Permanent Values and Variability in Janáček´s Opinions on National and Regional Identity in Relation to Music

• Authors: Jarmila Procházková

Title variants

PL

Wartości stałe i zmienność poglądów Janáčka na temat tożsamości narodowej i regionalnej w odniesieniu do muzyki

Abstracts

PL

Leoš Janáček (1854–1928) jest jednym tych z kompozytorów, których twórczość pod wieloma względami była ściśle związana z aktualnymi wydarzeniami społecznymi, a jednocześnie niosła głębokie i ponadczasowe przesłanie etyczne. W działalności Janáčka, jako aktywnego artysty, pedagoga i organizatora, znalazły odzwierciedlenie zmiany w paradygmacie politycznym i kulturalnym, jakie na przestrzeni ponad sześciu dziesięcioleci rozprzestrzeniały się w krajach europejskich. Sam przeszedł interesującą drogę rozwoju wewnętrznego, co było wynikiem studiów, doświadczeń życiowych i artystycznych, a także empatii, dotyczącej nie tylko wąskiej przestrzeni indywidualnej, ale i szerszej - zbiorowej. Jego względna izolacja od oficjalnego establishmentu artystycznego w Pradze dała mu możliwość sformułowania oryginalnych poglądów na temat tożsamości europejskiej, narodowej i regionalnej. Obok rozmaitych form literackich jego podstawowym środkiem wyrazu była kompozycja muzyczna. W tym kontekście niniejszy artykuł jest próbą określenia podstawowych kierunków dynamicznej ewolucji Janáčka oraz tych parametrów, w obrębie których jego poglądy pozostały niezmienne.

EN

Leoš Janáček (1854–1928) was one of those composers whose work was in many respects closely connected with current social events and yet it carried a deep and timeless ethical message. Janáček’s activity as an artist, teacher and organiser reflected changes in the political and cultural paradigm disseminated in the European countries in the course of more than six decades. He himself went through an interesting inner development resulting from his studies, artistic and life experience, as well as his empathy related not only to his narrow individual but also a wider collective space. His relative isolation from the official artistic establishment of Prague gave him an opportunity to formulate his original views on the European, national, and regional identity. In addition to various literary forms, music composition remained his fundamental means of expression. In this context, this paper will attempt to define the basic directions in Janáček ́s dynamic evolution and the areas in which his key values and priorities remained constant.

Keywords

EN

Leoš Janáček; nationalism in music; regionalism in music; cultural identity; neo-folklorism

PL

Leoš Janáček; nacjonalizm w muzyce; regionalizm w muzyce; tożsamość kulturowa; neofolkloryzm

• Publisher: Związek Kompozytorów Polskich
• Journal: Polski Rocznik Muzykologiczny
• Year: 2021
• Volume: 19
• Pages: 134-146

Dates

published

2021

Contributors

author

Jarmila Procházková

• Institute of Ethnology of the Czech Academy of Sciences, Department of Ethnomusicology and Ethnochoreology, Prague, Czech Republic

References

• Zygmunt Bauman, Thinking Sociologically: An Introduction for Everyone. 1st ed. Oxford: Blackwell, 1990.
• Leoš Janáček, Literární dílo (1875–1928): fejetony, studie, kritiky, recenze, glosy, přednášky, proslovy, sylaby a skici, řada i / svazek 1–1. Edited by Theodora Straková, Eva Drlíková. Brno: Editio Janáček, 2003.
• Leoš Janáček, Literární dílo (1875–1928): články, studie, koncepty, sylaby, zlomky, neúplné skici, excerpce, membra disjecta, autorizované opisy, řada i / svazek 1–2. Edited by Theodora Straková, Eva Drlíková. Brno: Editio Janáček, 2003.
• Leoš Janáček, Teoretické dílo (1877–1927): články, studie, přednášky, koncepty, zlomky, skici, svědectví, řada i / svazek 2–1. Edited by Leoš Faltus, Eva Drlíková, Svatava Přibáňová, Jiří Zahrádka. Brno: Editio Janáček, 2007.
• Leoš Janáček, Folkloristické dílo I (1886–1927): studie, recenze, fejetony a zprávy, řada i / svazek 3–1. Edited by Jarmila Procházková, Marta Toncrová, Jiří Vysloužil. Brno: Editio Janáček, 2009.
• JW = Nigel Simeone, John Tyrrell, Alena Němcová, and Theodora Straková, Janáček’s Works: A Catalogue of the Music and Writings of Leoš Janáček. Oxford: Clarendon Press, 1997.
• Korespondence Leoše Janáčka s Gabrielou Horvátovou. Edited by Artuš Rektorys, Janáčkův archiv sv. 6. Praha: Hudební Matice Umělecké Besedy, 1950.
• Jarmila Procházková, Janáčkovy záznamy hudebního a tanečního folkloru: Komentáře. Brno: Doplněk, Etnologický ústav AV ČR, 2006.
• Thema con variazioni: korespondence s manželou Zdeňkou a dcerou Olgou. Edited by Svatava Přibáňová. Praha: Editio Bärenreiter, 2007.
• Jan Trojan, “Janáčkova lašská modulace: k zapomenutému hudebně folkloristickému termínu.” Český lid 91, No. 4 (2004), 351–356.
• John Tyrrell, Janáček: Years of a Life. Volume I (1854–1914): The Lonely Blackbird. London: Faber and Faber, 2006.
• Přemysl Vrba, “Ruský kroužek v Brně a Leoš Janáček.” Slezský sborník 58 (1960), 71–85.

Identifiers

DOI

10.2478/prm-2021-0006

Biblioteka Nauki

2092387