Czy Bamberka jest poznanianką? Poznańskość Bambrów w świetle ich antroponimii

• Authors: Irena Sarnowska-Giefing

Title variants

EN

“Is the Bamber Woman a Poznanian?” Poznańness of the Bambers’ in the Light of Anthroponomy

Abstracts

EN

The subject of the article are the names of women – settlers from Bamberg who had lived in the urban villages of Poznań since 1719, and representatives of next generations of Bamberg families. The eponymous Bamberka is treated as an element of the cultural heritage of Poznanians (in both tangible and intangible aspect). The question about Bamberka’s Poznańness refers to the attribution of the same stereotypical traits and common values reproduced on an onymic plane to both Poznanians and Bambers. The model of a Catholic, founded on considering religion an authority in all social matters, determined choices of names made by Bambers and native inhabitants of villages in the suburbs of Poznań to the same degree. The author proves that common values, cultural connotations and onymic stereotypes favoured integration of both groups.

Keywords

EN

given names of women; Cultural Heritage; local collective memory; stereotype

PL

imiona kobiet; dziedzictwo kulturowe; lokalna pamięc zbiorowa; stereotypy

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
• Year: 2020
• Issue: 15
• Pages: 213-226

Dates

published

2020

Contributors

author

Irena Sarnowska-Giefing

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

• https://orcid.org/0000000155650818

References

• Arneth K., 1956, Die Familiennamen des ehemaligen Hochstifts Bamberg, „Jahrbuch für fränkische Landesforschung“ 16, s. 143–154.
• Bach A., 1943, Die deutsche Personennamen, Heidelberg.
• Bartmiński J., 2019, Tradycja i pamięć językowa uśpiona, pielęgnowana i ożywiana. Pytania o źródła polskiej tożsamości kulturowej, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”, t. 31, s. 7–13.
• Bär M., 1882, Die „Bamberger” bei Posen. Zugleich ein Beitrag zur Geschichte der Polonisierungsbestreubungen in der Provinz Posen, Posen.
• Brzezińska A.W., Szczepaniak-Kroll A., Szymoszyn A., red., 2019, 300 lat Bambrów w Poznaniu. Wkład małych wspólnot migracyjnych w dziedzictwo kulturowe Polski, Poznań.
• Chlebda W., 2019, Jak historia odkłada się w pamięci, jak pamięć odkłada się w języku, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”, t. 31, s. 55–72.
• Debus F., 2012, Namenkunde und Namengeschichte. Eine Einführung, Berlin.
• Fros H., Sowa F., 2007, Księga imion i świętych, Kraków.
• Gałkowski A., 2012, Propozycje a rozstrzygnięcia terminologiczno-pojęciowe dotyczące chrematonimii, [w:] W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Robertowi Mrózkowi, red. I. Łuc, M. Pogłódek, Katowice, s. 187–200.
• Gałkowski A., 2015, Funkcja marketingowa chrematonimów w przestrzeni gospodarczej, [w:] Funkcje nazw własnych w kulturze i komunikacji, red. I. Sarnowska-Giefing, M. Balowski, M. Graf, Poznań, s. 171–180.
• Gałkowski A., 2018, Definicja i zakres chrematonimii, „Folia Onomastica Croatia” XXVII, s. 1–14.
• Kohlheim F., 2000, Die Rufnamen der beiden ersten Bayreuther Stadtbücher (1430–1472), [w:] Stadtbücher als namenkundliche Quelle, red. F. Debus, Stuttgart, s. 325–339.
• Kresa M., 2013, Antroponimia historycznego pogranicza mazowiecko-podlaskiego w XVIII wieku na przykładzie parafii Stoczek w ówczesnym dekanacie kamieńczykowskim. Imiona, Warszawa.
• Kunze K., 2004, dtv-Atlas Namenkunde. Vor- und Familiennamen im Deutschen Sprachgebiet, München.
• Kutrzeba S., ks. Mańkowski A., 1938, Polskie Ustawy Wiejskie XV–XVIII w., Archiwum Komisji Prawniczej PAU, t. XI, Kraków.
• Lavabre M.C., 2014, Między historią a pamięcią: w poszukiwaniu metody, [w:] (Kon)teksty pamięci. Antologia, red. K. Kończal, Warszawa, s. 53–63.
• Malec M., 1994, Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków.
• Menz M., 2014, Pamięć historyczna, [w:] Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, współpr. J. Kalicka, Warszawa, s. 328–330.
• Minksztym J., 2019, Czy Bamberka jest poznanianką? Ubiór ludowy jako wyraz tożsamości grupy, [w:] 300 lat Bambrów w Poznaniu. Wkład małych wspólnot migracyjnych w dziedzictwo kulturowe Polski, red. A.W. Brzezińska, A. Szczepaniak-Kroll, A. Szymoszyn, Poznań, s. 141–162.
• Minksztym J., red., 2015, Strój bamberski, Wrocław. [t. 47 serii Atlas Polskich Strojów Ludowych, red. A.W. Brzezińska, cz. 2, Wielkopolska, z. 6]
• Mrugalska-Banaszak M., 2019, 300 lat razem. Poznańscy Bambrzy, Poznań.
• Palinciuc-Dudek E., Dudek P., 2017, W stronę asymilacji, integracji czy separacji? O imionach w aspekcie dwukulturowości i emigracji, „Onomastica” LXI, z. 2, s. 253–263.
• Paleczny T., 2008, Socjologia tożsamości, Kraków.
• Paradowska M., 2013, Bambrzy mieszkańcy dawnych wsi miasta Poznania, Poznań.
• Posern-Zieliński A., 2019, Tożsamość zagrożona i odbudowana. Specyfika małych grup etnokulturowych, [w:] 300 lat Bambrów w Poznaniu. Wkład małych wspólnot migracyjnych w dziedzictwo kulturowe Polski, red. A.W. Brzezińska, A. Szczepaniak-Kroll, A. Szymoszyn, Poznań, s. 15–41.
• Rudnicka-Fira E., 2012, Żeńskie imiona chrzestne w szesnastowiecznym Krakowie – tendencje nazewnicze, [w:] W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Robertowi Mrózkowi, red. I. Łuc, M.P. Pogłódek, Katowice, s. 289–299.
• Rudnicka-Fira E., 2013, Imiennictwo krakowian od XVI do XVIII wieku na tle historii i kultury, Kraków.
• Rudnicka-Fira E., 2007, Najpopularniejsze imiona żeńskie w średniopolskich dokumentach krakowskich przejawem trwałości i kultury, „Prace Filologiczne” LVIII, s. 479–486.
• Sarnowska-Giefing I., w druku, Z antroponomastykonu kultury. Imiona Bambrów poznańskich w XVIII wieku – rekonesans badawczy, „Prace Językoznawcze Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego”.
• Seibicke W., 1987, Was bedeutet – haus in Frauennamen, „Namenkundliche Informationen“ 52, s. 37–39.
• Skowronek K., 2001, Współczesne nazwisko polskie. Studium statystyczno-kognitywne, Kraków.
• Skulina T., 2008a, Najczęstsze chrzestne imiona kobiet w XIV i XV wieku, [w:] tegoż, Z przeszłości imion i nazwisk oraz dawnych form polskich, wstęp i dobór tekstów K. Zierhoffer, Poznań, s. 182–192. Pierwodruk: „Poznańskie Studia Polonistyczne” XIV/XV (1986/1987), s. 251–258.
• Skulina T., 2008b, Imiona kobiet w Wielkopolsce w XVI i XVII wieku, [w:] tegoż, Z przeszłości imion i nazwisk oraz dawnych form polskich, wstęp i dobór tekstów K. Zierhoffer, Poznań, s. 193–216. Pierwodruk: „Slavia Occidentalis” XLV (1988), s. 47–60.
• Szczepaniak-Kroll A., 2010, Tożsamość poznańskich rodzin pochodzenia niemieckiego. Losy Bajerleinów i Dittrichów (XVIII–XX w.), Poznań.
• Tomicki R., 1973, Tradycja i jej znaczenie w kulturze chłopskiej, „Etnografia Polska” XVII, z. 2, s. 41–58.
• Wawrzyniak J., 2014, Pamięć zbiorowa, [w:] Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, współpr. J. Kalicka, Warszawa, s. 314–351.
• Wiesiołowski J., 2001, Rataje i Żegrze w okresie średniowiecznym, „Kronika Miasta Poznania”, nr 3: Rataje i Żegrze.
• Wojciechowska Z., 2019, Materiały źródłowe do historii Bambrów w latach 1708–1783 w zasobach Archiwum Państwowego w Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania”, nr 2: Bambrzy, s. 29–40.
• Wysocka B., 1981, Regionalizm wielkopolski w II Rzeczypospolitej 1919–1939, Poznań.
• Zaleski W. ks., 1995, Święci na każdy dzień, Warszawa.
• Żarczyńska J., 2019, O osadnikach bamberskich w prasie polskiej od przełomu XIX i XX wieku do roku 1939, „Kronika Miasta Poznania”, nr 2: Bambrzy, s. 142–155.

Identifiers

DOI

10.24917/20831765.15.18

Biblioteka Nauki

2171616