Rozwój teologii ekologicznej w Polsce. Od teoekologii do ekoteologii

• Authors: Krzysztof Małek

Title variants

EN

The Development of Ecological Theology in Poland. From the Theo-Ecology to Eco-Theology

Abstracts

EN

This article discusses eco-theology as one of the new research areas in Polish theology in order to assess its scope and anticipate future developments. The first part of the article provides an overview of the history of eco-theology. The second part examines its biblical core. Lastly, the third part focuses on theological definitions of eco-theology, including the author’s own account. The conclusion identifies shortcomings and opportunities for further development.

PL

W artykule zaprezentowana została ekoteologia jako jeden ze stosunkowo nowych obszarów badawczych w polskiej teologii. Celem artykułu jest wskazanie zakresu prowadzonych badań oraz dalszych możliwości ich rozwoju. W pierwszej części przedstawiono historię rozwoju dyscypliny. Druga część zawiera biblijne podstawy wskazane przez ekoteologów. W trzeciej części zaprezentowane zostały wypracowane definicje dyscypliny, w tym również zaproponowano nowe, autorskie jej określenie. W zakończeniu wskazano luki w omawianym obszarze badawczym oraz możliwości ich zapełnienia.

Keywords

PL

teologia ekologiczna; teoekologia; ekoteologia

EN

ecological theology; theo-ecology; eco-theology

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Philosophiae Christianae
• Year: 2022
• Volume: 58
• Issue: 1

Dates

published

2022

Contributors

author

Krzysztof Małek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach -

• https://orcid.org/0000000154800255

References

• Adamczyk, M. (2017). Działalność misyjna w aspekcie ekoteologii. Nurt SVD, 2, 567-584.
• Adamek, E., Czaja, A., Majewski, J. (red.). (2005). Dogmatyka, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Więź.
• Anoszko, S. (2018). Nowe ruchy religijne a koncepcje zrównoważonego rozwoju: ekoteologia Wiary Bahá’í. Studia Europaea Gnesnensia, 18, 147-164.
• Babiński, J. (2011). Ekoteologia jako odpowiedź na współczesny kryzys ekologiczny. Teologia w Polsce, 5(2), 289-298.
• Babiński, J. (2014). Współczesna ekoteologia w perspektywie swych zadań. Studia Pelplińskie, 47, 25-38.
• Babiński, J. (2020). Ekoteologia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR – Wydawnictwo Instytutu Nauki o Polityce.
• Babiński, J. (2020). Stworzoność człowieka jako fundament ekologicznej odpowiedzialności. Forum Teologiczne, 21, 125-138.
• Barth, G. (2016). Między „bezdomnością” a byciem „zamieszkałym”. Egzystencjalno-soteryjny przyczynek do ekoteologii. W: J. Lipniak (red.), Ekologia wyzwaniem dla teologii, 79-100. Wrocław: Wydawnictwo Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu.
• Batorski, R. (2016). Encyklika Laudato si’ czytana przez biblistę. W: J. Poznański, S. Jaromi (red.), Kościół i nauka w obliczu ekologicznych wyzwań, 93-106. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Berry, T. (2009). The sacred universe. Earth, spirituality, and religion in the twenty-first century. Nowy Jork: Columbia University Press.
• Bołoz, W. (2010). Kościół i ekologia. W obronie człowieka i środowiska naturalnego. Kraków: Wydawnictwo Homo Dei.
• Brusiło, J. (2016). Arka Noego jako teologicznomoralny archetyp zmagań człowieka z przyrodą i zmianami klimatycznymi. Teologia i Moralność, 11(1), 29-45.
• Dietl, A. (2020). Ortodoksja i herezja w relacjach ludzi i zwierząt. Stan Rzeczy, 18(1), 179-203.
• Dołęga, J. (2000). Z zagadnień filozofii nauk ekologicznych. Studia Teologiczne, 18, 295-306.
• Dołęga, J., Czartoszewski, J. (red.). (1999). Ochrona środowiska w filozofii i teologii. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej.
• Dołęga, J., Czartoszewski, J., Skowroński, A. (red.). (2001). Ochrona środowiska społeczno-przyrodniczego w filozofii i teologii. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
• Dylus, A. (red.). (2016). Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice Laudato si’. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
• Dziewanowska, K., Kacprzak, A. (2013). Ekologiczna konsumpcja na pokaz. Analiza społecznych i marketingowych skutków kreowania „eko-ikon”. W: G. Rosa, A. Smalec (red.), Marketing przyszłości. Trendy. Strategie. Instrumenty. Konsument jako uczestnik procesów rynkowych i odbiorca komunikatów marketingowych, 39-54. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Ferdek, B. (2015). Eko-dogmatyka encykliki Laudato si’. Studia Oecumenica, 15, 5-19.
• Fiałkowski, M. (2011). Znaki czasu. Próba definicji w świetle polskich publikacji teologicznych po Soborze Watykańskim II. Teologia Praktyczna, 12, 195-204.
• Franciszek. (2015). Laudato si’. Częstochowa: Edycja świętego Pawła.
• Goriczewa, T. (2010). Блажен, иже скоты милует, Ljubljana: Logos.
• Gregorios, P. (1978). The human presence. An Orthodox view of nature. Geneva: World Council of Churches.
• Hadryś, J. (2016). Duchowość ekologiczna w świetle Laudato si’ papieża Franciszka. Teologia i moralność, 11(1), 103-111.
• Helios, J., Jedlecka, W. (2017). Okrucieństwo wobec zwierząt. Argumenty etyczne i prawne. W: B. Błońska, W. Gogłoza, W. Klaus, D. Woźniakowska-Fajst (red.), Sprawiedliwość dla zwierząt, 39-62. Warszawa: Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.
• Hessel, D., Radford Ruether, R. (red.). (2000). Christianity and ecology. Seeking the well-being of earth and humans. Cambridge: Harvard University Press.
• Karczewski, M. (2016). Biblijna teologia stworzenia jako źródło ekologii integralnej. Studia Elbląskie, 16, 135-146.
• Kowalski, D. (2017). Sakramenty święte. (http://augustowbazylika.pl/katecheza/205-czym-jest-sakrament), [dostęp 28/02/2022].
• Lipniak, J. (red.). (2008). Ekoteologia w kościołach chrześcijańskich. Świdnica – Nowa Ruda: Wydawnictwo Maria.
• Lipniak, J. (red.). (2016). Ekologia wyzwaniem dla teologii. Wrocław: Wydawnictwo Papieskiego Wydziału Teologicznego.
• Lipniak, J., Halkowicz, K. (red.). (2018). Ekologia wyzwaniem dla Kościołów chrześcijańskich. Wrocław: Wydawnictwo Papieskiego Wydziału Teologicznego.
• List pasterski Episkopatu Polski na temat ochrony środowiska z 2 maja 1989 r. (1989). Pismo okólne, 23.
• Łukomski, J. (1998). Próba zbudowania chrześcijańskiej etyki środowiska naturalnego. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
• Łuszczyńska, M. (2020). Problematyka ochrony środowiska naturalnego w doktrynie Kościoła katolickiego. Studia Iuridica Lublinensia, 29(4), 165-178.
• Łyko, Z. (1992). Elementy ekoteologii. Rocznik Teologiczny ChAT, 34(1), 106-116.
• Nagórny, J. (red.). (2002). Ekologia. Przesłanie moralne Kościoła. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Napiórkowski, C., Koc, W. (red.). (1992). Chronić, by przetrwać: materiały z Sympozjum Ekologicznego w Łodzi-Łagiewnikach, 19-20 listopada 1988. Łódź: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów.
• Naumowicz, C. (2009). Eko-teologia jako forma chrześcijańskiej diakonii wobec stworzenia. Studia Ecologiae et Bioethicae, 7(1), 221-233.
• Niziński, S. (red.). (2009). Ekologia a duchowość chrześcijańska. Poznań: Wydawnictwo Flos Carmeli.
• Pieniek, J. (2008). Drzewa owocowe zakwitną wraz z trawą. Ekoteologia Kościoła Anglii. Świdnica: Świdnicka Kuria Biskupia.
• Program nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkołach. (https://katecheza.diecezja.pl/wp-content/uploads/sites/4/2018/01/program-nauczania--religii-KWEP-19.07.2010.pdf), [dostęp 7/11/2021].
• Radford Ruether, R. (1994). Gaia and God. An ecofeminist theology of earth healing. New Jork: HarperOne.
• Rogowski, R. (1981). Teoekologia. Szkic z teologii doświadczenia. Colloquium Salutis: Wrocławskie Studia Teologiczne, 13, 191-201.
• Rogowski, R. (1986). Światłość i tajemnica. Z problematyki teologii egzystencjalnej. Katowice: Wydawnictwo Księgarni Świętego Jacka.
• Rzym, M. (2018). Przyroda jako pierwsza księga objawienia. Chrześcijańskie podstawy ekologii. Nurt SVD, 2, 292-310.
• Singer, P. (2018). Wyzwolenie zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy.
• Sittler, J., Bouma-Prediger, S., Bakken, P. (red.). (2000). Evocations of grace. The writing of Joseph Sittler on ecology, theology, and ethics. Cambridge: William B. Eerdmans Publishing Company.
• Skierkowski, M. (2004). Ekoteologiczny charakter niedzieli. Studia Ecologiae et Bioethicae, 2, 739-748.
• Skolimowski, H. (1991). Ocalić Ziemię: świat filozofii ekologicznej. Warszawa: Wydawnictwo K. Staszewskiego.
• Szafrański, A. (1993). Chrześcijańskie podstawy ekologii. Lublin: Wydawnictwo Zakładu Ekologii Człowieka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Ślipko, T. (2004). Kościół a ruch ekologiczny w Polsce. Państwo i Społeczeństwo, 2, 51-63.
• Tyburski, W. (2017). Myśl humanistyczna na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego. Ruch Filozoficzny, 73(1), 53-65.
• Wodecki, B. (1996). Kongres biblijny w Ljubljanie (1996). Ruch Biblijny i Liturgiczny, 49(4), 263-267.
• Wyrostkiewicz, M. (2019). Osoba i środowisko: studia teologiczno-ekologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Identifiers

DOI

10.21697/spch.2022.58.A.06

Biblioteka Nauki

22712110