Trudności dzieci przedwcześnie urodzonych w wieku przedszkolnym i szkolnym

• Authors: Zdzisława Orłowska-Popek , Halina Pawłowska-Jaroń

Title variants

EN

Difficulties of Prematurely Born Children at Preschool and School Age

Abstracts

EN

Summary Thanks to tremendous advances in knowledge and medical technology, extremely immature newborns are now being saved. Premature termination of pregnancy is a serious problem, especially in terms of the child’s subsequent fate. In speech therapy practice, we increasingly encounter problems affecting children born prematurely, including dysfunction of the sensory analyzers but also generalized developmental disharmony, which significantly affects cognitive functioning and, consequently, the process of language acquisition. Premature babies require the earliest possible diagnosis and stimulation as prevention of cognitive and communication disorders. A combination of early medical intervention and early stimulation or, in extreme cases, consistently administered neurobiological therapy , seems to have the greatest impact on the developmental chances and quality of life of this group of children and their families. Long-term monitoring of the development of the premature child also in terms of cognitive development (including language) seems to be an opportunity for the educational success of any premature child.

PL

Streszczenie Dzięki ogromnemu postępowi wiedzy i technologiom medycznym ratuje się obecnie skrajnie niedojrzałe noworodki. Przedwczesne zakończenie ciąży stanowi poważny problem, szczególnie w aspekcie dalszych losów dziecka. W praktyce logopedycznej spotykamy się coraz częściej z problemami dotykającymi dzieci przedwcześnie urodzone, dotyczącymi między innymi dysfunkcji analizatorów zmysłów, ale i uogólnionej dysharmonii rozwoju, co w istotny sposób przekłada się na funkcjonowanie poznawcze, a w konsekwencji na proces nabywania języka. Wcześniaki wymagają jak najwcześniejszej diagnostyki oraz stymulacji jako profilaktyki zaburzeń poznawczych i komunikacyjnych. Połączenie wczesnej interwencji medycznej i wczesnej stymulacji lub w skrajnych przypadkach konsekwentnie prowadzonej terapii neurobiologicznej, zdaje się mieć największy wpływ na szanse rozwojowe i jakość życia tej grupy dzieci i ich rodzin. Długofalowe monitorowanie rozwoju dziecka przedwcześnie urodzonego również w aspekcie rozwoju poznawczego (w tym językowego) wydaje się być szansą na osiągnięcie sukcesu edukacyjnego każdego wcześniaka.

Keywords

PL

dziecko przedwcześnie urodzone; funkcje percepcyjne; funkcje poznawcze; diagnoza rozwojowa; stymulacja; terapia

EN

premature child; perceptual functions; cognitive functions; developmental diagnosis; stimulation; therapy

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2023
• Volume: 52
• Issue: 2
• Pages: 63-82

Dates

published

2023

Contributors

author

Zdzisława Orłowska-Popek

• Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Wydział Humanistyczny

• https://orcid.org/0000000217705889

author

Halina Pawłowska-Jaroń

• Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Wydział Humanistyczny

• https://orcid.org/0000000270773469

References

• Bober-Olesińska K., Wady wzroku u wcześniaków, https://wczesniaki.org.pl/porady/zdrowiewczesniaka/wady-wzroku-u-wczesniakow (dostęp: 8.01.2021).
• Cheong J.L., Doyle L.W. et al., 2017, Association Between Moderate and Late Preterm Birth and Neurodevelopment and Social-Emotional Development at Age 2 Years, JAMA Pediatrics, vol. 3, nr 171(4); https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28152144/, (dostęp: 11.8.2022).
• Cieszyńska J., Korendo M., 2015, Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6. roku życia, Kraków.
• Feige S., 2012, Rola logopedy na oddziale noworodkowym, [w:] Studia logopedii i neurologopedii, red. I. Nowakowska-Kempna, Kraków, s. 309–321.
• Grabias S., 2008, Postępowanie logopedyczne. Diagnoza, programowanie terapii, terapia, „Logopedia” t. 37, s. 13–27.
• Helwich E., 2016, Wcześniactwo, „Pediatria” – mp.pl, (data dostępu: 04.08.2022).
• Hintz S.R., Newman J.E., Vohr BR., 2016, Changing definitions of long-term follow up: Should ‘long term’ be even longer?, „Seminars in Perinatology”, nr 40(6), s. 398–409.
• Hnatyszyn G., 2010, Choroby ośrodkowego układu nerwowego, [w:] Podstawy neonatologii, red. J. Gadzinowski, G. Hnatyszyn, M. Kęsiak, Warszawa, s. 251–281.
• Jois R.S., 2019, Understanding long-term neurodevelopmental outcomes of very and extremely preterm infants: A clinical review, „Australian Journal of General Practice”, vol. 48, nr 1–2, https://www1.racgp.org.au/ajgp/2019/january%e2%80%93february/understanding-longterm-neurodevelopmental-outcome/, (dostęp: 12.08.2022).
• Jois R.S., 2018, Neurodevelopmental outcome of late-preterm infants: A pragmatic review, „Australian Journal of General Practice”, vol. 47, nr 11, https://www1.racgp.org.au/ajgp/2018/november/neurodevelopmental-outcome-of-late-preterm-infants/, (dostęp: 12.08.2022).
• Kackieło-Tomulewicz J., Malinowska-Gleń M., Magnuszewski Ł., 2020, Dzieci z porodów przedwczesnych – rola wczesnej interwencji logopedycznej, [w:] Interdyscyplinarność w logopedii – konieczność czy nadmiar?, red. I. Więcek-Poborczyk, J. Żulewska-Wrzosek, Warszawa, s. 91–99.
• Kaczorowska-Bray K., Zielińska-Burek M., 2012, Zaburzenia rozwoju psychoruchowego wpływające na rozwój mowy i języka dziecka, [w:] Studia logopedii i neurologopedii, red. I. Nowakowska-Kempna, Kraków, s. 82–93.
• Kruczek P., 2011, Martwicze zapalenie jelit, [w:] Vademecum pediatry, red. J.J. Pietrzyk, Kraków, s. 194–195.
• Kruczek P., 2011, Retinopatia wcześniaków, [w:] Vademecum pediatry, red. J.J. Pietrzyk, Kraków, s. 198–199.
• Lowe J., Fuller J. et al., 2019, Behavioral problems are associated with cognitive and language scores in toddlers born extremely preterm, „Early Human Development”, nr 128, s. 48–54, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30522091/, (dostęp: 14.08.2022).
• Marczykowska I., Koczaja-Styka W., 2017, Opóźniony rozwój mowy na tle skrajnego wcześniactwa – studium przypadku, seria: Głos – Język – Komunikacja (4), Rzeszów, s. 164–181, https:// docer.pl/doc/xe011nc , (dostęp: 18.08.2022).
• Maxwell J., Yellowhair T. et al., 2017, Cognitive development in preterm infants: multifaceted deficits reflect vulnerability of rigorous neurodevelopmental pathways, „Minerva Pediatrica”, nr 69(4), s. 298–313, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28211648/, (dostęp: 15.08.2022).
• Morsing E., Lundgren P. et al., 2022, Neurodevelopmental disorders and somatic diagnoses in a national cohort of children born before 24 weeks of gestation, „Acta Paediatrica”, 111(6), s. 1167–1175; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35318709/, (dostęp: 9.11.2023).
• Pascal A., Govaert P. et al., 2018, Neurodevelopmental outcome in very preterm and very-low-birthweight infants born over the past decade: a meta-analytic review, „Developmental Medicine & Child Neurology”, nr 60(4), s. 342–355.
• Pawłowska-Jaroń H., Orłowska-Popek Z., 2019, Problemy rozwojowe dzieci przedwcześnie urodzonych z perspektywy stymulacji/terapii logopedycznej, „Logopaedia Lodziensa”, nr 4, s. 149–162.
• Rękosiewicz M., Jankowski P., 2014, Rozwój dziecka. Środkowy wiek szkolny, seria: Niezbędnik Dobrego Nauczyciela, t. 4, red. A.I. Brzezińska, Warszawa.
• Shapiro-Mendoza C.K., Lackritz E.M., 2012, Epidemiology of late and moderate preterm birth. „Semin Fetal Neonatal Med.” 17(3), s. 120–25.
• Standardy opieki ambulatoryjnej nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego i Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, 2018, Warszawa.
• Stecko E., 2002, Zaburzenia mowy u dzieci – wczesne rozpoznanie i postępowanie logopedyczne, Warszawa.
• Woźniak T., 2005, Narracja w schizofrenii, Lublin.
• Vasta R., Haith M., Miller S., 2004, Psychologia dziecka, Warszawa.
• World Health Organization, 2018, Preterm birth. Geneva, www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/preterm-birth, (dostęp: 12.08.2022).
• Zawitkowski P., Przeździęk M. et al., 2018, Opieka i terapia rozwojowa dla wcześniaków i ich rodzin po wypisie ze szpitala (Standard w zakresie fizjoterapii i logopedii), [w:] Standardy opieki ambulatoryjnej nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego i Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, Warszawa, s. 41–66.

Identifiers

DOI

10.24335/4ep1-6223

Biblioteka Nauki

28407457