Ciało ludzkie a organizm zwierzęcia: ujęcie Hansa-Eduarda Hengstenberga

• Authors: Józef Kożuchowski

Title variants

EN

The Human Body and the Animal Organism: Hans-Eduard Hengstenberg’s Account

Abstracts

EN

Theis article considers an important aspects of the account of corporeality originally outlined by Hans-Eduard Hengstenberg, namely its relation to the animal organism. Contrary to the currently dominant naturalistic tendency, the German thinker shows the human body as not only quantitatively but also qualitatively different from the animal organism. To this end, Hengstenberg employs the principle of objectivity, which co-determines the human body and its organs and makes them essentially different from their animal counterparts. Man has a body whereas the animal is just an organism. Due to man’s specific ability to perform acts of a factual nature, the human spirit enables the body to perform two functions: biological (common to the animal world) and of an inorganic type. Human flesh should be considered in the physical sense and as an expression of the spirit. Hengstenberg developed his account on this issue from both a phenomenological and a metaphysical standpoint. --------------- Received: 14/07/2021. Reviewed: 22/09/2021. Accepted: 12/11/2021.

PL

W artykule zaprezentowano jeden z istotnych aspektów wizji cielesności zarysowanej oryginalnie w wielu odsłonach przez Hansa-Eduarda Hengstenberga, a mianowicie jej relacji do organizmu zwierzęcego. Wbrew aktualnie dominującej naturalistycznej tendencji niemiecki myśliciel ukazuje ciało człowieka jako jakościowo odmienne w stosunku do organizmu zwierzęcego, a nie tylko różniące się od niego pod względem ilościowym. Scharakteryzowano najpierw zasadę rzeczowości, która współdeterminuje ludzkie ciało i jego organy, sprawiając, że jest ono ze swej istoty zasadniczo inne niż zwierzęce. Człowiek ma ciało, a zwierzę jest tylko organizmem. Ciało to za sprawą uzdolnienia człowieka do aktów o charakterze rzeczowym (wyspecjalizowania w nich), zapodmiotowanych w duchu ludzkim, spełnia dwojakie funkcje: typowo biologiczne (właściwe dla świata zwierzęcego), a także o charakterze nieorganicznym. Cielesność ludzką należy więc rozpatrywać w sensie fizycznym oraz jako wyraz ducha. Swoje analizy na ten temat Hengstenberg rozwijał z pozycji fenomenologiczno-metafizycznych. --------------- Zgłoszono: 14/07/2021. Zrecenzowano: 22/09/2021. Zaakceptowano do publikacji: 12/11/2021.

Keywords

PL

ciało; organizm; zwierzę; rzeczowość; duch; fenomenologia; metafizyka

EN

body; organism; animal; objectivity; spirit; phenomenology; metaphysics

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Philosophiae Christianae
• Year: 2021
• Volume: 57
• Issue: 2
• Pages: 145-167

Dates

published

2021

Contributors

author

Józef Kożuchowski

• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej
• Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku

• https://orcid.org/0000000167691473

References

• Binkowski, J. (1949). Christliche Philosphie der Existenz. Zu Hengstenbergs Philosophia Trinitatis. Wissenschaft und Weisheit, 12, 176-183.
• Binkowski, J. (1990). Hans-Eduard Hengstenberg. W: E. Coreth, W.M. Neidl, G. Pfligersdorfer (red.), Christliche Philosophie im katholischen Denken des 19 und 20 Jahrhunderts, Bd. 3, 243-248. Wien – Köln: Styria.
• Gehlen, A. (2017). Człowiek jego natura i stanowisko w świecie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
• Hähnel, M. (2015). Das Ethos der Ethik: Zur Anthropologie der Tugend. Trier: Springer VS.
• Hengstenberg, H.E. (1955). Der Leib und die Letzten Dingen. Regensburg: Pustet.
• Hengstenberg, H.E. (1957). Philosophische Anthropologie. Stuttgart: Kohlhammer Verlag.
• Hengstenberg, H.E. (1961). Freiheit und Seinsordnung. Stuttgart: Kohlhammer Verlag.
• Hengstenberg, H.E. (1975). Hans-Eduard Hengstenberg. W: L.J. Pongratz (red.), Philosophie in Selbstdarstellung, Band 1, 120-193. Hamburg: Felix Meiner Verlag.
• Hengstenberg, H.E. (1989). Grundlegung der Ethik. Würzburg: Verlag Dr. Johannes Königshausen.
• Hüntelmann, R. (1999). Existenz, Konstitution und Modalität. Zur triadischen Konstitutionslehre. Hans-Eduard Hengstenbergs und ihren Konsequenzen für die ontologische Modaltheorie. W: E. Schadel, U. Voigt (red.), Aktive Gelassenheit. Festschrift zum 70. Geburtstag von Heinrich Beck, 203-218. Frankfurt am Main – Bern – New York – Paris: Peter Lang Verlag.
• Hüntelmann, R. (1999). Im Memoriam, Hans-Eduard Hengstenberg. Philosophisches Jahrbuch, 106, 283-286.
• Hüntelmann, R. (2020). Hans-Eduard Hengstenberg – ein fast vergessener christlichen Philosophie [maszynopis przekazany przez R. Hüntelmanna w lipcu 2020 roku do dyspozycji autora artykułu].
• Kożuchowski, J. (2021). Czy człowiek jest istotą z brakami? Polemika Hansa-Eduarda Hengstenberga z Arnholdem Gehlenem. Sensus Historiae, 42(1), 75-88.
• Krąpiec, M.A. (1991). Ja – człowiek. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Kunzmann, P. (1993). Vorentscheidung als personale Initiative. Bamberg: Verlag Röll.
• Michalski, R. (2013). Homo Defectus w kulturze późnej nowoczesności. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
• Müller, G. (red.). (1990). Struktur und Freiheit Festschrift für Hans-Eduard Hengstenberg zum 85. Geburtstag. Würzburg: Königshausen u. Neumann.
• Pańpuch, Z. (2015). Spór o cielesność. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu – Wydawnictwo KUL.
• Pasterczyk, P. (2003). Hengstenberg Hans-Eduard. W: A. Maryniarczyk i in. (red.), Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 4, 332-334. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
• Pasterczyk, P. (2013). Pojęcie osoby w antropologii Hansa-Eduarda Hengstenberga. Roczniki Filozoficzne, 61(4), 5-18.
• Plessner, H. (1988). Pytanie o conditio humana. Warszawa: Państwowy Instytutu Wydawniczy.
• Prum, R.O. (2019). Ewolucja piękna. Jak darwinowska teoria wyboru partnera kształtuje świat zwierząt i nas samych. Kraków: Copernicus Center Press.
• Scherer, G. (1990). Ontologische Konstitution bei Hans-Eduard Hengstenberg. W: V.G. Müller (red.), Struktur und Freiheit, 167-184. Würzburg: Königshausen und Neumann.
• Scherer, G. (1992). Aktuelle Perspektiven im Denken Hans Eduard Hengstenbergs. Philosophisches Jahrbuch, 99, 380-397.
• Schmitz, H. (2011). Der Leib. Berlin: De Gruyter.
• Spaemann, R. (2001). Osoby O różnicy między czymś a kimś. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Stępień, A.B. (1995). Wstęp do filozofii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Weier, W. (1969). Wege einer metaphysichen Phänomenologie. Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie, 16, 388-427.
• Wróblewski, Z. (2016). Umysły zwierząt: między naiwnym antropomorfizmem a dogmatycznym antroponegacjonizmem. Zoophilogica. Polish Journal of Animals Studies, 2, 83-96.

Identifiers

DOI

10.21697/spch.2021.57.A.13

Biblioteka Nauki

2098337