Wybrane charakterystyki jezuitów z Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej z donosów informatorów aparatu bezpieczeństwa (1949-1978)

• Authors: Mateusz Ihnatowicz

Title variants

EN

Selected characteristics of Jesuits from Greater Poland-Masovia Province from the denunciations of the informants of the security apparatus (1949-1978)

Abstracts

EN

The article presents extracts from the denunciations of security apparatus informers from the People's Republic of Poland regarding selected Jesuits from the Greater Poland-Masovia Province of the Society of Jesus. The article lists the areas of interest of the ministry of security to individual monks. The analysis of the documentation showed that the security apparatus carried out an insightful description of the monk. The security department created a comprehensive and synthetic image of a given Jesuit. He learned about his character traits, the opinions of his confreres about him, functions in the order, strengths and weaknesses, or his attitude towards state authorities. Knowledge in this area was obtained on the basis of many years of research and analysis of documents left by the Security Service in the archives of the Institute of National Remembrance (IPN).

PL

W artykule przedstawiono wyciągi z donosów informatorów aparatu bezpieczeństwa z okresu Polski Ludowej dotyczące wybranych jezuitów z Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej Towarzystwa Jezusowego. W artykule wymieniono obszary zainteresowania resortu bezpieczeństwa poszczególnymi zakonnikami. Z analizy dokumentacji wynikało, że aparat bezpieczeństwa przeprowadzał wnikliwą charakterystykę zakonnika. Resort bezpieczeństwa tworzył kompleksowy i syntetyczny obraz danego jezuity. Poznawał jego cechy charakteru, opinie współbraci o nim, funkcje w zakonie, słabe i mocne strony czy też stosunek do władz państwowych. Wiedzę w tym zakresie uzyskano na podstawie wieloletnich badań i analizy dokumentów pozostawionych przez Służbę Bezpieczeństwa w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej (IPN).

Keywords

EN

characteristics; Church; denunciation; Jesuits; Poland; secret collaborator

PL

charakterystyki; donos; Kościół; Polska; tajny współpracownik; jezuici

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2022
• Volume: 51
• Pages: 112-122

Dates

published

2022

Contributors

author

Mateusz Ihnatowicz

• Instytut Dziedzictwa Solidarności w Gdańsku

References

• Arkusz informacyjny „dossier” na podejrzanych o przestępstwa przeciw Państwu, k. 393, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1105.
• Charakterystyka, k. 82, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1108.
• Dane o jezuicie Wojciechowskim, k. 213-214, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1108.
• Doniesienie, 15 I 1954, k. 478, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1105.
• Doniesienie, k. 614-618, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1106.
• Doniesienie agenturalne, Olsztyn 7 XI 1949, k. 49-50, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1100.
• Doniesienie agenturalne, Olsztyn 16 VI 1950, k. 19-23, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1110.
• Doniesienie ag. Nr 5/60, 5 V 1960, k. 109-120, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Bydgoszczy 001/251, t. 2.
• Grzebień, L. (red.) 2004. Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, Kraków: Wydawnictwo WAM, 289, 753.
• Ihnatowicz, M. 2021. Służby Bezpieczeństwa Polski Ludowej i PRL wobec jezuitów Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej (1945-1989). Poznań: Wydawnictwo Naukowe FNCE.
• Ihnatowicz, M. 2015. Prowincja Wielkopolsko-Mazowiecka Jezuitów w świetle materiałów aparatu bezpieczeństwa (1945-1989). Gdańsk: Uniwersytet Gdański. (praca doktorska)
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r.
• Notatka służbowa z opracowania teczki osobowej – BDO, Warszawa 1 IV 1954, k. 395, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1105.
• Omówienie materiałów dot. ks. Jezuity Wilusza Antoniego, k. 178-179, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1108.
• Wniosek o udzielenie informacji ze znajdujących się w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej zbiorów danych, rejestrów i kartotek organów bezpieczeństwa państwa, w tym dotyczących tożsamości tajnych informatorów lub pomocników przy operacyjnym zdobywaniu informacji, składany na podstawie art. 36 ust. 4b ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2018 r. poz. 2032, z późn. zm.). https://ipn.gov.pl/pl/archiw/udostepnianie/rodzaje-realizowanych-w/27546,NAUKOWCY-Wniosek-o-udostepnienie-dokumentow-w-celu-prowadzenia-badan-naukowych.html (dostęp: 03.01.2022).
• Wyciąg z doniesienia z dnia 15 I 1954 r. inf. ps. „Jackowski”, k. 219, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1108.
• Wyciąg z doniesienia inf. „Jackowski” z dnia 15 I 1954, k. 394, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1105.
• Wyciąg z doniesienia inf. „Jackowski” z dnia 25 I 1954 r., k. 155, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1108.
• Wyciąg z notatki służbowej nr 3/66, z dnia 18.04.66 r. ze spotkania z kandydatem na t. w. nr rej. 3715/66, k. 124, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1109.
• Wyciąg z doniesienia z dnia 23.02.1978 r., Warszawa 23 II 1978, k. 1252, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 01283/1123, cz. 3.

Identifiers

DOI

10.26142/stgd-2022-024

Biblioteka Nauki

2155026