Mitologizmy grecko-rzymskie w retrokryminałach Marka Krajewskiego – konwencja i inwencja w aspekcie funkcjonalnym

• Authors: Magdalena Puda-Blokesz

Title variants

EN

Graeco-Roman mythology-based expressions in Marek Krajewski’s retrocrime stories – convention and invention in a functional aspect

Abstracts

EN

The subject to be presented and described in the present paper are word combinations with mythological (Graeco-Roman) origins occurring in eight crime novels penned by Marek Krajewski, taking the shape of: (i) better or less known phrasemes, or conventional petrified multiword units reproduced in a communicative act to express particular intentions and intensions; (ii) phrasematic innovations, or phrasemes modified formally and/or semantically and used against the grain of the phraseological norm; or (iii) literary nonce phrasemes, that is multiword units created ad hoc for the purposes of style and world depiction, containing eponyms and eponymisms of mythological origin which exist in Polish. The proposed examination of conventional (the titular convention), innovative, and nonce (the titular invention) units used in the excerpted crime novels is of a qualitative and functional nature, since its focus is on an attempt to point out and discuss the functions which the selected examples serve in the literary messaging. Polyword mythology-based expressions fulfil numerous and various (often at the same time) functions in M. Krajewski’s crime novels, incl. cultural-identitarian, content-focused, expressive, evaluative, aesthetic and others.

Keywords

PL

frazem; mitologizm; retrokryminał; pisarstwo Marka Krajewskiego

EN

phraseme; mythology-based expression; retrocrime; the works of Marek Krajewski

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
• Year: 2022
• Issue: 17
• Pages: 186-199

Dates

published

2022

Contributors

author

Magdalena Puda-Blokesz

• Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków, Polska

• https://orcid.org/000000023449506X

References

• Bąba S., 2009, Frazeologia polska. Studia i szkice, red. P. Fliciński, K. Skibski, Poznań.
• Brylla W., 2016, Polski kryminał retro. Między innowacją, naśladownictwem a literackim kiczem, [w:] Kryminał. Między tradycją a nowatorstwem, seria „Scripta Humana”, t. 5, red. M. Ruszczyńska i in., Zielona Góra, s. 223–236.
• Chlebda W., 2001, Frazematyka, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 335–342.
• Dilna J., 2013, Inwencja a konwencja we frazeologii odmiany artystycznej współczesnej polszczyzny, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” LIX, s. 33–43.
• Gorzelana J., 2016, Biblizmy we współczesnej literaturze popularnej na przykładzie „Kolekcji Kryminałów” Joanny Chmielowskiej „Polskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 23(43), nr 1, s. 21–38, DOI: 10.14746/pspsj.2016.23.1.2
• Górny H., 2012, Mitologizmy w leksyce nowopolskiej – na podstawie wybranych tekstów pamiętnikarskich i słowników, [w:] Jednotlivé a všeobecné v onomastike. 18. slovenská onomastická konferencia, Prešov 12.–14. Septembra, red. M. Ološtiak, Prešov, s. 132–143.
• Ignatowicz-Skowrońska J., 2008, Frazeologizmy jako tworzywo stylu współczesnej powieści polskiej, Szczecin.
• Krawczyk A., Kowalczyk M.J. (red.), 1996, Wybrane zagadnienia z literatury. cz. 1, Antyk: inspiracje antyczne w literaturze, Kielce.
• Krupa B., 2008, Poetyka powieści Marka Krajewskiego, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, t. 14/15, s. 143–163.
• Lewicki A.M., Pajdzińska A., 2001, Frazeologia, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 315–333.
• Luboń A., 2019, Filologia klasyczna i retrokryminały. O pisarstwie Marka Krajewskiego, [w:] Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych. Część 3, red. A. Nęcka, D. Nowacki, J. Pasterska, Katowice, s. 129–168.
• Nowak M., 2019, Funkcja frazeologizmów w wybranych poznańskich powieściach kryminalnych, „Adeptus: pismo humanistów” 13, s. 1–10, DOI: 10.11649/a.1655
• Pajdzińska A., 2005, Frazeologizmy jako tworzywo współczesnej poezji, Łask.
• Puda-Blokesz M., 2022, Językowe ślady starożytnej kultury grecko-rzymskiej w powieściach kryminalnych Marka Krajewskiego, „Język Polski” C II, z. 3, s. 66–78.
• Rittel T., 2018, Elżbieta Drużbacka. Mitologiczny kod tematyczny. Mitologizmy, mitologemy, mitemy, Kraków.
• Rudnicka E., 2020, Z Parnasu na Helikon – mitologiczne i realistyczne interferencje konotacyjne na przykładzie procesów apelatywizacji wybranych nazw miejscowych, [w:] Dialog z Tradycją. Tom VIII. Dziedzictwo antyczne i biblijne dziś, red. M. Puda-Blokesz, M. Ryszka-Kurczab, Kraków, s. 49–68.
• Sinko T., 1988, Antyk w literaturze polskiej. Prace komparatystyczne, wybór i oprac. T. Bieńkowski, wstęp S. Stabryła, Warszawa.
• Skibski K., 2010, Problem semantycznych innowacji frazeologicznych w tekstach literackich, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 17(37), s. 139–150, DOI: 10.14746/pspsj.2010.17.10.
• Stabryła S., 1980, Antyk we współczesnej literaturze polskiej, Wrocław.
• Stańczak W., 1986, Antyk we współczesnej poezji polskiej (1956–1980), Wrocław.
• Zieliński K., 2016, The Ancient Quotations in Marek Krajewski’s Detective Novels, [w:] Antiquity in Popular Literature and Culture, red. K. Dominas, E. Wesołowska, B. Trocha, Newcastle, s. 51–64.
• MSMF – M. Puda-Blokesz, Po nitce do kłębka. Mały słownik mitologizmów frazeologicznych języka polskiego, Kraków 2015.
• SF PWN – Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, oprac. A. Kłosińska, E. Sobol, A. Stankiewicz, Warszawa 2009.
• SFE – M. Czeszewski, K. Foremniak, Ludzie i miejsca w języku. Słownik frazeologizmów eponimicznych, red. M. Bańko, Warszawa 2011.
• SMiK – M. Rutkowski, Słownik metafor i konotacji nazw własnych, Olsztyn 2012.
• SMTK – W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2006.
• USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego, wersja 2.0, Wydawnictwo Naukowe PWN SA 2006 (płyta CD).

Identifiers

DOI

10.24917/20831765.17.14

Biblioteka Nauki

2174108