Dostępność usług medycznych w gminach: studium porównawcze Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego

• Authors: Jerzy Ładysz

Title variants

EN

Accessibility of medical services in municipalities: a comparative study of the Wrocław Functional Area (Poland)

Abstracts

EN

There are no urban planning indicators in the spatial planning system regulating e.g., the distribution of medical services in the areas of planned development which results in the lack of inclusion of clinics in planning documents, and thus a bottom-up, market location of existing healthcare clinics. At the same time, medical services are important for the proper functioning of the society, not only in times of an epidemiological threat. The diversification of their spatial accessibility causes differences in the standard of equipping particular areas with these services and differences in life quality. This is especially true of areas with progressive housing development and a growing number of inhabitants, such as Wrocław Functional Area (Poland). In the framework of the research, the author verified whether the accessibility of healthcare clinics in fifteen municipalities belonging to the Wrocław Functional Area corresponds to their population. Based on cartographic materials and available databases, clinics in this area were inventoried. It has been shown that the number of clinics in many analysed communes is not adequate for the constantly growing number of inhabitants. Likewise, the location of many clinics does not match the actual needs of their location. Demographic forecasts show that the demand for medical services will grow in most of the surveyed municipalities. Considering the demographic forecast, it was proposed to raise and align the standard of equipment with medical services in the surveyed municipalities by determining the number of new clinics needed.

PL

Brak w systemie planowania przestrzennego obowiązujących wskaźników urbanistycznych, regulujących m.in. rozmieszczenie usług medycznych na obszarach planowanej zabudowy, skutkuje z reguły brakiem uwzględniania przychodni opieki zdrowotnej w dokumentach planistycznych, a co za tym idzie – oddolną, rynkową lokalizacją istniejących przychodni. Równocześnie, usługi medyczne są ważne dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa, nie tylko w okresie zagrożenia epidemiologicznego. Zróżnicowanie ich dostępności przestrzennej powoduje różnice w standardzie wyposażenia w te usługi poszczególnych obszarów, a co za tym idzie – różnice w jakości życia. Szczególnie dotyczy to obszarów o postępującej zabudowie mieszkaniowej i o rosnącej liczbie mieszkańców, jak Wrocławski Obszar Funkcjonalny. W trakcie przeprowadzonych badań zweryfikowano, czy dostępność przychodni opieki zdrowotnej w piętnastu gminach należących do Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego jest skorelowana z ich liczbą ludności. Na podstawie materiałów kartograficznych, dostępnych baz danych, zinwentaryzowano przychodnie na tym obszarze. Wykazano, że liczba przychodni w wielu badanych gminach nie jest odpowiednia do stale rosnącej liczby mieszkańców. Podobnie, lokalizacja wielu przychodni nie odpowiada rzeczywistym potrzebom ich rozmieszczenia. Z prognoz demograficznych wynika, że zapotrzebowanie na usługi medyczne będzie rosnąć w większości badanych gmin. Biorąc pod uwagę prognozę demograficzną, zaproponowano podniesienie i wyrównanie standardu wyposażenia w usługi medyczne badanych gmin poprzez określenie liczby potrzebnych nowych przychodni.

Keywords

PL

dostępność przestrzenna usług; przychodnia opieki zdrowotnej; usługi medyczne; Wrocławski Obszar Funkcjonalny

EN

spatial accessibility of services; healthcare clinic; medical services; Wrocław Functional Area

• Publisher: Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Year: 2021
• Volume: 35
• Issue: 1
• Pages: 72-84

Dates

published

2021

Contributors

author

Jerzy Ładysz

• Wroclaw University of Economics and Business

• https://orcid.org/0000000159806808

References

• Agenda Terytorialna Unii Europejskiej 2020. W kierunku sprzyjającej społecznemu włączeniu, inteligentnej i zrównoważonej Europy zróżnicowanych regionów. (2011). Ministers responsible for Spatial Planning and Territorial Development in the European Union. Gödöllő.
• Fyer, G.E., Drisko, J., Krugman, R.D., Vojir, C.P., Prochazka, A., Miyoshi, T.J., Miller, M.E. (1999). Multi-method Assessment of Access to Primary Medical Care in Rural Colorado. The Journal of Rural Health, 15, 113–121.
• GUS. (2017). Prognoza ludności gmin na lata 2017–2030. Warszawa.
• GUS. (2019, 31 grudnia). Dane z dziedziny „Ochrona zdrowia, opieka społeczna i świadczenia na rzecz rodziny” w tym „Podmioty ambulatoryjne, stan na 31 XII”. Bank Danych Lokalnych (BDL) GUS. Pozyskano z https://bdl.stat.gov.pl
• GUS. (2020, 10 listopada). Pojęcia stosowane w statystyce publicznej. Pozyskano z https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/3164,pojecie.html
• Hansen, W.G. (1959). How accessibility shapes land-use. Journal of American Institute of Plannners, 25, 73–76.
• Holstein F., Lüer, Ch. (2020, 20 września). Functional integration as a tool for urban areas to deliver territorial cohesion. Eurocities. Pozyskano z https://www.europa-nu.nl/id/vkutkqolstyw/agenda/espon_seminar_the_role_of_functional?ctx=vg9pk3qd26zl&tab=1
• Ładysz, J. (2014). Spójność terytorialna Unii Europejskiej a transgraniczny rozwój zintegrowany. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 339, 76–88.
• Małachowski, A., Dąbski, M., Wilk, W. (2020). Accessibility of public services in districts of Warsaw: a comparative study. Miscellanea Geographica – Regional Studies on Development, 24(3), 176–182.
• Martens, K., Golub, A. (2012). A Justice-theoretic exploration of accessibility measures. W: K.T. Geurs, K.J. Krizek, A. Reggiani (red.), Accessibility analysis and transport planning challenges for Europe and North America. Cheltenham, UK: Edward Elgar, 195–210.
• Ministerstwo Zdrowia. (2015, lipiec). Policy Paper dla ochrony zdrowia na lata 2014–2020. Krajowe ramy strategiczne, Warszawa.
• Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego. (2019, 19 listopada). Powstanie mapa specjali stycznych usług medycznych. Pozyskano z https://www.nist.gov.pl/serwis-obywatelsko-samorzadowy/powstanie-mapa-specjalistycznych-uslug-medycznych,1901.html
• NFZ. (2020, 19 listopada). Zintegrowany Informator Pacjenta, Narodowy Fundusz Zdrowia. Pozyskano z https://zip.nfz.gov.pl/GSL/GSL/POZ
• Porozumienie z dnia 9 lipca 2013 r. w sprawie zasad współpracy Stron porozumienia przy programowaniu, wdrażaniu, finansowaniu, ewaluacji, uzgadnianiu wspólnych inwestycji, bieżą cej obsłudze i rozliczeniach ZIT WrOF. Dz.U. Województwa Dolnośląskiego 2013, poz. 4340 z późn. zm.
• Powęska H. (1990). Dostępność przestrzenna usług medycznych a zachowania medyczne ludności. Warszawa: PAN. IGiPZ (Biuletyn Informacyjny. Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, 61).
• Stępniak, M., Wiśniewski, R., Goliszek, S., Marcińczak, S. (2017). Dostępność przestrzenna do usług publicznych w Polsce. Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania.
• Strategia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego. (2015, październik). Wrocław. Pozyskano z https://bip.um.wroc.pl/artykul/100/19332/strategia-zit-wrof
• Urząd Miejski Wrocławia. (2020, 20 września). Serwis Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego. Pozyskano z https://zitwrof.pl/dowiedz-sie-wiecej-o-programie/dowiedz-sie-wiecej-o-zit-wrof/
• Urząd Statystyczny we Wrocławiu. (2019). Uwarunkowania społeczne, gospodarcze i przestrzenne Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego w 2018 r.
• Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. Dz.U. 2020, poz. 295.
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dz.U. 2020, poz. 293.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz.U. 2020, poz. 713.
• Wiśniewski, S. (2016). Spatial accessibility of hospital healthcare in Łódź voivodeship. Quaestiones Geographicae, 35(4), 157–166.

Identifiers

DOI

10.24917/20801653.351.5

Biblioteka Nauki

1016236