Wstęp. Muzeum historii naturalnej w epoce antropocenu?

• Authors: Jacek Małczyński

Title variants

EN

Introduction. A natural history museum in the Anthropocene?

Abstracts

PL

Pojęcie antropocenu w ostatnich latach zyskało popularność nie tylko w polu nauk przyrodniczych, lecz również w kręgach humanistyki i sztuki (gdzie bywa zresztą kontestowane m.in. ze względu na antropo- i eurocentryczny charakter). Dyskusje na ten temat zorientowane są przede wszystkim na przyszłość. Jeśli pojawia się w nich temat przeszłości, to (jak u Jussiego Parikki) chodzi o „przyszłe przeszłości” (future pasts). Paradoksalnie, myśląc o antropocenie, chcielibyśmy jednak nie tyle patrzeć w przyszłość, ile spojrzeć wstecz. Z perspektywy współczesnych debat, preposteryjnie, zastanowimy się nad przeszłością antropocenu i jej wizualizacjami w muzeach, archiwach i sztuce. Ważnym obszarem naszych eksploracji badawczych będą muzea przyrodnicze, które są swoistymi „nekro-arkami” upamiętniającymi wymarłe gatunki i utraconą bioróżnorodność. Eksponaty muzealne, dioramy, wizualizacje natury, często nieintencjonalnie są przedstawieniami zachodzących zmian i wzrastającego wpływu „czynnika ludzkiego”. Coraz częściej spotykanym zjawiskiem jest np. organizowanie wystaw upamiętniających wymarłe gatunki. W tym kontekście pojawia się m.in. pytanie o rolę muzeów historii naturalnej w konstruowaniu zbiorowej świadomości „nie-ludzkiego dziedzictwa”. Warto zastanowić się także, czy idea muzeum historii naturalnej ma sens w obliczu końca podziału na historię „naturalną” i „ludzką” (Dipesh Chakrabarty). Podobnie archiwa fotograficzne, filmowe i dźwiękowe są zmaterializowaną pamięcią zachodzących zmian. Ich analiza może przyczynić się do rekonstrukcji zmieniających się wyobrażeń natury („alternatywnych przyród”), konstruowanych przedstawień antropocenu.

Keywords

PL

antropocen; wymieranie gatunków; muzeum przyrodnicze; dziedzictwo nie-ludzkie; taksydermia

EN

the anthropocene; species extinction; nature museum; non-human heritage; taxidermy

• Publisher: Narodowe Centrum Kultury
• Journal: Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
• Year: 2021
• Volume: 113
• Issue: 1
• Pages: 10-12

Contributors

author

Jacek Małczyński

• https://orcid.org/0000000236162103

Identifiers

DOI

10.26112/kw.2021.113.01

Biblioteka Nauki

1944329