Skrajny indywidualizm jako źródło dysfunkcji wspólnotowych w nauczaniu papieża Franciszka

• Authors: Janusz Szulist

Abstracts

PL

Papież Franciszek odnosi się w swoim nauczaniu do sytuacji współczesnego człowieka, który jest przedmiotem oddziaływania przeróżnych trendów kulturowych, ekonomicznych czy spo-łecznych. Sytuacja jednostki jest współcześnie determinowana przez skrajny indywidualizm, będący przedmiotem analiz niniejszego artykułu. Koncentrowanie się tylko i wyłącznie na so-bie podważa istnienie więzi wspólnotowej, sprzyja również narzędziowemu interpretowaniu sytuacji drugiego człowieka. Skrajny indywidualizm stwarza także korzystne uwarunkowania dla utopii odrealniających rzeczywistość. Skutkami ulegania skrajnemu indywidualizmowi są acedia i pesymizm w działalności duszpasterskiej Kościoła oraz konsumpcjonizm w aspekcie stosunków społecznych. Skrajny indywidualizm skłania do materializmu, a także przyczynia się do pogarszania kwestii ekologicznej. Bazę źródłową tekstu stanowi nauczanie papieża Fran-ciszka. W artykule wykorzystano metodę analityczno-syntetyczną.

Keywords

PL

skrajny indywidualizm; Kościół katolicki; wspólnota; acedia; pesymizm; ekologia

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Theologica Varsaviensia
• Year: 2022
• Volume: 60
• Issue: 2

Dates

published

2022

Contributors

author

Janusz Szulist

References

• Antoniewicz M., Integralny rozwój człowieka w ujęciu „Caritas in veritate” Benedykta XVI, „Studia Gnesnensia”, t. XXIV(2010), s. 265-277.
• Bazylak J., Rola egocentryzmu w rozwoju jednostki, „Studia Philosophia Christianae”, 17(1981)1, s. 9-19.
• Bąbka J., Orientacja na wartości indywidualistyczne vs. kolektywistyczna jako podstawa wyjaśnienia zachowań kooperacyjnych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 2(58), 2012, s. 121-138.
• Benedikt XVI., Was die Welt zusammenhält. Vorpolitische moralische Grundlagen eines freiheitlichen Staates (München 2004), w: Benedikt XVI., Die Ökologie des Menschen. Die großen Reden des Papstes, Pattloch, Mün-chen 2012, s. 13-25.
• Cugowska A., Wspólnota w kulturze indywidualizmu, w: Wspólnoty z perspektywy edukacji międzykulturowej, red. J. Niktorowicz, J. Muszyńska, M. Sobecki, Trans Humana, Białystok 2009, s. 198-213.
• Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich „Nostra aetate”, w: Sobór Watykański II, Konsty-tucje. Dekrety. Deklaracje. Nowe tłumaczenie, Pallottinum, Poznań 2002, s. 333-340.
• Franciszek, Adhoratcja apostolska „Evangelii gaudium”, Libreria Editrice Vaticana, Watykan 2013.
• Franciszek, Błogosławieństwa są antidotum na egoizm i dyskryminacje, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 10/2019, s. 4-5.
• Franciszek, Encyklika „Laudato si”, Libreria Editrice Vaticana, Watykan 2015.
• Franciszek, Indywidualizm i obojętność znieważają Boga, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 7-8/2019, s. 19-21.
• Franciszek, List apostolski „Misericordia et misera”, Libreria Editrice Vaticana, Watykan 2016.
• Franciszek, Starajmy się zwalczyć wirusa obojętności, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 7/2021, s. 12-13.
• Franciszek, Wspólnota i sumienie indywidualne, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 10/2020, s. 27-28.
• Franklin B., The Autobiography and other writings on politics, economics and virtue, Cambridge University Press, Cambridge 2004.
• Gospodarka i miejsca pracy podczas pandemii koronawirusa, w: https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/co-ronavirus-response/jobs-and-economy-during-coronavirus-pandemic_pl (22.6.2022).
• Hayek F., Individualism and Economic Order, The University of Chicago Press, Chicago 1948.
• Inwazja Rosji na Ukrainę. Społeczeństwo i polityka wobec kryzysu uchodźczego w pierwszym miesiącu wojny, w: https://wnpism.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/Kryzys-uchodzczy-2022-raport-KPS.pdf (22.6.2022).
• Iwasiński Ł., Społeczeństwo konsumpcyjne w ujęciu Zygmunta Baumana, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4, 2015, s. 3-22.
• Jan Paweł II, Adhortacja apostolska „Reconciliatio et paenitentia”, Libreria Editrice Vaticana, Watykan 1984.
• Jan Paweł II, Encyklika „Laborem exercens”, Libreria Editrice Vaticana, Watykan 1981.
• Jan Paweł II, Encyklika „Veritatis splendor”, Libreria Editrice Vaticana, Watykan 1993.
• Jan XXIII, Encyklika „Mater et magistra”, Libreria Editrice Vaticana, Watykan 1961.
• Kompendium nauki społecznej Kościoła, red. Papieska Rada „Iustitia et Pax”, Wydawnictwo „Jedność”, Kielce 2005.
• Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II, Kon-stytucje. Dekrety. Deklaracje. Nowe tłumaczenie, Pallottinum, Poznań 2002, s. 526-606.
• Lewicka-Strzałecka A., Etyczne aspekty instytucji kredytu, „Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym”, 2010, v. 13, nr 1, s. 213-221.
• Machaj Ł., Liberalizm a prawa człowieka, „Studia Erasmiana Wratislaviensia”, 2010, 4, s. 27-41.
• Markwart A., Nowożytne i współczesne spojrzenie na indywidualizm – przegląd wybranych koncepcji, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Humanistyczne”, 4(2001)1, s. 33-49.
• Miklaszewska J., Liberalizm, w: Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Wydawnictwo WAM, Kraków 2004, s. 621-636.
• Modele polityki społecznej w Polsce i w Europie na początku XXI wieku, red. S. Golinowska, Forum Idei, War-szawa 2018.
• Nie bądźmy niewolnikami konsumizmu, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 12/2018, s. 44-45.
• Ołdakowski K., Program społeczny papieża Franciszka, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 11/2021, s. 41-42.
• Pius XI, Encyklika „Mit brenneder Sorge”, Libreria Editrice Vaticana, Watykan 1937.
• Poleszak L., Lenistwo duchowe, „Sympozjum”, 2010, nr 1(19), s. 175-188.
• Szmyd J., Nowoczesny konsumpcjonizm – zmiana kondycji ludzkiej i jakości życia. Wyzwania społeczne i pedago-giczne, „Kultura – Przemiany – Edukacja”, t. V(2017), s. 13-36.
• Timm A., Demokracja, demokratyzacja, prawa człowieka, „Nowa Krytyka”, 12(2001), s. 321-332.
• Wróbel M., Konsumpcjonizm a etyczna konsumpcja jako alternatywne formy kształtowania społeczeństw, „Studia i Materiały Polskiego Towarzystwa Zarządzania Wiedzą”, t. 51 (2011), s. 103-116.

Identifiers

DOI

10.21697/stv.11584

Biblioteka Nauki

25806397