Koło Wiedeńskie. Podstawowe założenia i próba krytyki

• Authors: Rafał Tryścień

Title variants

EN

The Vienna Circle. Basic assumptions and a critique attempt

Abstracts

EN

The works of the Vienna Circle introduced a new era. Radical thoughts that were supposed to consolidate the existing empirical science and remove all metaphysics in order to build a real, scientific philosophy proved to be a mistake. The radical assumptions led to absurd conclusions. The Vienna Circle was guided by the principle of verification which sought to establish whether a sentence was meaningful or not. Yet this principle was not free of the assumptions that it was supposed to indirectly remove – metaphysical assumptions. In this article, I present the views of the Vienna Circle that are often overlooked in various publications. The central point of the text will be an attempt to discuss the criticism of the Vienna Circle’s assumptions.

PL

Działalność Koła Wiedeńskiego rozpoczęła nową erę. Radykalne przemyślenia, które miały z jednej strony ugruntować istniejącą naukę empiryczną, a z drugiej usunąć wszelką metafizykę i w konsekwencji zbudować prawdziwą, naukową filozofię, okazały się błędem. Radykalne założenia, które miały na celu uporządkowanie wiedzy, wbrew intencji doprowadziły do absurdalnych wniosków. Koło Wiedeńskie kierowało się zasadą weryfikacji, która miała rozstrzygnąć, czy dane zdanie jest zdaniem sensownym, czy bezsensownym. Niemniej jednak sama zasada, choć prosta w swoim wysłowieniu, nie była wolna od założeń, które miała pośrednio usunąć – założeń metafizycznych. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja poglądów Koła Wiedeńskiego wraz z istotnymi, często w różnych publikacjach pomijanymi zagadnieniami. Natomiast centralnym punktem tekstu będzie próba przedstawienia krytyki podnoszonej w założeniach Koła Wiedeńskiego.

Keywords

PL

Koło Wiedeńskie; pozytywizm logiczny; weryfikacja; Schlick; Carnap; zasada weryfikacji

EN

Vienna Circle; logical positivism; verification; Schlick; Carnap; the principle of verification

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Kultura i Wychowanie
• Year: 2023
• Volume: 24
• Issue: 2
• Pages: 125-145

Dates

published

2023

Contributors

author

Rafał Tryścień

• Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

• https://orcid.org/0009000342389392

References

• Ayer J.A., Language, Truth and Logic, Dover Publications, New York 1946.
• Buczyńska-Garewicz H., Koło Wiedeńskie. Początki neopozytywizmu, Wiedza Powszechna, Warszawa 1960.
• Carnap R., Filozofia i składnia logiczna, 1935, http://sady.up.krakow.pl/filnauk.carnap.filskllog.htm [dostęp: 12.01.2024].
• Carnap R., Logiczna składnia języka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
• Carnap R., Hahn H., Neurath O., Naukowa koncepcja świata. Koło Wiedeńskie, [w:] A. Koterski (oprac.), Naukowa koncepcja świata. Koło Wiedeńskie, Wydawnictwo Słowo/obraz Terytoria, Gdańsk 2010.
• Carnap R., Hahn H., Neurath O., Światopogląd naukowy, [w:] H. Buczyńska-Garewicz, Koło Wiedeńskie. Początki neopozytywizmu, Wiedza Powszechna, Warszawa 1960.
• Kotarbińska J., Ewolucja Koła Wiedeńskiego, [w:] T. Pawłowski (red.), Logiczna teoria nauki, PWN, Warszawa 1966.
• Koterski A., Geneza i cel naukowej koncepcji świata, [w:] tegoż (oprac.), Naukowa koncepcja świata. Koło Wiedeńskie, Wydawnictwo Słowo/obraz Terytoria, Gdańsk 2010.
• Koterski A., Weryfikacjonistyczne kryteria demarkacji w filozofii nauki Koła Wiedeńskiego, Wydawnictwo Akces, Poznań 2002.
• Mokrzycki E., Filozofia nauki a socjologia, PWN, Warszawa 1980.
• Popper K., Logika odkrycia naukowego, PWN, Warszawa 1977.
• Sady W., Spór o racjonalność naukową od Poincarégo do Laudana, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013.
• Schlick M., Przyszłość filozofii, [w:] H. Buczyńska-Garewicz, Koło Wiedeńskie. Początki neopozytywizmu, Wiedza Powszechna, Warszawa 1960.
• Schlick M., The Turning Point in Philosophy, [w:] J.A. Ayer (red.), Logical positivism, The Free Press, New York 1959.
• Vienna Circle, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2011, https://plato.stanford.edu/entries/vienna-circle/ [dostęp: 3.02.2015].

Identifiers

DOI

10.25312/2083-2923.24_09rtr

Biblioteka Nauki

37179522