Związki frazeologiczne i skrzydlate słowa pochodzące z filmowej trylogii Sylwestra Chęcińskiego (na wybranych przykładach)

• Authors: Dorota Połowniak-Wawrzonek

Title variants

EN

Phraseological relationships and winged words from the film trilogy of Sylwester Chęciński (on selected examples)

Abstracts

EN

In contemporary Polish, there are phraseologies and winged words that come from film, series, songs, the language of politics, advertising, popular TV and radio programs. S. Chęciński’s trilogy includes, among others, the following idioms and winged words: sami swoi; nie ma mocnych; dla zdrowotnosti a. dla zdrowotności; Podejdź do płota (jako i ja podchodzę); Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po naszej stronie; U mnie słowo droższe pieniędzy. In the texts, apart from the canonical forms of the relationships, there are also their modifications, cf. Sąd sądem, ale …; Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po Jarka stronie; Prawo prawem, ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie; Sądy Sądami - ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie; Sąd sądem, a sprawiedliwość PO naszej stronie musi być. Usually these are replacing, sometimes shortening or adding modifications. Innovation strengthens the invariant. Permanent verbal connections in canonical form, their modifications may in texts fulfill fatal, ludic, persuasive and informative functions.

Keywords

PL

frazeologia; cytaty filmowe; skrzydlate słowa; innowacje frazeologiczne

EN

phraseology; movie quotes; winged words; phraseological innovations

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
• Year: 2022
• Issue: 17
• Pages: 172-185

Dates

published

2022

Contributors

author

Dorota Połowniak-Wawrzonek

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce, Polska

• https://orcid.org/0000000274177330

References

• Bartmiński J., 2007, Opozycja swój/obcy a problem językowego obrazu świata, „Etnolingwistyka”, t. 19, s. 35–59.
• Bąba S., 1989, Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny, Poznań.
• Bobrowski J., 2017, Stylizacja językowa w filmie fabularnym – zarys koncepcji badawczej, „Poradnik Językowy”, z. 1, s. 38–48.
• Bobrowski J., 2020, „Staropolszczyzna” filmowa. Osobliwości językowe jako wykładniki stylizacji historycznej w dziełach audiowizualnych, Kraków.
• Bralczyk J., 2007, 444 zdania polskie, Warszawa.
• Chlebda W., 2005, Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Opole.
• Chlebda W., 2010, Skrzydlate słowa a frazeologia, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szyszek, Poznań, s. 9–20.
• Greszczuk B., 1988, Konstrukcje porównawcze i ich rozwój w języku polskim, Rzeszów.
• Ignatowicz-Skowrońska J., 2008, Frazeologizmy jako tworzywo stylu współczesnej powieści polskiej, Szczecin.
• Ignatowicz-Skowrońska J., 2015, Skrzydlate słowa Juliana Tuwima, „Studia Językoznawcze”, nr 14, s. 225–248.
• Ignatowicz-Skowrońska J., 2017, O kilku skrzydlatych słowach Henryka Sienkiewicza, „Studia Językoznawcze”, nr 16, s. 97–106.
• Jaworski M., 1986, Podręczna gramatyka języka polskiego, Warszawa.
• Kołodziejek E., 2007, Swoi i obcy w społecznej przestrzeni subkultur, „Etnolingwistyka”, t. 19, s. 133–141.
• Kresa M., 2016, Polszczyzna kresowa w filmie – analiza języka bohaterów „Samych swoich” (fonetyka, fleksja, składnia), „Prace Filologiczne”, t. 68, s. 167–182.
• Kresa M., 2019, Filmowa stylizacja gwarowa na przykładzie lwowskiego bałaku w polskich filmach fabularnych (1936-2012), Warszawa.
• Lewicki A.M., 1976, Wprowadzenie do frazeologii syntaktycznej. Teoria zwrotu frazeologicznego, Katowice.
• Lewicki A.M., 1983, Składnia związków frazeologicznych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. XL, s. 75–76.
• Lewicki A.M., 2003a, Uwagi o problemie „skrzydlatych słów”, [w:] A.M. Lewicki, Studia z teorii frazeologii, Łask, s. 301–306.
• Lewicki A.M., 2003b, Zakres frazeologii, [w:] A.M. Lewicki, Studia z teorii frazeologii, Łask, s. 155–167.
• Lewicki A.M., Pajdzińska A., 1993, Frazeologia, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2. Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 307–323.
• Najlepsze kasztany. Księga cytatów polskiego filmu, wybór i oprac. M. Hendrykowski, Poznań 2013.
• Nowak P., 2007, Opozycja swój/obcy a skuteczność komunikacji – wybrane zagadnienia, „Etnolingwistyka”, t. 19, s. 99–108.
• Nowakowska B., 2005, Nowe połączenia wyrazowe we współczesnej polszczyźnie, Kraków.
• Piwowar J., 2019, Żyrafy nadal wchodzą do szafy? Kultowe teksty z PRL-u we współczesnej przestrzeni komunikowania społecznego, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna”, t. 3, s. 69–85, https://doi.org/10.31648/mkks.2974.
• Połowniak-Wawrzonek D., 2010, Wpływ mediów na współczesną polską frazeologię, Kielce.
• Połowniak-Wawrzonek D., 2020, Związki frazeologiczne i skrzydlate słowa powstałe pod wpływem języka polityki oraz ich modyfikacje, Kielce.
• Połowniak-Wawrzonek D., 2021, Frazeologizmy i skrzydlate słowa wywodzące się z piosenek oraz modyfikacje tych połączeń (na wybranych przykładach), Kraków.
• Połowniak-Wawrzonek D., 2022, Film i serial telewizyjny jako źródła frazeologizmów oraz skrzydlatych słów (na wybranych przykładach), Kraków.
• Połowniak-Wawrzonek D., Rosińska-Mamej A., 2020, Frazeologizmy i skrzydlate słowa powstałe wskutek oddziaływania filmu, [w:] W kręgu języka i kultury, red. M. Marczewska, H. Mijas, Kielce, s. 129–139.
• Skowronek B., 2020, Język w filmie. Ujęcie mediolingwistyczne, Kraków.
• Smoleń-Wawrzusiszyn M., 2016, „Nieznośna lekkość bytu”– skrzydlate słowa w retorycznych interpretacjach, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 16, s. 265–283.
• Szerszunowicz J., 2014, Konotacje intrakulturowych skrzydlatych słów w przekładzie, „Studia Wschodniosłowiańskie”, t. 14, s. 261–279.
• Tarsa J., 1995, Dyskretny urok nagłówka, czyli skrzydlate słowa na łamach dzisiejszej prasy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Filologia Rosyjska”, t. 34, s. 101–107.
• Terentiew N., 2004, Zwierzenia kontrolowane, Warszawa.
• Żmigrodzki P., 2016, Od „słynnego cytatu” do nieciągłej jednostki języka. O kilku nowszych frazeologizmach „filmowych” w Wielkim słowniku języka polskiego PAN, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek, Poznań, s. 117–134.

Identifiers

DOI

10.24917/20831765.17.13

Biblioteka Nauki

2174107