Das Problem der Gerechtigkeit bei Protojesaja. Eine kognitiv-exegetische Analyse. Zweiter Teil

• Authors: Marek Bernard Dziony

Title variants

EN

The justice problem by Protoisaiah. An cognitiv-exegetic analysis. Part two

PL

Problem sprawiedliwości u Proto-Izajasza. Analiza kognitywno-egzegetyczna. Część druga

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł wpisuje się w kontekst badań kognitywno-egzegetycznych nad tekstem Pisma Świętego. Z jednej strony zahacza o obszar językoznawstwa, czyniąc jednak krok dalej, w stronę egzegezy tekstu prorockiego, w tym przypadku tekstu Proto-Izajasza. Celem takiego podejścia jest próba oceny przydatności metody językoznawstwa kognitywnego do analizy i interpretacji tekstu biblijnego oraz określenie, na ile innowacyjne są wyniki tego typu analizy, a na ile potwierdza ona dotychczasowe osiągnięcia. W badaniach zastosowano metodę metafory konceptualnej w definicji podanej przez Georga Lakoffa i Marka Johnsona. Jako metoda kognitywna daje możliwość synchronicznego badania tekstu, pozwalając wniknąć w myślenie ludzi z czasu powstania dzieła. W wyniku analizy tekstu tą metodą uzyskano całościowy obraz problematyki sprawiedliwości, jaki wyłania się z tekstu księgi Proto-Izajasza. Na podstawie badań stwierdzono, że metoda ta jak najbardziej nadaje się do egzegezy tekstu świętego, ukazując holistyczny obraz badanego problemu oraz jego ewolucję. Należy jednak zastrzec, że można nią badać jedynie wybrany aspekt, jednoczesne badanie wielu wątków może doprowadzić do chaosu i braku konkretnych wyników. Choć sama metoda raczej potwierdza dotychczasowe analizy, to o jej innowacyjności świadczy fakt, że daje całościowy ogląd badanego zjawiska.

EN

This article is in the context of cognitive-eggetic research on the text of Scripture. On the one hand, it hooks into the area of linguistics, but takes a step further, towards the exegesis of the prophetic text, in this case the Proto-Isaiah text. The aim of such an approach is to try to assess the usefulness of the method of cognitive linguistics for the analysis and interpretation of the biblical text, and to determine how innovative the results of this type of analysis are, and to what extent it confirms the achievements to date. The research uses the method of conceptual metaphor in the definition given by George Lakoff and Mark Johnson. As a cognitive method, it gives the possibility of a synchronous study of the text, allowing us to penetrate the thinking of the people of the time when the work was created. As a result of the analysis of the text, this method gives a comprehensive picture of the issues of justice that emerges from the text of the book Proto-Isaiah. The research has shown that this method is most suitable for the exegesis of the sacred text, showing a holistic picture of the problem under investigation and its evolution. However, it should be stipulated that only a selected aspect can be studied with this method, and that studying multiple threads simultaneously can lead to chaos and a lack of concrete results. Although the method itself rather confirms the analyses made so far, its innovation is attested to by the fact that it gives a holistic view of the phenomenon under investigation.

DE

Der vorliegende Artikel passt sich in den kognitiv-exegetischen Kontext der Forschung zur Heiligen Schrift ein. Einerseits berührt er das Gebiet der Sprachwissenschaft, mach aber einen Schritt weiter in Richtung der Exegese der Propheten-Schrift, hier des Buches Protojesaja. Das Ziel solch einer Herangehensweise ist die Probe einer Beurteilung der Brauchbarkeit einer Methode der kognitiven Sprachwissenschaft zur Analyse eines biblischen Textes und die Einschätzung der Neuartigkeit der Ergebnisse derartiger Analyse bzw. der Bestätigung der bisherigen Ergebnisse. In der Untersuchung fand Anwendung die Methode der konzeptuellen Metapher in der Definition von George Lakoff und Mark Johnson. Als eine kognitive Methode bietet sie die Möglichkeit einer synchronen Untersuchung des Textes, sie gibt Einsicht in das Denken der Menschen der Entstehungszeit des Textes. Infolge der Analyse wurde es möglich, das ganzheitliche Bild des Gerechtigkeits-Problems im Buch Protojesaja zu erfassen. Aufgrund der Untersuchung kam man zum Schluss, dass sich die Methode zur Exegese des heiligen Textes eignet, indem sie das holistische Bild des untersuchten Problems und dessen Entwicklung zeigt. Gleichzeitig muss man bemerken, dass man mit dieser Methode nur einen ausgewählten Aspekt untersuchen darf, die gleichzeitige Untersuchung mehrerer Motive kann zur gewissen Unübersichtlichkeit und dem Mangel an Ergebnisse führen. Obwohl die Methode eher die bisherigen Analysen bestätigt, liegt ihre Innovation darin, dass sie das ganzheitliche Bild des untersuchten Problems erfasst.

Keywords

DE

Gerechtigkeit; Ungerechtigkeit; Prophet Jesaja; konzeptuelle Metapher; Konzept

EN

justice; injustice; prophet Isaiah; konceptual metaphor; idea

PL

sprawiedliwość; niesprawiedliwość; prorok Izajasz; metafora konceptualna; koncepcja

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Scriptura Sacra
• Year: 2021
• Issue: 25
• Pages: 87-137

Dates

published

2021

Contributors

author

Marek Bernard Dziony

• Universität Oppeln, Theologischen Fakultät

• https://orcid.org/0000000261738792

References

• Baldauf, C., Metapher und Kognition. Grundlagen einer neuen Theorie der Alltagsmetapher, Peter Lang Edition, Frankfurt am Main, 1997
• Bawning, W. R. F., Słownik biblijny, Świat Książki, Warszawa, 2008.
• Bright, J., Geschichte Israels. Von den Anfängen, bis zur Schwelle des Neuen Bundes, Patmos-Verlag, Düsseldorf, 1966.
• Brwoning, W. R. F., Słownik Biblijny, Świat Książki, Warszawa, 2009.
• Brzegowy, T., Księga Izajasza, rozdziały 1–12, Bd. XXII Teil 1, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa, 2010.
• Brzegowy, T., Księga Izajasza, rozdziały 13–39, Bd. XXII Teil 2, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa, 2014.
• Deissler, A., Dann wirst du Gott erkennen. Die Grundbotschaft der Propheten, Herder, Freiburg, Basel, Wien, 1987.
• Die Bibel. Altes und Neues Testament. Einheitsübersetzung, Herder, Freiburg in Breisgau, 2016.
• Eising, H., Das Buch Jesaja. Geistliche Schriftlesung, St. Benno-Verlag, Leipzig, 1969.
• Grabner-Haider, A. [Hg.], Praktyczny Słownik Biblijny, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa, 1994.
• Haag, H., Bibel-Lexikon, St. Benno-Verlag GmbH, Leipzig, 1970.
• Jasiński, A. S., Komentarz do Księgi Proroka Ezechiela. Rozdziały 31–39, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, Opole, 2014.
• Jasiński, A. S., Komentarz do Księgi Proroka Ezechiela. Rozdziały 31–39, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, Opole, 2015.
• Jasiński, A. S., Księga Proroka Ezechiela. Nowy Komentarz. Wstęp, Teil I., Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, Opole, 2016.
• Jäkel, O., Wie Metaphern Wissen schaffen, Verlag Dr. Kovač, Hamburg, 2003.
• Jenni, E., Theologisches Handwörterbuch zum Alten Testament, Band II., Kaiser, Gütersloh, 1993.
• Kaiser, O., Der Prophet Jasaja. Kapitel 1 -12, 3. Auflage, Vandenhoeck und Ruprecht, Göttingen, 1970.
• Kaiser, O., Der Prophet Jasaja. Kapitel 13-39, Vandenhoeck und Ruprecht, Göttingen, 1973.
• Koch, K., Die Profeten I. Assyrische Zeit, dritte, völlig neu bearbeitete Auflage, Verlag W. Kohlhammer, Stuttgart, Berlin, Köln, 1995.
• Lakoff, G., Johnson, M., Leben in Metaphern. Konstruktion und Gebarauch von Sprachbildern, 4. Auflage, Karl-Auer-Systeme, Heidelberg, 2004.
• Leon-Dufour, X. [Hg.], Romaniuk, K. [Übersetzer], Słownik teologii biblijnej, Pallotinum, Poznań, 1990.
• Metzger, B.; Coogan, M., Słownik wiedzy biblijnej, Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa, 1997.
• Nübold, E., Perikopen [in:] Kasper, W. (Hg.), Lexikon für Theologie und Kirche. Achter Band, Herder, Freiburg-Basel-Wien, 2006.
• Nötscher, F. [Hg.] Das Alte Testament [In:] Ziegler, J., Isaias, Echter Verlag, Würzburg, 1948.
• Päpstliche Bibelkommission, Die Interpretation der Bibel in der Kirche, 1993 (als Internetquelle).
• Piwowar, A., Historia Izraela czasów Starego Testamentu. Od patriarchów do podboju przez Rzymian, Wydawnictwo KUL, Lublin, 2013.
• Reinecker, F., Meier, G., Leksykon Biblijny, Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa, 2001.
• Scharbert, J., Die Propheten Israels bis 700 v. Chr., Verlag J.P. Bachem, Köln, 1965.
• Stachowiak, L., Pismo Święte Starego Testamentu. Księga Izajasza I. Tom IX-I, Wydawnictwo Pallotinum, Poznań, 1996.
• Steuer, R. M. [Hg.], Das Alte Testament. Interlinearübersetzung Hebräisch – Deutsch und Transkription des hebräischen Grundtextes nach der Biblia Hebraica Stuttgartensia 1986. Jesaja – Jeremia – Ezechiel, 2. Gesamtauflage, SCM R. Brockhaus, Witten, 2012.
• Warzecha, J., Historia dawnego Izraela, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa, 2005.
• Wildberger, H., Königsherrschaft Gottes. Jesaja 1 - 39, Teil 1., Neukirchner Verlag, k. O., 1984.
• Ziaja, R. Paul Gerhardts Kirchenlieder. Eine kognitiv-linguistische Studie, Peter Lang Edition, Frankfurt am Main, 2015.

Identifiers

DOI

10.25167/ScrS/4532

Biblioteka Nauki

19944738