Zanik funkcji miejskich w wybranych ośrodkach Dolnego Śląska – przyczyny i konsekwencje z perspektywy chaosu deterministycznego

• Authors: Agnieszka Becla , Stanisław Czaja

Title variants

EN

The atrophy of urban functions in some centres of Lower Silesia – causes and consequences from the perspective of the deterministic chaos

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono realne przyczyny wyodrębnienia ośrodków miejskich w historii ludzkości w świetle chaosu deterministycznego. Omówiono prawne i instytucjonalne podstawy przyznawania (regulacji) praw miejskich. Zidentyfikowano czynniki determinujące zanik funkcji miejskich w regionie dolnośląskim. Ponadto oceniono użyteczność teorii chaosu deterministycznego dla identyfikacji przyczyn zaniku funkcji miejskich na podstawie badań empiryczno-historycznych dla Dolnego Śląska. Zanik funkcji miejskich wystąpił w wielu (prawie 30) ośrodkach Dolnego Śląska. Powstanie tych miast, a później ich upadek (czy zanik) można w ciekawy sposób badać, wykorzystując koncepcje oparte na chaosie deterministycznym. Autorzy przeprowadzili taką analizę, wykorzystując model cyklu życia ośrodka miejskiego i kategorie chaotycznych trajektorii ewolucji obiektu (zjawiska). Na ich podstawie możemy sformułować kilka wniosków: 1. Każde miasto ma swój specyficzny cykl życia, warunkowany czynnikami podstawowymi i przypadkowymi. 2. Wykorzystanie teorii chaosu deterministycznego pozwala skuteczniej zidentyfikować i lepiej rozumieć czynniki przypadkowe w ewolucji ośrodków miejskich. 3. Podejście oparte na teorii chaosu deterministycznego nie odrzuca dotychczasowego dorobku geografii ekonomicznej, teorii urbanizacji, ekonomicznej teorii lokalizacji czy nowej geografii ekonomicznej, lecz go uzupełnia. 4. Zastosowanie tego dorobku do badań regionalnych (Dolny Śląsk) pozwala na identyfikację zarówno przyczyn tutejszej urbanizacji, jak i czynników determinujących zanik funkcji miastotwórczych w tej przestrzeni. 5. Zrealizowane badania pozwoliły dodatkowo potwierdzić użyteczność poznawczą teorii chaosu deterministycznego do badania procesów urbanizacyjnych (miastotwórczych).

EN

In the article were introduced real causes of singling out the urban centres in the mankind history in the light of the deterministic chaos. It talked over the legal and institutional bases of granting (control) of urban laws. It identified factors determining the atrophy of urban functions in the Lower-Silesian region. The usefulness of the deterministic chaos theory was estimated for the identification of the causes of the urban functions atrophy on the basis of empirical and historical investigations for Lower Silesia, moreover. The atrophy of urban functions stepped out in many (almost thirty) centres of Lower Silesia. Come into being these cities, and later their fall (or atrophy) it will can study with using on the deterministic chaos conceptions. Authors conducted such analysis using the model of the urban centre life cycle and the categories of the chaotic trajectories of the object (phenomenon) evolution. On their basis we can formulate a several conclusions. 1. Every city possesses its specific life cycle conditioned basic and accidental factors. 2. Utilization of the deterministic chaos theory lets more effectively identify and better understand accidental factors in the evolution of the urban centres. 3. Approach leaning on the deterministic chaos theory does not throw aside the hitherto existing property of economic geography, the theory of urbanization, the economic theory of the location or New Economic Geography, but it replenishes them. 4. The use of this property to regional investigations (Lower Silesia) allows to identification both the causes of local urbanization, how and factors determining the atrophy of urban functions in this space. 5. Realized investigations let additionally confirm the cognitive usefulness of the deterministic chaos theory to the studying of urban processes.

Keywords

PL

zanik funkcji miejskich; chaos deterministyczny; cykl życia miasta; Dolny Śląsk

EN

the atrophy of urban functions; deterministic chaos; the city life cycle; Lower Silesia

• Publisher: Uniwersytet Opolski
• Journal: Studia Miejskie
• Year: 2013
• Volume: 12
• Pages: 79-93

Dates

published

2013

Contributors

author

Agnieszka Becla

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

author

Stanisław Czaja

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

References

• Becla A., Chechelska A., Czaja S., 2004, Podstawowe determinanty rozwoju małych miast regionu wałbrzyskiego na początku XXI stulecia, [w:] Rozwój miast i zarządzanie gospodarką miejską, red. J. Słodczyk, Wydawnictwo UO, Opole, s. 192–211.
• Becla A., Czaja S., 2009, Wybrane aspekty rozwoju Nowej Geografii Ekonomicznej a kształtowanie się nowego paradygmatu ekonomii i geografii społeczno-ekonomicznej, Wydawnictwo UW, Wrocław, s. 9–19.
• Czaja S., Fiedor B., 2002, Miasto jako problemowy system ekologiczno-społeczny. Wybrane zagadnienia zurbanizowanej polityki ekologicznej, [w:] Zarządzanie gospodarką miejską i prawne podstawy funkcjonowania miasta, red. J. Słodczyk, Z. Jakubczyk, UO, Opole, s. 15–29.
• Czaja S., Rumianowska I., 1994, Problemy ekologiczne w polskim agraryzmie, „Ekonomia i Środowisko” nr 1(4), s. 25–30.
• Dolny Śląsk. Śląsk Opolski. Atlas, 2005, EKO-GRAF, Wrocław.
• Domański R., 2012, Ewolucyjna gospodarka przestrzenna, Wydawnictwo UE, Poznań.
• Galas A., Galas A., 2001, Dzieje Śląska w datach, Rzeka, Wrocław.
• Historia Śląska, 2001, red. M. Czapliński, Wydawnictwo UW, Wrocław.
• Liszewski S., Maik W., 2000, Osadnictwo, [w:] Wielka encyklopedia geografii świata, t. 19, Kurpisz, Poznań.
• Miasta Dolnego Śląska w 45-leciu Polski Ludowej, 1990, Wydawnictwo AE, Wrocław.
• Popiołek K., 1971, Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku, Śląsk, Katowice.
• Rozwój polskiej myśli ekonomicznej na przestrzeni wieków, 2004, red. S. Czaja, Wydawnictwo AE, Wrocław.
• Słodczyk J., 2001, Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia, Wydawnictwo UO, Opole.
• Wielowieyski A., 1968, Przed trzecim przyspieszeniem, Znak, Kraków.

Identifiers

ISSN

2082-4793