Książę Niccola Machiavellego jako przykład zastosowania toposu zakulisowości

• Authors: Marcin Pietrzak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Aby wyjaśnić fenomen popularności Księcia Niccola Machiavellego, należy wskazać na osobliwy sposób komunikowania się autora tego dzieła z czytelnikiem. Autor przedstawia siebie jako fachowca z dziedziny sztuki politycznej, za swoich czytelników zaś chce mieć jedynie tych, którzy, jak on, znają się na rzeczy. Charakterystyczny zimny i, z pozoru przynajmniej, nieozdobny styl, jakim posługuje się autor Księcia, podkreśla dodatkowo profesjonalny i nieosobisty stosunek pisarza do przedmiotu jego rozważań. W kategoriach teorii retorycznej taki sposób komunikowania się daje się opisać jako poszukiwanie okrężnych dróg do tego, co Kenneth Burke określał mianem konsubstancjacji retorycznej. Mówca stara się przemawiać do widowni w sposób charakterystyczny dla komunikacji zakulisowej, aby w ten sposób dać jej członkom poczucie uczestnictwa we wspólnocie fachowców, do której włączeni są przez podążanie za mistrzem w sztuce, który reprezentowany jest przez przemawiającego do nich autora Księcia. Z tego rodzaju komunikowaniem spotykamy się w dziejach kultury wszędzie tam, gdzie do głosu dochodzi element cyniczności, którego istotą jest właśnie ów zakulisowy sposób komunikacji. Znaleźć go można na przykład we fragmentach Wojny peloponeskiej Tukidydesa czy na kartach dialogów Platona, w których konfrontuje on moralizm Sokratesa z immoralizmem sofistów.

EN

To explain the phenomenon of the popularity of Machiavelli's Prince one has to point out the mode of communication that is used by the author. He has presented himself as a professional in the field of politics, and he wants to see his readers as professionals as well. The typically cold and seemingly unadorned style of Machiavelli’s prose underlines the impersonal relation between the author and his object of consideration. In the framework of rhetorical theory, this mode of communication can be described as searching for the ways to gain, as Kenneth Burke would put this, rhetorical consubstantiation. The speaker talks to the audience in a manner that is characteristic of backstage communication, giving them the hope to be joining a community of professionals. They can join this community by following the master of the political art: Machiavelli himself. This mode of communication can be found elsewhere in literature, especially where the element of cynicism appears, as its nature consists in precisely this form of rhetorical backstage speaking. It is present in the parts of Thucydides’ Peloponnesian War and on the pages of Plato’s dialogues, where the founder of the Academy confronts Socrates’ moralism with the immoralist perspectives of the sophists.

• Publisher: Polskie Towarzystwo Retoryczne
• Journal: Res Rhetorica
• Year: 2019
• Volume: 6
• Issue: 1

Dates

published

2019

online

2019-03-31

Contributors

author

Marcin Pietrzak

Identifiers

DOI

10.29107/rr2019.1.6