innych krajach. Obniżenie odsetka osób chorujących na schizofrenię, istotne zmniejszenie zapotrzebowania chorych na stosowanie farmakoterapii i redukcja kosztów opieki psychiatrycznej – przez pracę ze specjalistycznym zespołem terapeutycznym i zaangażowanie najbliższego otoczenia osób doświadczających kryzysów psychicznych w proces podejmowania decyzji dotyczących leczenia – stanowią podstawę modelu opieki środowiskowej. Model ten zyskuje coraz większą popularność także i w Polsce. Metoda Otwartego Dialogu (ODA), zgodna z założeniami deinstytucjonalizacji oraz budowania sieci wsparcia w lokalnym środowisku, została wprowadzona do naszego kraju przez Fundację Polski Instytut Otwartego Dialogu. ODA promuje oddziaływania psychospołeczne i terapeutyczne, w których farmakoterapia nie jest metodą pierwszego wyboru. Artykuł porusza kwestie zarówno przeobrażenia opieki psychiatrycznej, jak i metod terapeutycznych, które są efektywnie wykorzystywane przez Środowiskowe Centra Zdrowia Psychicznego. W nowym modelu opieki współpraca specjalistów, zaangażowanie otoczenia społecznego oraz koncentracja na wykorzystaniu zasobów środowiska osób dotkniętych kryzysem psychicznym stanowią szansę na istotny wzrost jej efektywności.  

Keywords

PL

Metoda Otwartego Dialogu; opieka środowiskowa; Środowiskowe Centra Zdrowia Psychicznego; zaburzenia psychiczne

EN

Open Dialogue Approach; community-based treatment; Environmental Center for Mental Health; psychiatric disorders

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Psychologica
• Year: 2020
• Volume: 20
• Issue: 2
• Pages: 5-19

Dates

published

2020

Contributors

author

Dagmara Bartczak-Szermer

• Instytut Psychologii, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000000182771455

author

Tomasz Rowiński

• Instytut Psychologii, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000000154425547

References

• Aaltonen, J., Seikkula, J., Lehtinen, K. (2011). The comprehensive Open-Dialogue approach in Western Lapland: I. The incidence of non-affective psychosis and prodromal states. Psychosis, 3, 179–191. https://doi.org/10.1080/17522439.2011.601750
• Alanen, Y. O. (2000). Schizofrenia. Jej przyczyny i leczenie dostosowane do potrzeb. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
• Anderson, H. (2007). The heart and spirit of collaborative therapy: The philosophical stance – ,,A way of being” in relationship and conversation. W: H. Anderson, D. Gehart (red.), Collaborative therapy: relationships and conversations that make a difference (s. 43–59). Nowy Jork: Routledge.
• Bergström, T., Alakare, B., Aaltonen, J., Mäki, P., Köngäs-Saviaro, P., Taskila, J. J., Seikkula, J. (2017). The long-term use of psychiatric services within the Open Dialogue treatment system after first-episode psychosis. Psychosis, 9(4), 310–321. https://doi.org/10.1080/17522439.2017.1344295
• Bergström, T., Seikkula, J., Alakare, B., Mäki, P., Köngäs-Saviaro, P., Taskila, J. J., … Aaltonen, J. (2018). The family-oriented Open Dialogue approach in the treatment of first-episode psychosis: nineteen-year outcomes. Psychiatry Research, 270, 168–175. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2018.09.039
• Błądziński, P., Cechnicki, A., Bogacz, J., Cichocki, Ł. (2014). Znaczenie Otwartego Dialogu w leczeniu osób chorujących na schizofrenię. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 23, 134–139. https://doi.org/10.1016/j.pin.2014.06.004
• Buus, N., Bikic, A., Kragh Jacobsen, E., Müller-Nielsen, K., Aagaard, J., Rossen, C. B. (2017). Adapting and implementing Open Dialogue in the Scandinavian countries: a scoping review. Issues in Mental Health Nursing, 38, 391–401. https://doi.org/10.1080/01612840.2016.1269377
• Buus, N., Kragh Jacobsen, E., Bojesen, A. B., Bikic, A., Müller-Nielsen, K., Aagaard, J., Erlangsen, A. (2019). The association between Open Dialogue to young Danes in acute psychiatric crisis and their use of health care and social services: a retrospective register-based cohort study. International Journal of Nursing Studies, 91, 119–127. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2018.12.015
• Caplan, G. (1964). Principles of preventive psychiatry. Londyn: Tavistock.
• Cechnicki, A. (2009). W stronę psychoterapeutycznie zorientowanej psychiatrii środowiskowej – 30 lat doświadczeń krakowskich. Pro memoriam Professor Antoni Kępiński. Psychoterapia, 3(150), 43–55.
• Cullberg, J., Levander, S., Holmqvist, R., Mattsson, M., Wieselgren, I.-M. (2002). One-year outcome in first episode psychosis patients in the Swedish Parachute project. Acta Psychiatrica Scandinavica, 106, 276–285. https://doi.org/10.1034/j.1600-0447.2002.02376.x
• Cullberg, J., Mattsson, M., Levander, S., Holmqvist, R., Tomsmark, L., Elingfors, C., Wieselgren, I.-M. (2006). Treatment costs and clinical outcome for first episode schizophrenia patients: a 3-year follow-up of the Swedish „Parachute Project” and two comparison groups. Acta Psychiatrica Scandinavica, 114, 274–281. https://doi.org/10.1111/j.1600-0447.2006.00788.x
• Dieterich, M., Irving, C. B., Bergman, H., Khokhar, M. A., Park, B., Marshall, M. (2017). Intensive case management for severe mental illness. Schizophrenia Bulletin, 43, 698–700. https://doi.org/10.1093/schbul/sbx061
• Felgoise, S., Nezu, A. M., Nezu, C. M., Reinecke, M. A. (red.). (2005). Encyclopedia of cognitive behavior therapy. Heidelberg: Springer.
• Freeman, A. M., Tribe, R. H., Stott, J. C. H., Pilling, S. (2019). Open Dialogue: a review of the evidence. Psychiatric Services, 70, 46–59. https://doi.org/10.1176/appi.ps.201800236
• Goldman, P. S., Bakermans-Kranenburg, M. J., Bradford, B., Christopoulos, A., Ken, P. L. A., Cuthbert, C., … Sonuga-Barke, E. J. S. (2020). Institutionalisation and deinstitutionalisation of children 2: policy and practice recommendations for global, national, and local actors. The Lancet Child and Adolescent Health, 4, 606–633. https://doi.org/10.1016/S2352-4642(20)30060-2
• Gordon, C., Gidugu, V., Rogers, E. S., DeRonck, J., Ziedonis, D. (2016). Adapting Open Dialogue for early-onset psychosis into the U.S. health care environment: a feasibility study. Psychiatric Services, 67, 1166–1168. https://doi.org/10.1176/appi.ps.201600271
• Gromer-Thomas, J. (2012). Need-adapted and Open-Dialogue treatments: empirically supported psychosocial interventions for schizophrenia and other psychotic disorders. Ethical Human Psychology and Psychiatry, 14, 162–177. https://doi.org/10.1891/1559-4343.14.3.162
• Heszen-Niejodek, I. (red.). (2002). Teoretyczne i kliniczne problemy radzenia sobie ze stresem. Poznań: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura.
• Huhn, M., Tardy, M., Spineli, L. M., Kissling, W., Förstl, H., Pitschel-Walz, G., … Leucht, S. (2014). Efficacy of pharmacotherapy and psychotherapy for adult psychiatric disorders: a systematic overview of meta-analyses. JAMA Psychiatry, 71, 706–715. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2014.112
• IJzendoorn, M. H. van, Bakermans-Kranenburg, M. J., Duschinsky, R., Fox, N. A., Goldman, P. S., Gunnar, M. R., … Sonuga-Barke, E. J. S. (2020). Institutionalisation and deinstitutionalisation of children 1: a systematic and integrative review of evidence regarding effects on development. The Lancet Psychiatry, 7, 703–720. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(19)30399-2
• Jones, T. M. (2019). Nurses experiences on using open dialogue approach in a local mental health service: An interpretative phenomenological analysis (rozprawa doktorska, School of Healthcare Sciences Cardiff University). Pobrane z: https://orca.cardiff.ac.uk/130876/19/CM20002637 - Doctor of Advanced Healthcare Practice - Thesis - FINAL for....pdf
• Kalita, L., Chrzan-Dętkoś, M. (2018). Program stażowy jako skuteczne i opłacalne narzędzie zwiększania dostępności psychoterapii. Psychoterapia, 3(186), 39–53.
• Kavanagh, D. J. (2016). What the problem may be with family intervention … and with dissemination more generally: a commentary. Australian Psychologist, 51, 69–72. https://doi.org/10.1111/ap.12205
• Kępiński, A. (2013). Poznanie chorego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Kiejna, A., Adamowski, T., Piotrowski, P., Moskalewicz, J., Wojtyniak, B., Świątkiewicz, G., … Kessler, R. (2015). „Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostępność psychiatrycznej opieki zdrowotnej. EZOP – Polska”– metodologia badania. Psychiatria Polska, 49, 5–13. https://doi.org/10.12740/PP/30810
• Kłapciński, M., Rymaszewska, J. (2015). Open Dialogue approach – about the phenomenon of Scandinavian psychiatry. Psychiatria Polska, 49, 1179–1190. https://doi.org/10.12740/PP/36677
• Knapp, M., Beecham, J., Koutsogeorgopoulou, V., Hallam, A., Fenyo, A., Marks, I. M., … Muijen, M. (1994). Service use and costs of home-based versus hospital-based care for people with serious mental illness. British Journal of Psychiatry, 165, 195–203. https://doi.org/10.1192/bjp.165.2.195
• Knapp, M., Beecham, J., McDaid, D., Matosevic, T., Smith, M. (2011). The economic consequences of deinstitutionalisation of mental health services: lessons from a systematic review of European experience. Health & Social Care in the Community, 19, 113–125. https://doi.org/10.1111/j.1365-2524.2010.00969.x
• Kochański, A. (2016). Koncepcja funkcjonowania środowiskowego centrum zdrowia psychicznego. W: J. Niczyporuk, A. Czernikiewicz, Z. R. Kmiecik, M. Michalak, M. Furtak-Niszczyporuk, E. Czech, … M. Szewczak, Strategia wdrażania woluntarystycznego modelu środowiskowej opieki psychiatrycznej (s. 297–327). Lublin: Instytut Spraw Administracji Publicznej.
• Korzeniowski, L., Pużyński, S. (1986). Encyklopedyczny słownik psychiatrii (3. wyd.). Warszawa: PZWL.
• Krawczyk, A., Solarz, A., Wciórka, J. (2015). Otwarty dialog w kryzysie psychotycznym. Medycyna Praktyczna – Psychiatria, 2, 84–91.
• Kubacka-Jasiecka, D. (2010). Interwencja kryzysowa: pomoc w kryzysach psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Lakeman, R. (2014). The Finnish open dialogue approach to crisis intervention in psychosis: a review. Psychotherapy in Australia, 20, 26–33.
• Lehtinen, V., Taipale, V. (2001). Integrating mental health services: the Finnish experience. International Journal of Integrated Care, 1(2). http://doi.org/10.5334/ijic.30
• Lenkiewicz, K. (2020). Model EZRA – opieka środowiskowa w leczeniu zaburzeń psychicznych wieku rozwojowego. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 19(1), 155–168.
• Lipsey, M. W., Wilson, D. B. (1993). The efficacy of psychological, educational, and behavioral treatment. Confirmation from meta-analysis. American Psychologist, 48, 1181–1209. https://doi.org/10.1037//0003-066x.48.12.1181
• Mairs, H., Bradshaw, T. (2005). Implementing family intervention following training: What can the matter be? Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 12, 488–494. https://doi.org/10.1111/j.1365-2850.2005.00871.x
• Malone, D., Newron-Howes, G., Simmonds, S., Marriot, S., Tyrer, P. (2007). Community mental health teams (CMHTs) for people with severe mental illnesses and disordered personality. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 3, CD000270. https://doi.org/10.1002/14651858.CD000270.pub2
• Meder, J., Jarema, M., Araszkiewicz, A. (2008). Psychiatryczna opieka środowiskowa w Polsce: Raport. Warszawa–Poznań: Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, Termedia Wydawnictwa Medyczne.
• Mezzina, R. (2014). Community mental health care in Trieste and beyond: an „open door–no restraint” system of care for recovery and citizenship. The Journal of Nervous and Mental Disease, 202, 440–445. https://doi.org/10.1097/NMD.0000000000000142
• Moskalewicz, J., Kiejna, A., Wojtyniak, B. (red.). (2012). Kondycja psychiczna mieszkańców Polski: raport z badań „Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostęp do psychiatrycznej opieki zdrowotnej – EZOP Polska”. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. Pobrane z: https://ezop.edu.pl/wp-content/uploads/2019/07/EZOP-I_Raport_min.pdf / https://ezop.edu.pl/publikacje/
• Mueser, K. T., Bond, G. R., Drake, R. E., Resnick, S. G. (1998). Models of community care for severe mental illness: a review of research on case management. Schizophrenia Bulletin, 24, 37–74. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.schbul.a033314
• Murawiec, S., Litwin, D. M., Seroka, N., Kudlik, A., Sterna, W., Matuszczyk, M. (2019). Nastawienie lekarzy psychiatrów wobec psychoterapii jako formy leczenia zaburzeń psychicznych – ponowne badanie w 2018 roku. Psychiatria, 16, 16–25.
• O’Connell, M. E., Boat, T., Warner, K. E. (red.). (2009). Benefits and costs of prevention. W: National Research Council (US) and Institute of Medicine (US) Committee on the Prevention of Mental Disorders and Substance Abuse Among Children, Youth, and Young Adults: Research Advances and Promising Interventions, Preventing mental, emotional, and behavioral disorders among young people: progress and possibilities (s. 241–262). Washington, D.C.: National Academies Press (US). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK32767/
• Organisation for Economic Co-operation and Development, European Union (2018). Health at a glance: Europe 2018. State of health in the EU cycle. https://doi.org/10.1787/health_glance_eur-2018-en
• Ohrnberger, J., Fichera, E., Sutton, M. (2017). The relationship between physical and mental health: a mediation analysis. Social Science & Medicine, 195, 42–49. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2017.11.008
• Olson, M., Seikkula, J., Ziedonis, D. (2014). The key elements of dialogic practice in Open Dialogue. Worcester, MA : The University of Massachusetts Medical School.
• Pylkkänen, K. (2011). Finnish psychiatry – past and present. Nordic Journal of Psychiatry, 66 Supl. 1, 14–24. https://doi.org/10.3109/08039488.2011.590604
• Razzaque, R., Stockmann, T. (2016). An introduction to peer-supported open dialogue in mental healthcare. BJPsych Advances, 22, 348–356. https://doi.org/10.1192/apt.bp.115.015230
• Razzaque, R., Wood, L. (2015). Open Dialogue and its relevance to the NHS: opinions of NHS staff and service users. Community Mental Health Journal, 51, 931–938. https://doi.org/10.1007/s10597-015-9849-5
• Repper, J., Carter, T. (2011). A review of the literature on peer support in mental health services. Journal of Mental Health, 20, 392–411. https://doi.org/10.3109/09638237.2011.583947
• Ritchie, H., Roser, M. (2018). Mental health. Pobrane z: https://ourworldindata.org/mental-health
• Rosen, K., Stoklosa, J. (2016). Finland in Boston? Applying Open Dialogue ideals on a psychotic disorders inpatient teaching unit. Psychiatric Services, 67, 1283–1285. https://doi.org/10.1176/appi.ps.201600340
• Sartorius, N., Gaebel, W., Cleveland, H.-R., Stuart, H., Akiyama, T., Arboleda-Flórez, J., … Tasman, A. (2010). WPA guidance on how to combat stigmatization of psychiatry and psychiatrists. World Psychiatry, 9, 131–144. https://doi.org/10.1002/j.2051-5545.2010.tb00296.x
• Seikkula, J., Aaltonen, J., Alakare, B., Haarakangas, K., Keränen, J., Lehtinen, K. (2006). Five-year experience of first-episode nonaffective psychosis in open-dialogue approach: treatment principles, follow-up outcomes, and two case studies. Psychotherapy Research, 16, 214–228. https://doi.org/10.1080/10503300500268490
• Seikkula, J., Aaltonen, J., Alakare, B., Haarakangas, K., Keränen, J., Sutela, M. (1995). Treating psychosis by means of open dialogue. W: S. Friedman (red.), The reflecting team in action: collaborative practice in family therapy (s. 62–80). Nowy Jork: Guilford Press.
• Seikkula, J. A., Alakare, B., Aaltonen, J. (2001). Open Dialogue in psychosis II: a comparison of good and poor outcome cases. Journal of Constructivist Psychology, 14, 267–284. https://doi.org/10.1080/10720530126129
• Seikkula, J., Alakare, B. (2012). Open dialogues with patients with psychosis and their families. W: Romme, M., Escher, S. (red.), Psychosis as a personal crisis: an experience-based approach (s. 116–128). Londyn–Nowy Jork: Routledge.
• Seikkula, J., Alakare, B., Aaltonen, J., Holma, J., Rasinkangas, A., Lehtinen, V. (2003). Open Dialogue approach: treatment principles and preliminary results of a two-year follow-up on first episode schizophrenia. Ethical Human Sciences and Services, 5, 163–182. Pobrane z: http://jaakkoseikkula.com/wp-content/uploads/2016/05/ehssschizophreniaod2002-1.pdf
• Seikkula, J., Arnkil, T. (2018a). Dialog sieci społecznych. Warszawa: Paradygmat.
• Seikkula, J., Arnkil, T. (2018b). Otwarte dialogi. Antycypacje. Szanowanie Inności. Podejście terapeutyczne skoncentrowane na sieci społecznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Stockmann, T., Wood, L., Enache, G., Withers, F., Gavaghan, L., Razzaque, R. (2019). Peer-supported Open Dialogue: a thematic analysis of trainee perspectives on the approach and training. Journal of Mental Health, 28, 312–318. https://doi.org/10.1080/09638237.2017.1340609
• Thomas, S. P. (2011). Open-dialogue therapy: can a Finnish approach work elsewhere? Issues in Mental Health Nursing, 32, 613. https://doi.org/10.3109/01612840.2011.608314
• Tribe, R. H., Freeman, A. M., Livingstone, S., Stott, J. C. H., Pilling, S. (2019). Open dialogue in the UK: qualitative study. BJPsych Open, 5(4). https://doi.org/10.1192/bjo.2019.38
• Tuori, T., Lehtinen, V., Hakkarainen, A., Jääskeläinen, J., Kokkola, A., Ojanen, M., … Alanen, Y. (1998). The Finnish National Schizophrenia Project 1981–1987: 10-year evaluation of its results. Acta Psychiatrica Scandinavica, 97, 10–17. https://doi.org/10.1111/j.1600-0447.1998.tb09956.x
• van Harmelen, A.-L., Gibson, J. L., St Clair, M. C., Owens, M., Brodbeck, J., Dunn, V., … Goodyer, I. M. (2016). Friendships and family support reduce subsequent depressive symptoms in at-risk adolescents. PLOS ONE, 11(5): e0153715. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0153715
• Waterreus, A., Morgan, V. A., Castle, D., Galletly, C., Jablensky, A., Di Prinzio, P., Shah, S. (2012). Medication for psychosis-consumption and consequences: the second Australian national survey of psychosis. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 46, 762–773. https://doi.org/10.1177/0004867412450471
• Wciórka, B., Wciórka, J. (2008). Osoby chore psychicznie w społeczeństwie. Komunikat z badań, BS/124/2008. Warszawa: CBOS.
• Weinmann, S., Read, J., Aderhold, V. (2009). Influence of antipsychotics on mortality in schizophrenia: systematic review. Schizophrenia Research, 113, 1–11. https://doi.org/10.1016/j.schres.2009.05.018
• Whitaker, R. (2010). Anatomy of an Epidemic: magic bullets, psychiatric drugs, and the astonishing rise of mental illness in America (1. wyd.). Nowy Jork: Crown.
• Ziguras, S. J., Stuart, G. W. (2000). A meta-analysis of the effectiveness of mental health case management over 20 years. Psychiatric Services, 51, 1410–1421. https://doi.org/10.1176/appi.ps.51.11.1410
• ZUS (2020). Wydatki na świadczenia z ubezpieczeń społecznych związane z niezdolnością do pracy w 2019 r. (s. 81). ZUS, Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych.

Identifiers

DOI

10.21697/sp.2020.20.2.01

Biblioteka Nauki

1879434