Pierwsza Kasa Pożyczkowa Przemysłowców w Królestwie Polskim i kariera Ludwika Święcickiego

• Authors: Joanna E. Utkin

Title variants

EN

The First Industrialists’ Loan Fund under the Kingdom of Poland and the career of Ludwik Święcicki

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiot badań: Historia Kasy Pożyczkowej Przemysłowców Warszawskich, pierwszej w Królestwie Polskim spółdzielni kredytowej (KPPW, Kasa), opracowana na 150 rocznicę wyboru pierwszych władz Kasy, mijającą w styczniu 2020 r. Warto przypomnieć, jakie były początki Kasy i jak rozwijała się do wybuchu Wielkiej Wojny. Z instytucją tą związał swoją karierę Ludwik Święcicki, autor książki o 40-letniej historii KPPW i wieloletni naczelnik jej biura. Jego droga do stanowiska naczelnika to ciekawy przykład ewolucji zawodowej ogranicznika pochodzącego z rodziny ziemiańskiej. Cel badawczy: Przedstawienie okoliczności, w jakich działali założyciele KPPW, oraz odpowiedź na pytania: jakie modyfikacje statutu wymusiła praktyka, jakie były zobowiązania członków, a jakie mieli oni możliwości zaciągania kredytów i osiągania dochodów. Ponadto, jak trafił do pracy urzędniczej wieloletni naczelnik Kasy i jakie zdarzenia miały miejsce za jego czasów. Opracowanie obejmuje działalność Kasy do roku 1913, poprzedzającego rok wybuchu wojny. Metoda badawcza: Praca oparta jest na publikacjach i drukach sprzed Wielkiej Wojny z księgozbioru Szkoły Głównej Handlowej, w tym przede wszystkim na historii KPPW napisanej w 1910 r. przez Ludwika Święcickiego. Do zapoznania się z operacjami kredytowymi Kasy niezbędna była wiedza o wekslach, zawarta na przykład w rozdziale o dyskontowaniu weksli, napisanym przez autorkę niniejszego artykułu w podręczniku z matematyki finansowej. Ponadto, pomocne okazało się dzieło A.H.T. Święcickiego na temat historii rodu. Zamieszczone tam informacje weryfikowano lub uzupełniano na podstawie archiwalnych dokumentów i gazet. Autorka jest prawnuczką Ludwika Święcickiego, jednak przekaz rodzinny dotyczył głównie Zofii Ludwikowej Święcickiej; deficyt informacji stał się zachętą do badań archiwalnych.1 Wyniki: Na podstawie wydanych w ciągu ostatnich stu lat opracowań wykazano, że zatwierdzenie przez ministra finansów w Petersburgu statutu KPPW było lokomotywą, która pociągnęła legalizację kolejnych instytucji finansowych w Królestwie Polskim. W pionierskim statucie Kasy dokonywano z czasem zmian, choć mimo nacisków ministerstwa finansów KPPW zachowała swoją odrębność. Operacje pożyczkowe Kasy były rozszerzane od 1912 r. Był to rok odejścia z pracy sześćdziesięcioletniego Ludwika Święcickiego. Jednak w powstającym państwie polskim Święcicki zgłosił się do pracy w Ministerstwie Skarbu, a później został dyrektorem łódzkiego oddziału polskiego banku emisyjnego. Nowe operacje kredytowe wprowadzone od 1912 r. otwierały Kasę na różne europejskie waluty i na operacje pożyczkowe zamiejscowe i zagraniczne. Zapewne dzięki temu KPPW przetrwała Wielką Wojnę, a w niepodległej Polsce przekształciła się w bank akcyjny.

EN

Background: January 2020 was the 150th anniversary electing the first governing bodies of the Warsaw Industrialists’ Loan Fund (KPPW, Loan Fund), the first credit cooperative founded in the Kingdom of Poland/ Congress Poland. It is worth recalling its origins and progress until the outbreak of the Great War. The professional career of Ludwik Święcicki, the author of the book on the 40-year history of the KPPW and long-time Head of its bureau, was linked with the Loan Fund. Święcicki’s career path to the position of the Head is an interesting example of the professional evolution of an organic work supporter, descendant of the landed gentry family. Research purpose: The article presents the circumstances in which the founders of KPPW operated. It is to answer questions such as: what amendments to the law were necessitated by the realities of practice, what were the obligations of the members, and what were their possibilities on taking loans and earning income. How the long-time Head of the Loan Fund’s bureau started as a clerk and what events took place during his term of office. The study covers the Loan Fund’s operations until 1913, the year preceding the outbreak of the Great War. Methods: Publications and prints from before the Great War from the library of the Warsaw School of Economics were used in this study, especially the history of KPPW written in 1910 by Ludwik Święcicki. The knowledge of bills, necessary to understand the Loan Fund’s credit transactions, can be found in the chapter on bill discounting written by the author in a textbook of financial mathematics. Moreover, A.H.T. Święcicki’s book on his family history proved helpful. The information contained therein was verified or supplemented on the basis of archival documents and newspapers. The author is the great granddaughter of Ludwik Święcicki, however the family verbal tradition focused mainly on Zofia Ludwikowa Święcicka. The information deficit spurred her to study the archives. Conclusions: The approval of the KPPW Act in in the St. Petersburg Ministry of Finance was an engine for the legalization of subsequent financial institutions in the Kingdom of Poland. The pioneer act on the Loan Fund was amended over time, although, despite the pressure from the Ministry of Finance, the institution maintained its independence. The Loan Fund’s credit operations were gradually extended from 1912. In the emerging Polish state, Święcicki volunteered to work at the Ministry of Treasury, and later was appointed as the Director of the Polish issuing bank, the Branch in Łódź.

Keywords

PL

historia kas, statut, naczelnik, Warszawa

EN

history of loan funds, act, head of bureau, Warsaw

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Year: 2020
• Volume: 117
• Pages: 143-159

Dates

published

2020-12-28

Contributors

author

Joanna E. Utkin

Identifiers

DOI

10.26485/SPE/2020/117/9