Retoryczność kolekcji w świetle powieści Johna Fowlesa "Kolekcjoner" (1963)

• Authors: Jacek Kowalski

Title variants

EN

The rhetoric of the collection in the light of John Fowles' novel "The Collector" (1963)

Abstracts

EN

The article deals with the issue of the rhetorical nature of the collection in the light of the debut novel by the English writer and essayist John Fowles – The Collector (1963). The introduction of the article justifies the way of understanding the concept of rhetoric as a specific cultural experience based on the post-structuralist theory of literature by Adam Regiewicz, and on the basis of the idea of literary writing as a testimony to a specific form of cataloguing espoused by Umberto Eco. The article explores the rhetoricality of the collection in Fowles' work in the context of the modern experience of beauty, which is analyzed through the lens of selected writings of Walter Benjamin, where rhetoricality is treated as a cultural game with a convention.

PL

Artykuł porusza problematykę retoryczności kolekcji w świetle debiutanckiej powieści angielskiego pisarza i eseisty Johna Fowlesa Kolekcjoner (1963). Na wstępie uzasadniono sposób rozumienia pojęcia retoryczność jako swoistego doświadczenia kulturowego w oparciu o poststrukturalistyczną teorię literatury Adama Regiewicza oraz przy postrzeganiu literatury jako świadectwa swoistego katalogowania, według Umberto Eco. W artykule retoryczność kolekcji w utworze Fowlesa omówiona jest w kontekście nowoczesnego doświadczenia piękna. Treść została przeanalizowana przez pryzmat wybranych pism Waltera Benjamina, gdzie retoryczność jest traktowana jako kulturowa gra z konwencją.

Keywords

PL

retoryczność kolekcji; John Fawles; poststrukturalizm; retoryczność literacka; piękno w literaturze

EN

rhetoric of collection; John Fawles; post-structuralism; literary rhetoric; beauty in literature

• Publisher: Polskie Towarzystwo Retoryczne
• Journal: Res Rhetorica
• Year: 2022
• Volume: 9
• Issue: 4
• Pages: 83-95

Dates

published

2022

Contributors

author

Jacek Kowalski

• Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu

References

• Arendt, Hannah. 2007. Walter Benjamin 1892-1940, przeł. A. Kopacki. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Buda, Agata. 2010. „Kanon literatury »wysokiej« jako źródło inspiracji dla kultury popularnej”. Podkarpackie Forum Filologiczne, 1:83-92.
• Benjamin, Walter. 2011. Ulica jednokierunkowa, przeł. Bogdan Baran. Warszawa: Aletheia.
• Benjamin, Walter. 2013. Das Kunstwerk im Zeitalter seiner technischen Reproduzierbarkeit. Stuttgart: Reclam.
• Benjamin, Walter. 2018. Krytyka i narracja. Pisma o literaturze, przeł. Bogdan Baran. Warszawa: Aletheia.
• Eco, Umberto. 2009. Szaleństwo katalogowania, przeł. Tomasz Kwiecień. Poznań: Rebis.
• Fowles, John. 1992. Kolekcjoner, przeł. Hanna-Pawlikowska-Gannon. Warszawa: Wojciech Pogonowski.
• Fowles, John. 1997. Aristos – konstatacje, przeł. Waldemar Łyś. Poznań: Rebis.
• Frydryczak, Beata. 2002. Świat jako kolekcja. Próby analizy estetycznej natury nowoczesności. Poznań: Humaniora.
• Gołębiewska, Maria. 1993. „Człowiek w technologii – Benjamina szkic do portretu”. W Drobne rysy w ciągłej katastrofie… – obecność Waltera Benjamina w kulturze współczesnej, red. Anna Zeidler-Janiszewska, 85-92. Warszawa: Instytut Kultury.
• Jamroziakowa, Anna. 1993. „Fotografia – simulacrum i inaczej nas nie ma”. W Drobne rysy w ciągłej katastrofie… - obecność Waltera Benjamina w kulturze współczesnej, red. Anna Zeidler-Janiszewska, 181-191. Warszawa: Instytut Kultury.
• Kaliszewski, Andrzej. 2012. Główne nurty w kulturze XX i XXI wieku, Warszawa: Poltext.
• Kałążny, Jerzy. 2009. „W labiryncie Benjaminowskich »Pasaży«. »Flâneur«, kolekcjoner i gracz jako czytelnicy XIX stulecia”. W Wokół „Pasaży” Waltera Benjamina, red. Piotr Śniedziewski, Krzysztof Trybuś, Marek Wilczyński, 91-105. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Kowalski, Jacek. 2016. „Kulturowy performance – Waltera Benjamina doświadczenie snu”, Teksty Drugie 5: 40-55.
• Kowalski, Jacek. 2017. „»Świat to technika dźwiękowa…« – motyw muzyczny jako »rausz« przyjemności na przykładzie wybranych tekstów prozy Jarosłava Rudiša”, W Ludyczność w języku i literaturze, red. Bogdan Walczak, Agnieszka Niekrewicz i Jowita Żurawska-Chaszczewska,33-44. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim.
• Markowski, Paweł Michał. 1997. „Kolekcja między autonomią i reprezentacją”, Teksty Drugie,4: 89-103.
• Misiak, Tomasz. 2003. „O estetycznym kolekcjonowaniu świata”, Sztuka i Filozofia, 2223: 309-316.
• Pomian Krzysztof. 2001. Zbieracze i osobliwości. Paryż - Wenecja. XVI-XVIII wiek, przekł. Andrzej Pieńkoś, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Regiewicz, Adam. 2018. Szkice o pożytkach z retoryczności teorii literatury i o niepokojach z nią związanych. Kraków: Universitas.
• Różanowski, Ryszard. 2011. „Pasaże. Nienapisane arcydzieło”. W Arcydzieła literatury niemiecko-języcznej. Szkice, komentarze, interpretacje, red. Edward Białek i Grzegorz Kowal, 47-62. Wrocław: ATUT.
• Ryszkiewicz, Mirosław. 2019. „Retoryka (klasyczna) vs. retoryczność (ponowoczesna). Analiza retoryczna polemiki naukowej. Przypadek Jakuba Z. Lichańskiego i Michała Rusinka”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica, 7: 39-54.
• Szczepankowska, Irena. 2000. „Retoryka – konotacje pojęcia we współczesnej publicystyce w naukach humanistycznych”, Białostockie Archiwum Językowe, 2:157-181.

Identifiers

DOI

10.29107/rr2022.4.4

Biblioteka Nauki

2232069