Kształtowanie planu ruchu artykulacyjnego

• Authors: Jagoda Cieszyńska-Rożek

Title variants

EN

Formation of an Articulatory Movement Plan

Abstracts

EN

The article presents the results of neurobiological research on the main stages of language development in infancy, which allow early diagnosis of developmental disorders. The author presents therapeutic techniques to acquiring the following skills: face reading and auditory program, Articulatory Gestures (GA), Simultaneous-Sequential Reading Approach®, and Manually Supported Phoneme Production (MTG).

PL

W artykule zostały przedstawione wyniki badań neurobiologicznych, dotyczących kluczowych etapów nabywania mowy w wieku niemowlęcym, pozwalające na wczesną diagnozę zakłóceń rozwoju. Autorka przedstawia techniki terapeutyczne, uruchamiające umiejętność: czytania twarzy, a także program słuchowy, gesty artykulacyjne (GA), Symultaniczno-Sekwencyjną Naukę Czytania® oraz manualne torowanie głosek (MTG).

Keywords

PL

rozwój niemowlęcia; mózg społeczny; uczenie się mowy; czytanie twarzy; gesty artykulacyjne; program słuchowy; wczesna nauka czytania; manualne torowanie głosek

EN

Infant development; social brain; language acquisition; face reading; articulatory; gestures; auditory program; early learning to read; Manually Supported Phoneme Production (MTG)

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2022
• Volume: 51
• Issue: 2
• Pages: 97-112

Dates

published

2022

Contributors

author

Jagoda Cieszyńska-Rożek

• Centrum Metody Krakowskiej Katedra Logopedii i Zaburzeń Rozwoju

• https://orcid.org/0000000244111568

References

• Allen J.S., 2011, Życie mózgu. Ewolucja człowieka i umysłu, Warszawa.
• Antas J., 2001, Co mówią ręce. Wprowadzenie do komunikacji niewerbalnej, [w:] Retoryka dziś. Teoria i praktyka, Kraków, s. 437–459.
• Artymowska O., Dębicka-Cieszyńska A., 2015, Sylabami po Krakowie, Kraków.
• Bauer J., 2005, Warum ich fühle was du fühlst – Intuitive Kommunikation und das Geheimnis der Spiegelneurone, Hamburg.
• Bauer J., 2008, Empatia. Co potrafią neurony lustrzane, Warszawa.
• Cieszyńska J., 2001, Od słowa przeczytanego do wypowiedzianego. Droga nabywania systemu językowego przez dzieci niesłyszące w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym, Kraków.
• Cieszyńska J., 2012, Metody wywoływania głosek, Kraków.
• Cieszyńska J., Dębicka A., 2013, Stymulacja rozwoju funkcji poznawczych w wieku niemowlęcym, Kraków.
• Cieszyńska-Rożek J., 2013, Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, Kraków.
• Cieszyńska-Rożek J., 2014, Fruehes Lesenlernen der bilingualen Kinder als Stimulirung der Entwicklung des Sprachsystems, [w:] Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht, red. M. Olpińska-Szkiełko, L. Bertelle, Warszauer Studien zur Germanistik und zur Angewandten Linguistik. Hesrausgegeben von Sambor Grucza und Lech Kolago, Frankfurt am Main: Peter Lang Edition, Internationalen Verlag der Wisenschaften, s. 29–45.
• Cieszyńska-Rożek J., 2017, Stimulation of Development Among Bilingual Children: The Krakow Method, „Acta Neuropsychologica”, vol. 15, nr 1, s. 69–79.
• Cieszyńska-Rożek J., Sedivy-Mączka K., 2017, Metoda Krakowska – stymulacja funkcji słuchowych, [w:] Mózg – język – komunikacja, red. M. Rutkiewicz-Hanczewska, J. Sławek, E. Kaptur, Poznań, s. 17–28.
• Cieszyńska-Rożek J., 2018a, Rozwój systemu językowego dzieci bilingwalnych, [w:] Logopedia międzykulturowa, red. E. Czaplewska, Gdańsk, s. 132–149.
• Cieszyńska J., Korendo M., 2018b, Metoda krakowska – techniki diagnozy, stymulacji i terapii zaburzeń rozwoju dzieci, [w:] Metody terapii logopedycznej, red. A. Domagała, U. Mirecka, Lublin, s. 91–120.
• Cieszyńska-Rożek J., 2019, Neurobiologiczne podstawy rozwoju poznawczego. Słuch, Kraków.
• Cieszyńska-Rożek J., 2020, Neurobiologiczne podstawy rozwoju poznawczego. Ruch, Kraków. Cieszyńska-Rożek J., 2021a, Speech development in polish children abroad – normative phenomena or developmental disorders?, seria: Nowa Logopedia, vol. 10: Neurocognitive Dimensions of Speech Therapy, red. H. Pawłowska-Jaroń, A. Siudak, Kraków, s. 13–26.
• Cieszyńska-Rożek J., Korendo M., 2021b, Bilingual children with Asperger syndrome diagnostic difficulties, seria: Nowa Logopedia, vol. 10: Neurocognitive Dimensions of Speech Therapy, red. H. Pawłowska-Jaroń, A. Siudak, Kraków, s. 27–42.
• Cieszyńska-Rożek J., Korendo M., 2021c, Dymensjonalna diagnoza rozwoju dziecka, Kraków.
• Cieszyńska-Rożek J., 2022, Neurośrodowiskowe przyczyny opóźnionego rozwoju mowy w wieku niemowlęcym, Poznań (w druku).
• Damasio A., 2011, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, Poznań.
• Dębicka-Cieszyńska A., 2015, W lesie i na łące, Kraków.
• Dębicka-Cieszyńska A., 2015, Na wsi, Kraków.
• Dębicka-Cieszyńska A., 2015, Pojazdy, Kraków.
• Dębicka-Cieszyńska A., 2016, Czytanie przez naśladowanie, Kraków.
• Eliot L., 2010, Co tam się dzieje. Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia, tłum. A. Jankowski, Poznań.
• Everett D.L., 2019, Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości, Warszawa.
• Ferjan Ramirez N., Kuhl P.K., 2017a, The brain science of bilingualism. „Young Children”, 72, s. 38–44.
• Ferjan Ramirez N., Kuhl P.K., 2017b, Bilingual baby: Foreign language intervention in Madrid’s infant education centers. Mind, „Brain, and Education”, 11, s. 133–143.
• Ferjan Ramirez N., Roseberry Lytle S., Patricia K. Kuhl, 2020, Parent coaching increases conversational turns and advances infant language development, „PNAS” February 18, 117(7) 3484- 3491; first published February 3, 2020; https://doi.org/10.1073/pnas.1921653117
• Frisch H., Roex J., 2008, Terapia manualna. Poradnik wykonywania ćwiczeń, Warszawa.
• Johnson M., de Haan M., 2018, Neurokognitywistyka rozwoju. Wprowadzenie, Gdańsk.
• Kandel E.R., 2020, Zaburzony umysł. Co nietypowe mózgi mówią o nas samych, Kraków.
• Króliczak G., Biduła Sz., 2012, Lateralizacja języka i gestów: metody badań, zależności oraz uwarunkowania anatomiczne, „Studia z Kognitywistyki i Filozofii Umysłu”, 6 (1), s. 143–163.
• Króliczak G., Biduła Sz., 2013, Neuronalne podłoże gestów komunikacyjnych u osób leworęcznych, „Nauka”, 3, s. 99–131.
• Króliczak G., Buchwald M., Potok W., Przybylski Ł., 2018, Ręczność, praksja i język: nowe spojrzenie na delikatną triadę, „Polskie Forum Psychologiczne”, t. 23, nr 1, s. 22–34.
• Króliczak G. et al., 2020, Praxis and language organization in left-handers, „Acta Neropsychologica”, vol. 18, No. 1, s.15–28.
• Kuhl P., 2010, Brain Mechanisms in Early Language Acquisition, „Neuron” 67(5), s. 713–727.
• Kuhl P.K., Stevenson J., Corrigan N.M., van den Bosch J.F.F., Deniz Can D., Richards T.R., 2016, Neuroimaging of the bilingual brain: Structural brain correlates of listening and speaking in a second language, „Brain & Language” 162, s. 1–9.
• Kurkowski Z.M., 2007, Metoda Tomatisa, „Logopedia”, t. 36, s. 117–123.
• Kurkowski Z.M., 2013, Audiogenne uwarunkowania zaburzeń komunikacji językowej, Lublin.
• Kurkowski Z.M., Ptaszkowska-Poręba A., 2018, Audiometria fonetyczna i jej zastosowanie w diagnozie osób z zaburzeniami wymowy, „Logopedia” t. 47–2, s. 365–388.
• Kuśnierz M., Sedivy-Mączka K., 2019, Budowanie planu ruchu artykulacyjnego u dzieci z zespołem Downa, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” vol. 26, nr 2, s. 115–125.
• Neumann H.D., 1983, Manuelle Medizin. Eine Einfuehrung in Teorie, Diagnostik und Terapie, Berlin–Heidelberg–New York–Tokio.
• Poeppel E., 1989, Granice świadomości, Warszawa.
• Rakowski A., 2011, Terapia manualna, holistyczna, t. 1, Poznań.
• Romeo R. R., Segaran J., Leonard J.A., Robinson S.T., West M.R., Mackey A.P., Yendiki A., Rowe M.L., Gabrieli J.D.E., 2018, „Journal of Neuroscience” 38(36), s. 7870–7877; DOI: https:// doi.org/10.1523/JNEUROSCI.0484-18.2018
• Ricoeur P., 1989, Język, tekst, interpretacja, Warszawa.
• Siudak A., 2019, Programowanie języka w afazji osób dorosłych, cz. 1: System fonetyczno-fonologiczny (techniki wywoływania samogłosek), seria: Nowa Logopedia, t. 8: Wyzwania terapii logopedycznej, red. H. Pawłowska-Jaroń, E. Bielenda-Mazur, A. Siudak, Kraków, s. 265–278.
• Siudak A., 2020, Diagnoza rozumienia i nazywania w afazji – system semantyczny, „Forum Logopedy”, nr 37, dostęp: https://forumlogopedy.pl/artykul/diagnoza-rozumienia-i-nazywania-wafazji-system-semantyczny
• Spitzer M., 2002, Musik im Kopf: Musizieren, Verstehen und Erleben im neuronalen Netzwerk, Stuttgart.
• Szeląg E., 2018, Mózgowa organizacja funkcjonowania poznawczego, [w:] Wprowadzenie do neurologopedii, red. A. Obrębowski, wyd. 2, Poznań.
• Tomalski P., Dopierała A., 2018, Rozwój funkcjonalny mózgu na przykładzie korowych mechanizmów percepcji twarzy i mowy niemowląt, „Polskie Forum Psychologiczne” t. XXIII, nr 1, s. 64–77.
• Wianecka E., 2008, Manualne torowanie głosek, Kraków.
• Wysocka J., Golec K., Pluta A., 2020, Zastosowanie techniki fNIRS w badaniach mechanizmów neuronalnych poznania społecznego. Przegląd najważniejszych badań, „Polskie Forum Psychologiczne” XXV 1, s. 21–39.
• Załazińska A., 2006, Niewerbalna struktura dialogu, Kraków.

Identifiers

DOI

10.24335/8by8-sp37

Biblioteka Nauki

2180325