Grzeczność językowa jako narzędzie kształtowania etosu mówcy w wypowiedziach współczesnych polskich polityków

• Authors: Anna M. Kiełbiewska

Title variants

EN

Linguistic politeness as a tool for shaping the speaker's ethos in the statements of contemporary Polish politicians

Abstracts

EN

There are many acts of linguistic politeness and comments on the politeness system in political discourse, such as public acts of apology, calls to follow good manners or demonstrative title forms. The research material based on the news media served as a starting point for the analysis of the above-mentioned types of statements as an attempt at their initial classification. In this article, I examine which tactics of linguistic politeness are used by publicly speaking politicians and how they serve to build the ethos of the speaker and the ethos of the politician.

PL

Publiczne przeprosiny, wezwania do przestrzegania dobrych obyczajów, demonstracyjne zwroty tytularne – dyskurs polityczny obfituje w akty grzeczności językowej i wypowiedzi odnoszące się do systemu grzecznościowego. Materiał badawczy pozyskany z mediów informacyjnych posłużył mi za punkt wyjścia do analizy wspomnianych typów wypowiedzi i próbę ich wstępnej klasyfikacji. W artykule przyglądam się temu, jakie taktyki grzecznościowe stosują wypowiadający się publicznie politycy i jak służą one budowaniu etosu mówcy i polityka.

Keywords

PL

grzeczność językowa; akty grzecznościowe; etos; dyskurs polityczny

EN

linguistic politeness; acts of courtesy; ethos; political discourse

• Publisher: Polskie Towarzystwo Retoryczne
• Journal: Res Rhetorica
• Year: 2022
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 62-83

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna M. Kiełbiewska

• Polskie Towarzystwo Retoryczne

References

• Arystoteles. 2001. Retoryka w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, tłum. H. Podbielski, tom 6, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bloch, Jagoda. 2011. Bez komentarza czyli jak unikać odpowiedzi na pytania dziennikarzy, Warszawa: ASPRA.
• Budzyńska-Daca, Agnieszka. 2013. „Konstrukcja sporu a środki dowodzenia w wielkich telewizyjnych debatach przedwyborczych”, Forum Artis Rhetoricae, 1: 18-33.
• Dąbkowska, Anna. 2020. „Kiedy nauka grzeczności idzie w las. Rozmowy polityków w mediach”. Poradnik Językowy 4: 71-81, http://www.poradnikjezykowy.uw.edu.pl/wydania/poradnik_jezykowy.773.2020.04.06-A.Dabkowska.pdf, dostęp 12.12.2021.
• Deditius, Sabina. 2020. „Grzeczność w „social sellingu” na przykładzie profilu Ewy Chodakowskiej na Instagramie”. Res Rhetorica 7 (3): 61-77, DOI: 10.29107/rr2020.3.5.
• Goffman, Erving. 2012. Rytuał interakcyjny, tłum. A. Szulżycka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gondek, Maria Joanna. 2013. „Ethos jako forma perswazji retorycznej w ujęciu Arystotelesa”. Wistnik Charkiwskowo Nacionalnowo Uniwersitetu 49(1): 114-120.
• Gondek, Maria Joanna. 2017. „Ethos mówcy w ‘Gawędzie o gawędzeniu’ o. Jacka Woronieckiego”. Studia Gilsoniana 6(3): 425-449.
• Gostyńska, Dorota. 2003. „Po co nam szczudła? O etosie i autorytecie mówcy” w: Retoryka na ambonie. Z problemów współczesnego kaznodziejstwa, red. P. Urbański, s. 18-38. Kraków: Wydawnictwo „M”. http://otworzksiazke.pl/images/ksiazki/retoryka_na_ambonie/retoryka_na_ambonie.pdf, dostęp 6.01.2021.
• Grice, Herbert Paul. 1980. „Logika a konwersacja” w: Barbara Stanosz (red.). Język w świetle nauki. Warszawa: Czytelnik.
• Kiełbiewska, Anna M. 2016. „Narracje grzeczności… czyli kto uczy w mediach dobrych manier”, Res Rhetorica, 2, https://resrhetorica.com/index.php/RR/article/view/141/81, dostęp 6.01.2022.
• Leech, Geofrey Neil. 1983. Principles of Pragmatics. London and New York: Longman.
• Marcjanik, Małgorzata. 2009. Mówimy uprzejmie. Poradnik językowego savoir-vivre’u, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Marcjanik, Małgorzata. 2000. Polska grzeczność językowa. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
• Marcjanik, Małgorzata. 2015. „Współczesna etykieta językowa – zmierzch wartości?” Studia Medioznawcze 63 (4), s. 115-119.
• Modrzejewska, Ewa. 2012. „Logos, ethos, pathos w praktyce medialno-politycznej. Środki przekonywania w cytowanych wypowiedziach opozycji”. Forum Artis Rhetoricae 2: 55-78, https://retoryka.edu.pl/wp-content/uploads/2018/05/far2_2012_art5.pdf, dostęp 6.01.2022.
• Modrzejewska, Ewa. 2013. Spór polityczny jako strategia retoryczna. Na podstawie materiału prasowego w okresie rządów Prawa i Sprawiedliwości 2005-2007 oraz Platformy Obywatelskiej 2007-2009, praca doktorska, https://tiny.pl/9p5fl , dostęp 6.01.2021.
• Ożóg, Kazimierz. 2007. „O języku współczesnej polityki”, Polityka i Społeczeństwo nr 4, s. 103-111.
• Skudrzyk, Aldona. 2007. „Normy grzecznościowych zachowań językowych (etykieta językowa, savoir-vivre, bon ton, dobre wychowanie, grzeczność językowa)”, w Sztuka czy rzemiosło, Katowice: Wydawnictwo Gnome, s. 105-123, https://www.sjikp.us.edu.pl/wp-content/uploads/2017/05/aldona_skudrzyk.pdf, dostęp 25.11.2021.
• Wierzbicka, Anna. 1983. „Akty mowy” w: Semiotyka i struktura tekstu. M. Mayenowa (red.), s. 201-219. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Identifiers

DOI

10.29107/rr2022.2.4

Biblioteka Nauki

2232085