Pojęcie niewiedzy w Tipiṭaka i Nowym Testamencie – studium porównawcze buddyzmu i chrześcijaństwa

• Authors: Piotr Goniszewski

Title variants

EN

The concept of ignorance in Tipiṭaka and the New Testament - a comparative study of Buddhism and Christianity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest próba „teologicznej i duchowej lektury” świętych tekstów dwóch wielkich światowych religii, czyli chrześcijaństwa i buddyzmu. W przypadku buddyzmu, nasze analizy skupią się na wybranych fragmentach kanonicznego zbioru tekstów buddyzmu theravāda, czyli Tipiṭaka. Będą to: Lokāyatika Sutta (SN 12.48), Dutiyaavijjāpahānasutta Sutta (SN 35,80) oraz Avijjā Sutta (SN 45.1). Jeżeli chodzi o chrześcijaństwo to skoncentrujemy się na sześciu nowotestamentalnych perykopach, w który pojawia się rzeczownik agnoia (Dz 3,17; 17,30; Ef 4,18; 1P 1,14) lub agnosia (1Kor 15,34; 1P 2,15). Po przeprowadzeniu badań o charakterze egzegetycznym przejdziemy do analizy teologiczno-komparatywnej. Innymi słowy, staramy się spojrzeć na buddyjską ideę niewiedzy (avijjā) z perspektywy teologii chrześcijańskiej. Stawiamy tezę, że pomiędzy pojęciem niewiedzy w buddyzmie theravāda a literaturze nowotestamentalnej nie ma pełnej symetrii co do ich miejsca w ramach całego systemu filozoficzno-teologicznego danej religii. W buddyzmie niewiedza (avijjā) jest elementem fundamentalnych dla charakterystyki kondycji człowieka. Z kolei w NT ten sposób opisywania nieznajomości jedynego Boga i Chrystusa nie pełni centralnej funkcji, ale ma jedynie charakter drugorzędny i uzupełniający. Gdybyśmy chcieli w chrześcijaństwie znaleźć bardziej adekwatną analogię z ideą niewiedzy w buddyzmie theravāda będzie to doktryna o grzechu pierworodnym.

EN

The purpose of this article is "theological and spiritual reading" of the sacred texts of two great world religions, namely Christianity and Buddhism. In the case of Buddhism, our analysis will focus on selected fragments of theravāda canonical collection of Buddhist texts, i.e. Tipiṭaka: Lokāyatika Sutta (SN 12.48), Dutiyaavijjāpahānasutta Sutta (SN 35.80) and Avijjā Sutta (SN 45.1). In the case of Christianity, we will focus on six New Testament pericopes, in which the Greek noun ignorance appears: agnoia (Acts 3:17; 17.30; Eph. 4.18; 1 Peter 1:14), agnosia (1 Corinthians 15:34; 1 Peter 2:15). After exegetical research, we will proceed to theological and comparative analysis. In other words, we try to look at the Buddhist idea of ​​ignorance (avijjā) from the perspective of Christian theology. We put forward the thesis that between the notion of ignorance in theravāda Buddhism and New Testament literature there is no full symmetry as to their place within the entire philosophical and theological system of a given religion. In Buddhism, ignorance (avijjā) is a fundamental element and characterizes the condition of a person caught up in death and suffering. On the other hand, in the NT, the way of describing the ignorance of the one God and Christ does not have a central function but is only secondary and complementary to the basic soteriological models. If we wanted to find a more adequate analogy in Christianity with the idea of ​​ignorance in theravāda Buddhism, it would be the doctrine of original sin.

Keywords

PL

buddyzm; teologia Nowego Testamentu; dialog międzyreligijny; teologia komparatywna; niewiedza

EN

Buddhism; theology of the New Testament; interreligious dialogue; comparative theology; ignorance

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Studia Oecumenica
• Year: 2020
• Volume: 20

Dates

published

2020-12-23

Contributors

author

Piotr Goniszewski

Identifiers

DOI

10.25167/so.2051