Żydzi jako uchodźcy i przybysze w Egipcie. Kwesta resentymentów egipskich.

• Authors: Rafał Nakonieczny

Title variants

EN

Jews as Refugees and Newcomers in Egypt. The Question of Egyptian Resentments

Abstracts

EN

This article presents the problem of migration on the historical example of Jewish settlement in Egypt in Pharaonic and Ptolemaic times. The history of Israel shows Egypt as a willingly chosen place of refuge or voluntary migration in order to improve one's life situation. The papyri discovered and read so far allow to reconstruct the social situation in the context of Egyptian-Jewish relations. They were often correct and even so close that there were mixed marriages and the adoption of certain customs (perhaps also religious) by Jews. Egyptian resentment, on the other hand, probably had its intellectual source among the Egyptian elite, mainly priests. They created an anti-Jewish narrative, kept it in the minds of the Egyptians, and used it at opportune moments to incite riots against the Jews. The anti-Jewish message was also preserved in Egyptian literature. There are many indications, however, that the definitely anti-Jewish topoi were the result of deliberate editing of the text.  

PL

W niniejszym artykule przedstawiony został problem migracji na historycznym przykładzie osiedlania się Żydów w Egipcie w czasach faraońskich i ptolemejskich. Historia Izraela ukazuje Egipt jako chętnie wybierane miejsce ucieczki bądź dobrowolnej migracji w celu poprawienia swej sytuacji życiowej. Odkryte do tej pory i odczytane papirusy pozwalają na rekonstrukcję sytuacji społecznej w kontekście relacji egipsko-żydowskich. Przedstawiały się one często poprawnie, a bywały nawet do tego stopnia bliskie, iż dochodziło do małżeństw mieszanych oraz przyjmowania przez Żydów określonych zwyczajów (być może i religijnych). Natomiast resentymenty egipskie miały swe intelektualne źródło prawdopodobnie wśród elity egipskiej, głównie kapłanów. Tworzyli oni narrację antyżydowską, podtrzymywali ją w pamięci Egipcjan i wykorzystywali w dogodnym momencie dla wzniecenia rozruchów przeciw Żydom. Niechętny wobec Żydów przekaz zachował się także w literaturze egipskiej. Wiele wskazuje jednak na to, iż toposy zdecydowanie antyżydowskie były efektem celowych redakcji tekstu.

Keywords

EN

Egypt; Alexandria; diaspora; Old Testament; syncretism; social relations

PL

Egipt; Aleksandria; diaspora; Stary Testament; synkretyzm; stosunki społeczne

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2022
• Volume: 51
• Pages: 101-111

Dates

published

2022

Contributors

author

Rafał Nakonieczny

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000209357706

References

• Aramaic Papyri of the fifth century B. C., red. Cowley A.E., Oxford 1923 (cytowane jako CAP z podaniem numeru papirusu).
• Barclay J. M. G., Jews in the mediterranean diaspora. From Alexander to Trajan (323 BCE-117 CE), Berkeley–Los Angeles–London 1996.
• Bohak G., CPJ III, 520. The Egyptian reaction to Onias' temple, "Journal of Jewish Studies" 26 (1995), s. 32–41.
• Collins J. J., Between Athens and Jerusalem. Jewish Identity in the hellenistic Diaspora, Michigan–Cambridge 2000.
• Conzelmann H., Heiden, Juden, Christen. Auseinandersetzungen in der Literatur der hellenistisch-römischen Zeit, Tübingen 1981.
• Corpus Papyrorum Judaicarum, red. Tcherikover V., Fuchs A., t. 1–3, Cambridge 1957–1964 (cytowane jako CPJ z podaniem tomu i numeru papirusu).
• Dunand F., The religious system at Alexandria, (w:) Ogden D. (red.), A Companion to Greek religion, Hoboken 2007, s. 253–263.
• Gabba E., The growth of anti-Judaism or the Greek attitude towards Jews, (w:) Davies W. D., Finkelstein L. (red.), The Cambridge history of Judaism, t. 2, The hellenistic age, s. 614–656, Cambridge 1989.
• Frankfurter D., Lest Egypt's city be deserted. Religion and ideology in the Egyptian response to the Jewish revolt (116–117 C.E.), "Journal of Jewish Studies" 43 (1992), s. 203–220.
• Gager J. G., Moses in Graeco-Roman Paganism, Nashville – New York 1972.
• Gruen, E. S., Diaspora. Jews amidst Greeks and Romans, Cambridge 2002.
• Mélèze-Modrzejewski, J, .Żydzi nad Nilem. Od Ramzesa II do Hadriana, Kraków 2000.
• Mendels D., The polemical character of Manetho's Aegyptiaca, "Studia Hellenistica" 30 (1990), s. 91–110.
• Nims Ch. F., Steiner R. C., A paganized version of Psalm 20: 2–6 from the Aramaic text in demotic script, "Journal of the American Oriental Society" 103 (1983), s. 261–274.
• Niwiński, A., Bóstwa, kulty i rytuały starożytnego Egiptu, Warszawa 1993.
• Porten B.,The Jews in Egypt, (w:) Davies W. D., Finkelstein L., The Cambridge history of Judaism, t. 1, Introduction. The Persian period, s. 372–400, Cambridge 1984.
• Schäfer P., Judeophobia. Attitudes Toward the Jews in the Ancient World, Harvard 1988.
• Schimanowski G., Juden und Nichtjuden in Alexandrien: Koexistenz und Konflikte bis zum Pogrom unter Trajan (117 n. Chr.), Münster 2006.
• Świderkówna A., Bogowie zeszli z Olimpu, Warszawa 1991.
• Yavetz Z., Judenfeindschaft in der Antike, München 1997.
• Walbank, F. W., Hellenistic world, Harvard 1993.
• Wipszycka E., Bravo B., Historia starożytnych Greków, t. 3, Okres hellenistyczny, Warszawa 1992.
• Wolski, J., Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 2002.

Identifiers

DOI

10.26142/stgd-2022-023

Biblioteka Nauki

2155025