Polskie ekwiwalenty greckiego leksemu γάμος w Nowym Testamencie Biblii Leopolity (1561) – swadziebny, gody, wesele – a problem stratyfikacji chronologicznej leksyki tego przekładu

• Authors: Tomasz Lisowski

Title variants

EN

Polish equivalents for the Greek lexeme γάμος in the New Testament of the Leopolita’s Bible (1561) – swadziebny, gody, wesele – and the problem of its lexis chronological stratification

Abstracts

EN

There are same chronological diversified lexis layers In the Bible edited by Jan Leopolita and published in Cracow in 1561. The analysis of Polish equivalents for the Greek lexeme γάμος (or its Latin equivalents in the Vulgate – nuptiae, nuptialis) ‘a marriage, wedding, weddingceremony; plur: a wedding-feast’, i. e. swadziebny, gody, wesele, referring to empirical system and text data, acquired from lexica of the historic Polish and from texts of other Renaissance Polish renderings of the New Testament, proved chronological diversity of the equivalents. The lexeme swadziebny belongs to an older lexis layer, probably representing the lexicon of the former translation, perhaps medieval. The lexeme wesele represents a new lexis layer which may have been introduced into the text by Jan Leopolita, as the effect of his editorial efforts. Chronological status of the lexeme wesele in the analyzed Biblical rendering lexicon is ambiguous. It should be considered as an evidence of an traditional lexis layer. It may have been introduced into the text as a substitute of the lexeme swadziebny.

Keywords

EN

chronolexicology; chronological text lexis layers; the Leopolita’s Bible (1561); Renaisance Polish renderings of the New Testament; lexical equivalence; empirical system data; empirical text data

PL

chronoleksykologia; chronologiczne warstwy leksyki tekstu; Biblia Leopolity; polskie renesansowe przekłady nowotestamentowe; ekwiwalencja leksykalna; empiryczne dane systemowe; empiryczne dane tekstowe

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
• Year: 2021
• Issue: 16
• Pages: 105-116

Dates

published

2021

Contributors

author

Tomasz Lisowski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań, Polska

• https://orcid.org/0000000163187421

References

• Belcarzowa E., 1988, Charakteristik des Wortschatzes der Leopolita, [w:] Leopolita. Faksimile der Ausgabe Krakau 1561, oprac. R. Olesch, H. Rothe, t. 2: Kommentar, Padeborn–München–Wien–Zürich, s. 25–73.
• Belcarzowa E., 1989, Niektóre osobliwości leksykalne Biblii tzw. Leopolity, Wrocław.
• Belcarzowa E., 2006, Polskie i czeskie źródła przekładu Biblii Leopolity, Kraków.
• Brückner A., 1903, Literatura religijna w Polsce średniowiecznej, Warszawa.
• Florczak Z., 1966, Biografie pisarzy, drukarzy i korektorów, [w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. 1: A – bany, red. S. Bąk, S. Hrabec, W. Kuraszkiewicz, M.R. Mayenowa, S. Rospond, S. Saski, W. Taszycki, J. Woronczak, F. Pepłowski, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. CXV–CXXXIV.
• Frick D. A., 2018, Polska philologia sacra w czasach reformacji i kontrreformacji. Kilka kart z historii sporów wyznaniowych (1551–1632), tłum. K. Szymańska, Warszawa.
• Kossowska M., 1968, Biblia w języku polskim, t. 1, Poznań.
• Kwilecka I., 2003, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii, Poznań.
• Lisowski T., 2010, Sola Scriptura. Leksyka Nowego Testamentu Biblii gdańskiej (1632) na tle porównawczym. Ujęcie kwantytatywno-dystrybucyjne, Poznań.

Identifiers

DOI

10.24917/20831765.16.9

Biblioteka Nauki

2171630