I wojna światowa w powiecie wieluńskim w kronikarskiej narracji ks. Andrzeja Witulskiego (1)

• Authors: Kamil Łukasz Kęsik

Title variants

EN

World War I in the District of Wieluń in the Chronicle Narration by Rev. Andrzej Witulski (1)

Abstracts

EN

The Parish in Wójcin was one of the 38 pastoral units in the district of Wieluń during WWI. Geopolitically, it bordered the Prussian State. The then parish priest Rev. Andrzej Witulski, who was a keen chronicler, recorded the events of the GreatWar in respect of the above–mentioned parish and neighbouring localities. A huge asset of his description is a chronological presentation of war events starting with the incursion by German and Austro-Hungarian troops and relating to the social, religious, economic, educationaland interfaith situation of those times. The priest hoped that the beginning of WWI would mark the final withdrawal of the hated Russians from the administration of the Kingdom of Poland and that it would lead to the establishment of independent Poland thanks to the help of German and Austro-Hungarian troops that were supposed to drive the Moskals to the Far East. However, after 4 years of the War, the priest expressed his bitter disappointmentwith the negative behaviour of the Germans and the Austro–Hungarians – not only did they cause extensive damage to the church property and civilians of the parish, but they also plundered the above–mentioned ones.

PL

Parafia w Wójcinie była w czasie I wojny światowej jedną z 38 placówek duszpasterskich w powiecie wieluńskim. Geopolitycznie graniczyła z państwem niemieckim.Ks. Andrzej Witulski – ówczesny proboszcz parafii, posiadający zacięcie kronikarskie – spisał wydarzenia Wielkiej Wojny w wymiarze tej parafii oraz sąsiednich miejscowości. Wielkim atutem jego opisu jest chronologiczne ukazanie wydarzeń wojennych, począwszy od wejścia wojsk niemieckich i austrowęgierskich, i związanej z tym sytuacji społecznej, religijnej, gospodarczej, oświatowej i międzywyznaniowej. Duchowny wiązałz rozpoczęciem wojny nadzieję na ostateczne opuszczenie administracji Królestwa Polskiego przez znienawidzonych Rosjan i zaprowadzenie niepodległej Polski, w czym miałypomóc niemieckie i austrowęgierskie wojska wypierające Moskali na wschód. Niestety, duchowny po 4 latach wojny w gorzkich słowach przedstawił swoje rozczarowanie negatywnym zachowaniem Niemców i Austro-Węgrów, którzy dokonali szeregu zniszczeń oraz kradzieży mienia kościelnego i osób cywilnych.

Keywords

PL

I wojna światowa; Królestwo Polskie; Wójcin; ks. Andrzej Witulski; granica państwa

EN

World War I (WWI); the Kingdom of Poland; Wójcin; Priest Rev. Andrzej Witulski; state border

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
• Year: 2022
• Volume: 42
• Issue: 1
• Pages: 193-216

Dates

published

2022

Contributors

author

Kamil Łukasz Kęsik

• Częstochowa

• https://orcid.org/0000000338241101

References

• Breiter Ernest. 1889. Władysław książę opolski, pan na Wieluniu, Dobrzyniu i Kujawach, palatyn i wielkorządca Polski i Rusi. Zarys biograficzny. Lwów: Drukarnia W. Manieckiego.
• Daszyńska Jolanta. 2015. „Dlaczego powinniśmy pamiętać o operacji łódzkiej?”. Łódzkie Studia Teologiczne 24 (2): 8–26.
• Gilbert Martin. 2003. Pierwsza wojna światowa. Tłum. Stefan Amsterdamski. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S–ka.
• Holzer Jerzy, Molenda Jan. 1963. Polska w pierwszej wojnie światowej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
• Imiołczyk Hubert. 2016. „Kronika I wojny światowej na podstawie zapisków klasztoru Franciszkanów w Borkach Wielkich”. Rocznik Powiatu Oleskiego 9: 67–76.
• Jarząbek Zofia, Troczka Damian. 2019. Wspomnienia. W Z przeszłości miejscowości i parafii Jaworzno k. Wielunia. Red. Kamil Kęsik, 382–412. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
• Karwowski Stefan. 1890. Grabów w dawnej ziemi wieluńskiej. Poznań: Drukarnia Kuryera Poznańskiego.
• Kęsik Kamil. 2017. „Początek I wojny światowej w powiecie wieluńskim w świetle źródeł kościelnych i cywilnych”. Rocznik Wieluński 17: 165–173.
• Kęsik Kamil. 2019. Straty poniesione podczas I wojny światowej w parafii i wsi Rudniki koło Wielunia. W Blisko i daleko. V Sympozjum regionalistów – Praszka 2018. Red. Zdzisław Włodarczyk, Zbigniew Szczerbik, 69–94. Wieluń – Praszka: Wieluńskie Towarzystwo Naukowe.
• Kęsik Kamil. 2019. „Miejscowość i parafia Działoszyn w okresie pierwszej wojny światowej”. Veritati et Caritati 12: 255–296.
• Kęsik Kamil. 2019. Parafia Jaworzno w okresie I wojny światowej i II Rzeczypospolitej (1914–1939). W Z przeszłości miejscowości i parafii Jaworzno k. Wielunia. Red. Kamil Kęsik, 147–193. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
• Kęsik Kamil. 2020. I wojna światowa w parafii w Praszce – realia duszpasterskie i wojenne. W Blisko i daleko. VI sympozjum regionalistów – Praszka 2019. Red. Zdzisław Włodarczyk, Zbigniew Szczerbik, Damian Kasprzak, 121–154. Wieluń – Praszka – Łódź: Wieluńskie Towarzystwo Naukowe.
• Kęsik Kamil. 2020. Kościół katolicki w powiecie wieluńskim w czasie I wojny światowej. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
• Lewalski Krzysztof. 2019. Odsłony codzienności. Rzymskokatolickie duchowieństwo parafialne na prowincji Królestwa Polskiego na przełomie XIX i XX w. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Olejnik Tadeusz. 1988. „Wieluń w latach I wojny światowej”. Sieradzki Rocznik Muzealny 5: 53–75.
• Olejnik Tadeusz. 1996. Przeszłość administracyjna ziemi wieluńskiej. Wieluń: Poligrafia Spółka z o.o. w Sieradzu.
• Olejnik Tadeusz. 2008. Wieluń. Dzieje miasta (1793–1945). Łódź – Wieluń: Zakład Poligraficzny „kolor-Druk”.
• Pajewski Janusz. 1956. Pierwsza wojna światowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szlanta Piotr. 2016. „Ikonograficzne przedstawienia śmierci w propagandzie pierwszej wojny światowej”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 64 (2): 269–279.
• Widera Michał. 2020, „Stowarzyszenie Wychodźców Polskich pod opieką Królowej Korony Polskiej w diecezji częstochowskiej w parafiach powiatu wieluńskiego”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 40 (2): 163–184.
• Widera Michał. 2021. Dzieje Kościoła katolickiego w powiecie wieluńskim (1918–1939). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
• Wolska-Zogata Irena. 2012. „Media i wojna. Między informacją a propagandą”. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu (3): 35–47.

Identifiers

DOI

10.25167/sth.3414

Biblioteka Nauki

2119808