Propozycja zasad i instrumentów polityki mieszkaniowej jako narzędzia korekty ułomnych mechanizmów rynkowych

• Authors: Tomasz Piotr Zaborowski

Title variants

EN

Proposal of Housing Policy Principles and Instruments as Tools to Correct Failures of the Market Mechanism

Abstracts

EN

The article comprises a proposal of principles and implementation tools of Polish housing policy, that respond to failures of the housing market. Distinctive elements of the complex housing environment have been analysed to reveal specific economic features of housing market objects and subjects. Identified market failures have been used as a basis to depict main problems of the Polish housing. Some best practice cases of German and Spanish institutional solutions have been used to propose principles and tools of housing policy that respond to identified market failures and problems of Polish housing.

PL

Artykuł zawiera propozycję wybranych zasad i instrumentów wdrożeniowych polityki mieszkaniowej, traktowanej jako element zintegrowanej polityki przestrzennej. Na podstawie teorii ekonomii rozważono specyficzne cechy podmiotowe i przedmiotowe rynku mieszkaniowego, które mogą powodować zaburzenie jego działania. W tym celu przeanalizowano poszczególne składowe złożonego dobra ekonomicznego, jakim jest środowisko mieszkaniowe. Zidentyfikowanie ułomności rynku mieszkaniowego stanowiło podstawę do nakreślenia głównych problemów mieszkalnictwa w Polsce. Na podstawie przykładów dobrej praktyki instytucjonalnej z Hiszpanii i Niemiec zaproponowano wybrane zasady i instrumenty polskiej polityki mieszkaniowej, będące odpowiedziami na zidentyfikowane ułomności rynku oraz problemy polskiego mieszkalnictwa. Artykuł wieńczy dyskusja perspektyw wdrożenia zaproponowanych zasad i instrumentów w polskim systemie prawnym. Podstawowym wnioskiem płynącym z badań jest potrzeba usprawnienia mechanizmów poboru renty planistycznej powiązanej z działaniami urbanizacyjnymi (public value capturing)

Keywords

PL

polityka mieszkaniowa; mieszkalnictwo; błędy rynku; dobra publiczne; koszty transakcyjne

EN

housing policy; housing; market failure; public goods; transaction costs

• Publisher: Uniwersytet Opolski
• Journal: Studia Miejskie
• Year: 2022
• Volume: 43
• Pages: 27-51

Dates

published

2022

Contributors

author

Tomasz Piotr Zaborowski

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego

• https://orcid.org/0000000196565169

References

• Antczak-Stępniak, Agata, Grodzicka-Kowalczyk, Małgorzata, Sobczak, Michał, Załęczna Magdalena i Konrad Żelazowski. 2021. Rynek nieruchomości mieszkaniowych – współczesne aspekty przestrzenne, prawne i finansowe. Łódź – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Batina, Raymond, G. i Toshihiro Ihoti. 2005. Public Goods. Theories and Evidence. Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag.
• Bator, Francis, M. 1958. The anatomy of market failure. Quarterly Journal of Economics, 72, 351-379.
• BauGB. Baugesetzbuch in der Fassung der Bekanntmachung vom 3. November 2017 (BGBl. I S. 3634), das zuletzt durch Artikel 9 des Gesetzes vom 10. September 2021 (BGBl. I S. 4147) geändert worden ist.
• BauSparkG. Gesetz über Bausparkassen in der Fassung der Bekanntmachung vom 15. Februar 1991 (BGBl. I S. 454), das zuletzt durch Artikel 11 des Gesetzes vom 25. März 2019 (BGBl. I S. 357) geändert worden ist.
• Berry, Mike. 2014. Neoliberalism and the City: Or the Failure of Market Fundamentalism. Housing, Theory and Society, 31, 1, 1–18.
• Blaug, Mark. 1994. Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne. Warszawa: PWN.
• Bryx, Marek. 2001. Finansowanie inwestycji mieszkaniowych. Warszawa: Poltext.
• Bryx, Marek i Aleksandra Jadach-Sepioło (red.). 2009. Rewitalizacja miast w Niemczech. Kraków: IRM.
• Cesarski, Maciej. 2017. Zasób mieszkań i jego wymiar publiczny w roli infrastruktury trwałego rozwoju. Studia KPZK, 178.
• Cheshire, Paul, C. 2013. Land market regulation: market versus policy failures. Journal of Property Research, 30, 3, 170–188.
• Chmielewski, Jan, Maciej. 2001. Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• Coase, Ronald. 1960. The problem of social cost. Journal of Law and Economics, 1, 3, 1-44.
• Dewilde, Caroline, Decker (de), Pascal. 2016. Changing inequalities in housing outcomes across Western Europe. Housing, Theory and Society, 33, 2, 121–161.
• Domański, Ryszard. 2002. Gospodarka przestrzenna. Warszawa: PWN.
• EEA 2006. Urban sprawl in Europe. The ignored challenge. European Environment Agency Report, 10.
• EEA 2010. Land in Europe: prices, taxes and use patterns. European Environment Agency Report, 4.
• Fernández, Gerardo, Roger. 2002. Ejecución de los planes de urbanismo y contratación administrativa. Documentación Administrativa, 45, 257–287.
• Foldvary, Fred, E. 2005. Geo-Rent: A Plea to Public Economists. Econ Journal Watch, 2, 1, 106–132.
• Foldvary, Fred, E. 2008. The marginalists who confronted land, American Journal of Economics and Sociology, 67, 89–117.
• Friedman, Milton i Rose Friedman 1997. Tyrania status quo. Sosnowiec: Panta.
• Garrod, Guy i Martin Whitby 2005. Strategic countryside management. Oxford: Elsevier.
• Globalpropertyguide 2017. http://www.globalpropertyguide.com/Europe/price-gdp-per-cap. Dostęp: 14.04.2017.
• Greiving, Stefan. 2005. Ergänzende Instrumente zur Bauleitplanung. W: Handwörterbuch der Raumordnung. Hannover: Verlag der ARL.
• Grodzicki, Maciej. 2015. Dlaczego grupom udaje się podejmować działania? Przedstawienie teorii działań zbiorowych Elinor Ostrom. Ekonomia Społeczna, 1, 66–78.
• Griffin, Ronald, C. 1991. The welfare analytics of transaction costs, externalities, and institutional choice. American Journal of Agricultural Economics, 73, 3.
• GrStG. Grundsteuergesetz vom 7. August 1973 (BGBl. I S. 965), das zuletzt durch Artikel 3 des Gesetzes vom 16. Juli 2021 (BGBl. I S. 2931) geändert worden ist.
• Gutry-Korycka, Małgorzata (red.). 2005. Urban sprawl in Warsaw agglomeration: Case study. Warszawa: UW.
• Harvey, Jack i Ernie Jowsey. 2004. Urban Land Economics. New York: Palgrave Macmillan.
• Izdebski, Hubert, Nelicki, Aleksander i Igor Zachariasz. 2007. Zagospodarowanie przestrzenne – polskie prawo na tle standardów demokratycznego państwa prawnego. Warszawa: Ernst&Young.
• Jakubowski, Maciej. 2005. Dobra publiczne i dobra wspólne. W: Teoria wyboru publicznego. Wstęp do ekonomicznej analizy polityki i funkcjonowania sfery publicznej, red. Jerzy Wilkin, 159-183. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Jakubowski, Rafał, Maciej. 2010. Wpływ transformacji ustrojowej na rynek nieruchomości mieszkaniowych w Polsce. Analiza z perspektywy wybranych modeli mikroekonomicznych. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• Kam (de) George, Needham, Barrie, Buitelaar, Edwin. 2014. The embeddedness of inclusionary housing in planning and housing systems: insights from an international comparison. Journal of Housing and the Built Environment, 29, 389–402.
• Kowalewski, Adam, Mordasewicz, Jeremi, Osiatyński, Jerzy, Regulski, Jerzy, Stępień, Jerzy i Przemysław Śleszyński. 2014. Ekonomiczne straty i społeczne koszty niekontrolowanej urbanizacji w Polsce – wybrane fragmenty raportu. Samorząd Terytorialny, 4, 5-21.
• KUB, projekt Kodeksu urbanistyczno-budowlanego z dnia 30 września 2016 r.
• Lai, Lawrence, W. C. 2011. The Ideas of Ronald H. Coase. Market failure and planning by contract for su stainable development. New York: Routledge.
• Lai, Lawrence, W. C. i Kwong, W. Cbbbbhau. 2019. A reinterpretation of Coase’s land monopoly model:
• Locational specificity and the betterment potential of land as de jure and de facto property. Progress in Planning, 131, 1–15.
• LRActUrb. Ley 6/1994, de 15 de noviembre, de la Generalitat Valenciana, Reguladora de la Actividad Ur banística (DOGV núm. 2394 de 24.11.1994).
• LOTUP. Ley 5/2014, de 25 de julio, de Ordenación del Territorio, Urbanismo y Paisaje, de la Comunitat Valenciana (DOGV núm. 7329, de 31.07.2014).
• LRHacLoc. Real Decreto Legislativo 2/2004, de 5 de marzo, por el que se aprueba el texto refundido de la Ley Reguladora de las Haciendas Locales.
• LSueloRU. Real Decreto Legislativo 7/2015, de 30 de octubre, por el que se aprueba el texto refundido de la Ley de Suelo y Rehabilitación Urbana (BOE-A-2015-11723).
• Lux, Martin. 2003. Public Housing Policies: Economic and Social Pespectives. Local government and Housing. W: Housing Policy: An End or a New Beginning? red. Martin Lux, 5-43. Budapest: Open Society Institute.
• Malisz, Bolesław. 1981. Zarys teorii kształtowania układów osadniczych. Warszawa: Arkady.
• Miłaszewski, R. i Ryszard Uchman. 1984. Czynniki kształtujące standard mieszkaniowy. W: Materiały do studiowania ekonomiki budownictwa, cz. VI. Warszawa: SGPiS.
• MR. 2020. Ministerstwo Rozwoju. Stan mieszkalnictwa w Polsce. Raport. Marzec 2020.
• Muñoz Gielen, Demetrio. 2014. Urban Governance, Property Rights, Land Readjustment and Public Value Capturing. European Urban & Regional Studies, 1, 21, 60-78.
• Muñoz Gielen, Demetrio, Korthals Altes, Willem, K. 2007. Lessons from Valencia. Separating infrastructure provision from land ownership. TPR, 1, 78.
• Musgrave, Richard. 1939. The voluntary exchange theory of public economy. Quarterly Journal of Economics, 53, 213–237.
• Muth, Richard, F. i Allen, C. Goodman. 1989. The Economics of Housing. Chur: Harwood Academic Publishers.
• Niewiadomski, Zygmunt (red.). 2009. Prawna regulacja procesu inwestycyjno-budowlanego. Uwarunkowania. Bariery. Perspektywy. Warszawa: Lexis Nexis.
• Olson, Marcur. 2012 (1971). Logika działania zbiorowego. Dobra publiczne i teoria grup. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Ossowicz, Tomasz. 2019. Urbanistyka operacyjna. Zarys teorii. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
• Palmisano, Joseph. M. (red.). 2000. World of Sociology. Farmington Hills: Thomson Gale.
• PB, ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333, ze zm.).
• Perloff, Jeffrey, M. 1999, Microeconomics. Reading: Addison-Wesley.
• Pigou, Arthur. 1932. The economics of welfare. 4th ed. London: Macmillan.
• Poundstone, William. 1993. Prisoner’s Dilemma. New York: Anchor.
• Richter, Rudolf. 2005. The New Institutional Economics: Its Start, its Meaning, its Prospects. European Business Organization Law Review, 6, 161–200.
• Salamon, Małgorzata i Alina Muzioł-Węcławowicz (red.). 2015. Mieszkalnictwo w Polsce. Analiza wybranych obszarów polityki mieszkaniowej. Warszawa: Habitat for Humanity Poland.
• Samuelson, Paul, A. i William, D. Nordhaus. 1999. Ekonomia 2. Warszawa: PWN.
• Szpunar, Piotr (red.). 2015. Raport o sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce w 2014 r. Warszawa: Departament Stabilności Finansowej.
• Uchman, Ryszard i Jerzy Adamski. 2003. How to Meet the Market Rules and Social Goals for Housing? Local Government and Hosing in Poland. W: Housing Policy: An End or a New Beginning?, red. Martin Lux, 121-169. Budapest: Open Society Institute.
• Ustawa z dnia 16 grudnia 2020 r. o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości (Dz. U. 2021, poz. 223)
• Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących (t.j. Dz. U. 2021, poz. 1538, ze zm.).
• Zaborowski, Tomasz. 2014. Suburbanization in the light of sustainable spatial development principles. W: Suburbanization Versus Peripheral Sustainability of Rural-Urban Areas Fringes, red. Mirosława Czerny, Guadalupe Hoyos Castillo, 1-38. New York: Nova Science Publishers.
• Zaborowski, Tomasz. 2017a. Polityka mieszkaniowa a polityka przestrzenna. W: Mieszkalnictwo w Polsce. Dobre praktyki, red. Barbara Audycka, Magdalena Ruszkowska-Cieślak, 118-141. Warszawa: Habitat for Humanity Poland.
• Zaborowski, Tomasz. 2017b. Polityka przestrzenna kształtowania koncentracji osadnictwa Anglii i Niemiec. Cele i instrumentarium planistyczne. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Zaniewska, Hanka. i in. 2013. Informacje o mieszkalnictwie. Wyniki monitoringu za 2012 r. Kraków: IRM.
• Zipf, George. K. 1966. Human Behaviour and the Principle of Least Effort. Hafner Publishing

Identifiers

DOI

10.25167/sm.3694

Biblioteka Nauki

17936224