Architektura przedsoborowa kościoła pw. św. Józefa w Zabrzu autorstwa Dominikusa Böhma a posoborowa odnowa liturgiczna

• Authors: Mirosław Bogdan

Title variants

EN

Pre-Conciliar Architecture of the Church of St. Joseph in Zabrze by Dominikus Böhm and the Post-Conciliar Liturgical Renewal

Abstracts

EN

Describing the synthesis of liturgy and architecture, the article proves that the Church of St. Józefa in Zabrze has always served and continues to serve well in the area of the Holy Liturgy. Its creator, Dominikus Böhm, tried to make an architectural synthesis of two images of a sacred object, the one representing the church as the House of God and the one representing the church as the house of the community of believers. The article presents the symbiosis of Böhm's pre-conciliar and post-conciliar creative intuition where respect for tradition and conservatism coexist with the spirit of 20th century modernism. When describing the original facade of the church in Zabrze and its plan, it refers to historical style inspirations and symbolic language used in the church of St. Joseph when all this serves the good of architecture and liturgy. At the same time, other sacred realizations of Dominikus Böhm and other architects active at that time are taken into account. This applies to the analysis of church interiors with a central, longitudinal liturgical arrangement and everything that brings us closer to each other in sacred architecture, the common path of history, present and future.

PL

Artykuł opisując syntezę liturgii i architektury udowadnia, że budowany w zgodzie z międzynarodowym Ruchem Liturgicznym z pierwszej połowy XX wieku kościół św. Józefa w Zabrzu zawsze służył i dalej dobrze służy obszarowi Liturgii Świętej. Jego twórca Dominikus Böhm starał się dokonać architektonicznej syntezy dwóch obrazów obiektu sakralnego, tego wyobrażającego kościół jako Dom Boży oraz tego wyobrażającego kościół jako dom wspólnoty wierzących.  Artykuł prezentuje symbiozę przedsoborowej i posoborowej twórczej intuicji Böhma gdzie uszanowanie tradycji i konserwatyzm współegzystuje z duchem modernizmu XX wieku. Gdy opisuje się oryginalną fasadę kościoła w Zabrzu oraz jego plan odwołuje się do historycznych stylowych inspiracji oraz języka symbolicznego zastosowanego w kościele św. Józefa gdy wszystko to służy dobru architektury i liturgii. Uwzględnia się jednocześnie inne realizacje sakralne Dominikusa Böhma oraz innych działających w owym czasie architektów. Dotyczy to analizy wnętrz kościelnych o układzie liturgicznym centralnych, podłużnych i tego wszystkiego co przybliża ku sobie w architekturze sakralnej, wspólną drogę historii, teraźniejszości i przyszłości.   

Keywords

PL

architektura sakralna; ruch liturgiczny; nawa; prezbiterium; Dominikus Böhm; Vaticanum II

EN

sacred architecture; liturgical movement; nave; presbytery; Dominikus Böhm; Vatican II

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
• Year: 2023
• Volume: 62
• Issue: 2
• Pages: 195-223

Dates

published

2023

Contributors

author

Mirosław Bogdan

• Politechnika Opolska

References

• Adam Adolf. 1985. Grundiss liturgie. Freiburg.
• Beauduin Lambert. 1987 (tłum. St. Koperek) Modlitwa kościoła. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
• Bogdan Mirosław. 1994. Ołtarz – centrum przestrzeni sakralnej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Bogdan Mirosław. 2013. Architektura gotycka jako źródło inspiracji w kształtowaniu współczesnych budowli sakralnych. Opole: Oficyna wydawnicza Politechniki Opolskiej.
• Bogdan Mirosław. 2018. Scenografia i przestrzeń sakralna w architekturze – La scénographie et l’espace sacré dans l’architecture. Opole: Oficyna wydawnicza Politechniki Opolskiej.
• Bogdan Mirosław. 2020. Kolegiata w Mons a dziedzictwo gotyku – La collégiale de Mons et l’héritage du gothique. Katowice : Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
• Chojecka Ewa. 1999. Sztuka Górnego Śląska na przecięciu dróg europejskich i regionalnych. W Materiały V Seminarium Sztuki Górnośląskiej odbytego w dniach 14-15 listopada 1997 roku w Katowicach. Katowice.
• Chojecka Ewa (Red.). 2004. Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku. Katowice: Muzeum Śląskie.
• Jungmann Joseph A. 1992 (przekł. M. Wolicki). Sprawowanie liturgii. Podstawy i historia form liturgii. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
• Guardini Romano. 1987 (przekł. J. Majka). Znaki święte. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
• Habbel Josef. 1943. Dominikus Böhm Ein Deutscher Baumeister.Regensburg.
• Joedicke Jürgen. 1961. Églises allemandes 1930-1960. W L’architecture d’aujourdhui 96, juin-juille, 31.
• Lenssen Jürgen E. 1986. Liturgie und Kirchenraum. Würzburg, Echter.
• Miazek Jan. Red. 1987. To czyńcie na moją pamiątkę. Eucharystia w dokumentach Kościoła. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
• Nyga Jerzy. 1990. Architektura sakralna a ruch odnowy liturgicznej. Katowice.
• Meyer Hans B. 1984. Was Kirchenbau bedeutet. Freiburg
• Muck Herbert. 1987. Liturgische Erneuuerung und kirchliches Bauen. W Kunst und Kirche, 190-193.
• Parsch Pius, Kramreiter Robert. 1939. Neue Kirchenkunst im Geist der liturgie. Wien-Klosterneuburg.
• Pigafetta Giorgio, Mastrorille Antonella. 2004. Paul Tournon architecte (1881-1964). Sprimont.
• Rogers Christ. 2016. Comprendre l’architecture de Paris. Paris: Larousse.
• Sharp Dennis. 1972. Histroire visuelle de l’architecture du XX siècle. Liège.
• Siedlecka Rosie M. 1979. Posoborowa architektura sakralna. Lublin: KUL
• Sobór Watykański II.1986 (tłum. Episkopat Polski). Konstytucja o Liturgii Świętej Sacrosanctum Concilium. Wrocław: wydawnictwo wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
• Wagner Tomasz. 2002. Architektura sakralna Dominikusa Böhma na Górnym Śląsku. Gliwice: Politechnika Śląska.
• Wagner Tomasz. 2003. Zabrze nieznane oblicza Śląskiej Architektury. Tom.1. Katowice-Zabrze.
• Wagner Tomasz. 2013. Architektura modernistyczna w Zabrzu – Modernist architecture in Zabrze. Zabrze: Urząd miejski w Zabrzu.
• Weber H.B. 1984. Was Kirchenbau bedeutet. Freiburg.

Identifiers

DOI

10.25167/ls.5048

Biblioteka Nauki

29432184