Концепт «женщина» в зеркале русской фразеологии и паремиологии: ценности и антиценности

• Authors: Lai Yen-Chun

Title variants

EN

А concept «woman» in the mirror of russian phraseology and paroemiology: values and anti-values

PL

Koncept „kobieta” w rosyjskiej frazeologii i paremiologii: wartości i antywartości

Abstracts

EN

Phraseologisms, proverbs and common sayings play an important role in the cultural fund and language of any nation. Phraseological and paremiological units are a result of long-term accumulation and philosophical reflection on the language level of national culture, folk traditions, life-experiences of native speakers of one concrete language and culture. They are one of the oldest and widespread type of language units, in which reflect various images of one nation (everyday life, philosophical, historical and so on). In the same time, phraseology is fairly difficult for foreigners to understand and to have a good knowledge of it, especially if they don’t know the historical, cultural, non-linguistic background of a nation. The article deals with the question about what kind of cultural images underlie the concept of “woman” in the samples of Russian phrases, proverbs and sayings, which are related to various images of women, as well as the question, what stereotypes, particularly negative images, are usually attributed to women in traditional Russian society and characterize Russian consciousness, and also what positive qualities are considered precious and necessary for women.

PL

Frazeologizmy, przysłowia i porzekadła zajmują ważne miejsce w dziedzictwie kulturowym oraz w języku każdego narodu. Jednostki frazeologiczne paremiologiczne (JF, JP) – to wynik długotrwałego nagromadzenia i przemyśleń filozoficznych na płaszczyźnie językowej kultury narodowej, tradycji folklorystycznych, doświadczenia życiowego użytkowników określonego języka oraz kultury. Odzwierciedlają się w nich rozmaite wyobrażenia narodu (bytowe, filozoficzne, historyczne itp.). Jednocześnie frazeologia reprezentuje sobą dość skomplikowaną warstwę językową, trudną do zrozumienia i przyswojenia przez cudzoziemca, szczególnie gdy nie jest on wystarczająco obeznany z historycznym, kulturologicznym, pozalingwistycznym tłem danej nacji. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie jakie obrazy kulturowe leżą u podstaw konceptu „kobieta/baba” na przykładzie rosyjskich frazeologizmów, przysłów oraz porzekadeł związanych z różnymi obrazami kobiet, a także jakie stereotypy i obrazy zazwyczaj przypisywane są kobietom w tradycyjnym społeczeństwie rosyjskim, typowe dla świadomości rosyjskiej, jakie cechy pozytywne uważane są za wartościowe i niezbędne dla kobiet.

RU

Фразеологизмы, пословицы и поговорки занимают важное место в культурном фонде и языке. Фразеологические и паремиологические единицы (ФЕ, ПЕ) – это результат длительного по времени процесса накопления и философского осмысления на языковом уровне народной культуры, фольклорных традиций, жизненного опыта носителей определенного языка и культуры. В них отражаются различные представления народа (бытовые, философские, исторические и т.п.). В то же время, фразеология представляет собой достаточно сложный для понимания и усвоения иностранцем пласт языка, особенно если ему не очень хорошо знаком исторический, культурологический, экстралингвистический фон данной нации. В статье рассматривается вопрос о том, какие культурные образы лежат в основе концепта «женщина / баба» на примере русских фразеологизмов, пословиц и поговорок, связанных с различными образами женщин, а также какие стереотипы и образы как правило приписываются женщинам в традиционном русском обществе, характерны для русского сознания, какие позитивные качества считаются ценными и необходимыми для женщин.

Keywords

RU

фразеология; паремиология; концепт; женщина во фразеологии; гуманитарные; ценности; стереотип восприятия

EN

phraseology; paremiology; concept; woman in phraseology; humanitarian values; perception of stereotype

PL

frazeologia; paremiologia; koncept; kobieta we frazeologii; wartości humanistyczne; stereotyp percepcji

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2018
• Volume: 12
• Pages: 133-144

Dates

published

2018

Contributors

author

Lai Yen-Chun

• Department of Slavic Languages, National Chengchi University (NCCU), Taiwan

• https://orcid.org/0000000261973952

References

• Alekseenko М.А., Belousova T.P., Litvinenkova О.I. (2004), Chelovek v russkoj dialektnoj frazeologii, Slovar. М.: ITI Теkhnologii.
• Alekseenko M.A. (2005), Koncept „mat” v sinkhronnoj dinamike jazykovoj kartiny mira // Grani slova: sbornik nauchnykh statej k 65-letiju prof. V.M. Mokienko.
• Alekseenko М. (2008), Zhenskije stereotypy v russkoj narodnoj rechi // Wyraz i zdanie w językach słowiańskich 6. Opis, konfrontacja, przekład, M. Sarnowski, W. Wysoczański (red.), Wrocław, s. 13–23.
• Alekseenko М. (2009), Koncept „zhenschchina” v russkoj dialektnoj rechi // Varietten im Slavischen. Substandartnye varianty slavjanskikh jazykov. Ausgewählte Beiträge. Izbrannye stati, Heidelberg Publikationen zur Slavistik. Linguistische Reihe. Band 17, Alexander Bierich (Hrsg.), Peter Lang. Internationaler Verlag der Wissenschaften, Frankfurkt am Main, s. 59–75.
• Domostroj, Junosti chestnoje zercalo. Russkije poslovicy i pogovorki osemje, http://www.wco.ru/biblio/books/domostroy/main.htm [dostęp: 26.11.2017].
• Emirova А. (2005), Oppozicija «muzhchina – zhenshchina» v russkoj frazeologii // Grani slova: Sbornik nauchnykh statej k 65-letiju prof. V.M. Mokienko, М.: ELPIS, s. 165–169.
• Koval V.I. (2011), Frazeologizm zhenskaja logika: semantika, konceptualizacija, upotreblenije // Frazeologija i jazykovaja dinamika: sbornik nauchnykh trudov, posviashchonnykh 55-letiju profesora Harry Waltera, pochotnogo doktora Sankt-Petersburgskogo universiteta. Materialy XXXIX Mezhdunarodnoj filologicheskoj konferencii (15–19 marta 2010 goda). Vyp. 22 / Prof. V.M. Mokienko, doc. A.V. Savchenko (red.), SPb: Filologicheskij fakultet SPbGU: Ernst-Moritz-Arndt Universität Greifswald: Philosophische Fakultät, Institut für Fremdsprachliche Philologen. Greifswald, s. 259–263.
• Mikhelson M.I. (1896), Khodiachije i metkije slova. Sbornik russkikh i inostrannykh cytat, poslovic, poslovichnykh vyrazhenij i otdelnykh slov (inoskazanij), SPb.: tip. Imperatorskoj Akademii Nauk.
• SRJa – Slovar russkogo jazyka v chetyriokh tomakh (1981), „Russkij jazyk”, Moskva.
• Telija V.N. (1996), Russkaja frazeologia. Semanticheskij, pragmaticheskij i lingwokulturologicheskij aspekty, Moskva, Shkola „Jazyki russkoj kultury”.
• Walter H., Malinski T., Mokienko V.M., Stepanova L. (2005), Russkaja frazeologia dla niemcev, SPb.: Zlatoust.
• Zimin V.I. (2012), Slovar tezaurus russkikh poslovic, pogovorok i metkikh vyrazhenij. Moskva: Ast-press.

Identifiers

DOI

10.25312/2391-5137.12/2018_133-144

Biblioteka Nauki

2200599