Realizacja zasady nullum crimen sine lege za popełnione delikty administracyjne z zakresu prawa bankowego w Polsce i w Niemczech

• Authors: Weronika Stawińska-Artecka

Title variants

EN

Implementation of the principle nullum crimen sine lege for an administrative offence in the area of banking law in Poland and Germany

Abstracts

EN

The guiding principle of a penal law, of fundamental importance for human rights, is the principle of legalism - nullum crimen sine lege, which means that there is no criminal act without a precise definition of it in a legal act. When the principle in question is implemented, every person can be sure that they will be punished only for the conduct strictly specified in the legal act and within limits prescribed by law. The rule discussed above also applies to acts that constitute administrative offences. Compliance with this rule is essential in the model of liability for them because the anticipated fines are counted in millions of zlotys, as in the case of banking law, and the legislator continues to expand the catalogue of legal acts, in which this category of acts is introduced. In Poland and Germany, the liability model for administrative offences is shaped differently, and in both countries, there is a visible increase in the number of regulations introducing this type of liability. The above shows a new challenge, the need to verify that the nullum crimen sine lege principle is guaranteed to the persons concerned.

PL

Naczelną zasadą prawa penalnego o fundamentalnym znaczeniu dla praw człowieka jest zasada legalizmu – nullum crimen sine lege, która oznacza, że nie ma czynu zabronionego bez dokładnego określenia go w akcie prawnym. W sytuacji, gdy omawiana zasada jest realizowana, każdy człowiek może być pewien, że zostanie mu wymierzona kara tylko za zachowanie ściśle oznaczone w akcie prawnym oraz w granicach przewidzianych prawem. Omawianą zasadę stosuje się również do czynów stanowiących delikty administracyjne. W ich przypadku przestrzeganie przedmiotowej zasady jest szczególnie ważne, grożące kary pieniężne liczone są bowiem w milionach złotych, jak chociażby w przypadku prawa bankowego, a ustawodawca wciąż rozszerza katalog aktów prawnych, w których wprowadzana jest ta kategoria czynów. W Polsce i w Niemczech model odpowiedzialności za delikty administracyjne jest ukształtowany odmiennie, a w obu państwach widoczny jest wzrost liczby przepisów wprowadzających ten rodzaj odpowiedzialności. Powyższe uwidacznia nowe wyzwanie, aby dokonać weryfikacji, czy osobom zainteresowanym gwarantowana jest zasada nullum crimen sine lege.

Keywords

EN

administrative offences; banking law; financial penalty; nullum crimen sine lege principle; human rights

PL

zasada nullum crimen sine lege; prawa człowieka; delikty administracyjne; prawo bankowe; kara pieniężna

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny
• Year: 2022
• Volume: 17
• Pages: 77-90

Dates

published

2022

Contributors

author

Weronika Stawińska-Artecka

• Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000000214956615

References

• Aktiengesetz vom 6. September 1965 (BGBl. I S. 1089), das zuletzt durch Artikel 1 des Gesetzes vom 12. Dezember 2019 (BGBl. I S. 2637) geändert worden ist.
• Danecka D., Konwersja odpowiedzialności karnej w administracyjną w prawie polskim, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2018.
• Dieter Theisen R., Vesper C., Ordnungswidrigkeitenrecht, Bernhardt, Witten 2010.
• Gassner K., Seith S., Ordnungswidrigkeitengesetz, Nomos, Baden-Baden 2020.
• Gesetz über Ordnungswidrigkeiten vom 24 Mai 1968, Bundesgesetzblatt 1602.
• Göhler E., Gürtler F., Seitz H., Bauer M., Thoma A., Gesetz über Ordnungswidrigkeiten, C.H. Beck, München 2021.
• Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland in der im Bundesgesetzblatt Teil III, Gliederungsnummer 100-1, veröffentlichten bereinigten Fassung, das zuletzt durch Artikel 1 u. 2 Satz 2 des Gesetzes vom 29. September 2020 (BGBl. I S. 2048) geändert worden ist.
• Hilgendorf E., Kudlich H., Valerius B., Handbuches des Strafrechts, C.H. Beck, Heidelberg 2020.
• Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Dz.U. UE z 26.10.2012, 2012/C 326/02.
• Klesczewski D., Ordnungswidrigkeitenrecht, Vahlen, München 2016.
• Komierzyńska-Orlińska E., Charakter prawny Komisji Nadzoru Finansowego, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” 2018, nr XVI/1(2).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483.
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, Dz.U. 1993, nr 61, poz. 284.
• Kraatz E., Ordnungswidrigkeitenrecht, Nomos, Baden-Baden 2020.
• Kreditwesengesetz in der Fassung der Bekanntmachung vom 9. September 1998 (BGBl. I S. 2776), das zuletzt durch Artikel 3 des Gesetzes vom 23. Mai 2022 (BGBl. I S. 754) geändert worden ist.
• Mehl R., Das Verschleifungsverbot, Duncker & Humblot, Berlin 2020.
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r., Dz.U. 1977, nr 38, poz. 167.
• Mitsch W., Recht der Ordnungswidrigkeiten, Springer, Potsdam 2013.
• Nickel E., Die Problematik der unechten Unterlassungsdelikte im Hinblickauf den Grundsatz “nullumcrimen sine lege” (Art.103 Abs.2 GG): Einestraf- undverfassungsrechtliche Studie, De Gruyter, Berlin 1972.
• Noak T., Einführung ins Ordnungswidrigkeitenrecht – Teil 1 Ahndungsvoraussetzungen, “Zeitschrift für das Juristische Studium” 2012, 2.
• Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 marca 1994 r. Sygn. akt U 7/93, OTK 1994/1/5.
• Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 września 1995 r. Sygn. akt U 4/95, OTK 1995/1/4.
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Paryż 10.12.1948.
• Radecki W., Recenzja książki Heleny Praškovej, Zaklady odpovědnosti za spravni delikty (Podstawy odpowiedzialności za delikty administracyjne), C.H. Beck, Praha 2013.
• Reginbogin H.R., Safferling C., The Nuremberg Trials: International Criminal Law Since 1945: 60th Anniversary International Conference, De Gruyter, München 2006.
• Rosenkötter G., Louis D., Das Recht der Ordnungswidrigkeiten, C.H. Beck, Stuttgart 2011.
• Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 1060/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie agencji ratingowych, Dz.U. UE z 17.11.2009, L 302/1.
• Satzger H., Schluckebier W., Widmaier G., Strafgesetzbuch Kommentar, C.H. Beck, Köln 2014.
• Schwacke P., Recht der Ordnungswidrigkeiten, Deutscher Gemeindeverlag GmbH, Stuttgart 2006.
• Szałkiewicz A., Administracyjne prawo karne – realna koncepcja czy złudna wizja?, „Studia Prawa Publicznego” 2014, nr 3.
• Szumiło-Kulczycka D., Czarnecki P., Balcer P., Leszczyńska A., Analiza obrazu normatywnego deliktów administracyjnych, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2016.
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, Dz.U. 1960, nr 30, poz. 168.
• Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, Dz.U. 2004, nr 146, poz. 1546.
• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, Dz.U. 2005, nr 184, poz. 1539.
• Wertpapierhandelsgesetz In der Fassung der Bekanntmachung vom 09.09.1998 (BGBl. I S. 2708) zuletzt geändert durch Gesetz vom 09.07.2021 (BGBl. I S. 2570) m.W.v. 16.08.2021.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 grudnia 2007 r. P 43/07, OTK-A 2007/11/155.

Identifiers

DOI

10.25312/2391-5145.17/2022_07ws

Biblioteka Nauki

2186102