Zwroty adresatywne w polsko- i rosyjskojęzycznej korespondencji pocztówkowej

• Authors: Daniel Dzienisiewicz

Title variants

EN

Forms of address in Polish and Russian postcard messages

Abstracts

EN

The article presents an analysis of the forms of address retrieved from Polish and Russian messages sent on postcards in the second half of the 20th century and at the beginning of the 21st century. The aim of the analysis is to present formal and pragmatic characteristics of the speech acts in question in a comparative perspective and to describe the functions performed by them in short epistolary texts. The study reveals, among others, that in both languages forms of address frequently consist of expressive adjectives and proper names. Along with other linguistic means (including widely used diminutive forms, hypocorisms and exclamation marks), they testify to the deeply private and emotional nature of the analysed correspondence.

PL

Artykuł przedstawia analizę zwrotów adresatywnych występujących w polsko- i rosyjskojęzycznych wiadomościach przesyłanych na pocztówkach w drugiej połowie XX w. oraz na początku XXI w. Celem badania jest dokonanie formalno- oraz pragmatycznojęzykowej charakterystyki rozpatrywanych aktów mowy w ujęciu porównawczym oraz opis funkcji, jakie pełnią one w krótkich tekstach epistolarnych. Analiza dowodzi m. in., iż w obu językach najliczniej reprezentowane są zwroty zawierające w swojej treści ekspresywne przymiotniki oraz imiona własne. Wraz z innymi środkami językowymi (m. in. szeroko stosowanymi deminutywami, hipokorystykami i znakami wykrzyknienia) są one świadectwem prywatnego i wysoce emocjonalnego charakteru rozpatrywanej korespondencji.

Keywords

PL

zwroty adresatywne; pragmatyka językowa; język polski; język rosyjski; karty pocztowe

EN

address phrases; language pragmatics; Polish; Russian; postcards

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2022
• Volume: 17
• Issue: 2
• Pages: 57-80

Dates

published

2022

Contributors

author

Daniel Dzienisiewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000304005143

References

• Bralczyk J., Markowski A., Miodek J., Sosnowski J. (2014), Wszystko zależy od przyimka, Warszawa.
• Charciarek A. (2009), Perevod ekspressivnykh naimenovaniy v funktsii obrashcheniya (na materiale pol'skogo, russkogo i cheshskogo yazykov), [w:] T. Milliaressi (red.), La traduction: philosophie, linguistique et didactique, Lille.
• Czapiga Z. (2015), O ekspresywności wypowiedzeń emotywnych (na materiale języka rosyjskiego i polskiego), „Folia Linguistica Rossica”, nr 11.
• Dzienisiewicz D. (2020), Czy zdrowie, szczęście i pomyślność stanowią podstawowe składniki formuł życzeń „bez względu na okazję”?, [w:] K. Wojan (red.), Wokół pewnego cytatu, Warszawa.
• Dzienisiewicz D. (2021a), Językowy obraz wartości w polsko- i rosyjskojęzycznych aktach życzeń przesyłanych na kartach pocztowych, niepublikowana rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. UAM dr. hab. Piotra Nowaka, Poznań.
• Dzienisiewicz D. (2021b), Akty podziękowania w treści polsko- i rosyjskojęzycznych wiadomości przesyłanych na kartach pocztowych, „Studia Rossica Gedanensia”, nr 8.
• Dzienisiewicz D., Wierzchoń P. (2017), Z prac nad korpusem polsko- oraz rosyjskojęzycznych wiadomości przesyłanych na kartach pocztowych w drugiej połowie XX w. Zagadnienia transkrypcji i anotowania, „Napis”, nr 23.
• Gaś S. (2021), Zwroty grzecznościowe w korespondencji prywatnej na Śląsku Cieszyńskim końca XIX i pierwszej połowy XX wieku, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, nr 28(1).
• Jezierska B. (2013), Korespondencyjne formuły grzecznościowe w e-mailach, „Kwartalnik Językoznawczy”, nr 2.
• Marcjanik M. (2000), Polska grzeczność językowa, Kielce.
• Marcjanik M. (2001), Etykieta językowa, [w:] J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin.
• Marcjanik M. (2013), Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa.
• Marcjanik M. (2015), Słownik językowego savoir-vivre’u, Warszawa.
• Mariak L. (2013), Nagłówki i formuły kończące w listach Henryka Sienkiewicza do żon (struktura, funkcja i forma gramatyczna), [w:] U. Sokólska (red.), Tekst – akt mowy – gatunek wypowiedzi, Białystok.
• Mazan D. (1994), Nierównouprawnienie płci w etykiecie (na materiale korespondencji prywatnej), [w:] J. Anusiewicz, K. Handke (red.), Język a kultura, t. 9: Płeć w języku i kulturze, Wrocław.
• Ożóg K. (1990), Zwroty grzecznościowe współczesnej polszczyzny mówionej (na materiale języka mówionego mieszkańców Krakowa), Warszawa–Kraków.
• Rudyk A. (2021), Zwroty adresatywne w języku rosyjskim i polskim, Rzeszów.
• Sicińska K. (2016), Miły Sowietniku, szary Kocie, zielona Żabko, kochana Betsy…, czyli jak Henryk Sienkiewicz zwracał się w listach do Jadwigi Janczewskiej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica”, nr 50.
• SJP PWN, Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/ [dostęp: 24.04.2022].
• Tomiczek E. (1983), System adresatywny współczesnego języka polskiego i niemieckiego. Socjolingwistyczne studium konfrontatywne, Wrocław.
• Wiśniewska H. (2000), Zachowania grzecznościowe w listach rodzinnych Ignacego Krasickiego, „Pamiętnik Literacki”, nr 3.
• WSJP – Żmigrodzki P. (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/ [dostęp: 24.04.2022].
• Bakalay A.G. (2001), Slovar’ russkogo rechevogo etiketa, Moskva.
• BTS – Kuznetsov S.A. (red.), Bol’shoy tolkovyy slovar’ russkogo yazyka, Sankt-Peterburg.
• Buras M.M., Krongauz M.A. (2013), Obrashcheniya v russkom semeynom etikete: semantika i pragmatika, „Voprosy yazykoznaniya”, № 2.
• Vezhbitskaya A. (1996), Yazyk. Kul’tura. Poznaniye, Moskva.
• Danchenko A.A. (2021), Model’ rechevogo akta obrashcheniya, „Nauka i obrazovaniye segodnya”, №3(62).
• Kozhukhova L.V. (2007), Rechevoy akt obrashcheniya, „Vestnik Stavropol’skogo gosudarstvennogo universiteta”, № 48.
• Kozlovskaya T.N. (2004), Obrashcheniya kak aktualizatory vezhlivosti, „Sibirskiy filologicheskiy zhurnal”, № 2.
• Polonskiy A.V. (1999), Kategorial’naya i funktsional’naya sushchnost’ adresatnosti, Moskva.
• Formanovskaya N.I. (2002), Rechevoye obshcheniye: kommunikativno-pragmaticheskiy podkhod, Moskva.
• Chervinskiy P. (2012), Formy lichnykh imen russkogo rechevogo upotrebleniya. Obikhodno-neytral’nyye obrazovaniya i nekotoryye ikh proizvodnyye, Katowice.

Identifiers

DOI

10.25312/2391-5137.17/2022_05dd

Biblioteka Nauki

2192182