Zagorka. Fenomen (nie)obecny.

• Authors: Anita Gostomska

Title variants

EN

Zagorka. The (Not)Present Phenomenon.

HR

Zagorka. (Ne)prisutan fenomen

Abstracts

HR

Članak prikazuje fenomen Marije Jurić Zagorke - najpopularnije hrvatske spisateljice i prve novinarke iz Srednje Europe, iz perspektive njezine recepcije u Hrvatskoj i Poljskoj. Kritičku recepciju njezine produkcije u Hrvatskoj karakterizira velika dinamika i dihotomija; u posljednjih desetak godina došlo je do svojevrsne renesanse interesa za ovu figuru, u akademskoj dimenziji (osobito feministički orijentiranoj) uzimajući oblik valorizacije i revalorizacije Zagorkine bogate ostavštine. Suvremeni poljski književni diskurs slabo reagira na fenomenalnu popularnost Zagorke u njezinoj domovini, iako se u Poljskoj pojavila i kao spisateljica i kao novinarka već početkom 20. stoljeća.

PL

This article shows the phenomenon of Croatian journalist and writer Marija Jurić Zagorka. Well-known in Croatia and recently very popular not only among her readers but also scholars (especially feminist-oriented), she remains almost completely absent in Poland today despite the fact that her first novel, The Slaves [Roblje], was translated at the very beginning of the 20th century and she herself was commemorated as the first female journalist from Central Europe in the 1930s.

Keywords

HR

Marija Jurić Zagorka (1873-1957); kritička recepcija; feminizam; Hrvatska; Poljska

EN

Marija Jurić Zagorka (1873-1957); critical reception; feminism; Croatia; Poland

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2022
• Volume: 12
• Pages: 1-25

Dates

published

2022

Contributors

author

Anita Gostomska

• University of Gdańsk

• https://orcid.org/0000000268978967

References

• Benešić J., 1985: Osiem lat w Warszawie (kronika). D. Cirlić-Straszyńska, tłum. H. Kirchner, wybór, posłowie, biogramy. Warszawa, Czytelnik.
• Benini M., 2021: Marija Jurić Zagorka - Ikona hrvatske popularne književnosti. Dostępne w Internecie: https://voxfeminae.net/strasne-zene/marija-juric-zagorka-ikona-hrvatske-popularne-knjizevnosti/ [dostęp: 31.10.2021].
• Bibliografia literatur zachodnio- i południowosłowiańskich w Polsce okresu międzywojennego, 1984. Zespół Pracowni Literatur Zachodnio- i Południowosłowiańskich Instytutu Słowianoznawstwa PAN, oprac. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Borković G., 2017: Trženje Zagorke. Dostępne w Internecie: https://www.portalnovosti.com/trzenje-zagorke [dostęp: 31.10.2021].
• Čajdo M., 2021: Kratki film nedjeljom: Od ideala revolucionarka. Dostępne w Internecie: https://voxfeminae.net/kultura/kratki-film-nedjeljom-od-ideala-revolucionarka/ [dostęp: 31.10.2021].
• Ðorđević B., 1965: Zagorka. Kroničar starog Zagreba. Zagreb, Stvarnost.
• Đorđević J., 2021: Preispitivanje položaja Marije Jurić Zagorke u hrvatskoj književnosti. W: K. Bagić, M. Levanat-Peričić, L. Małczak, red.: Periferno u hrvatskoj književnosti i kulturi / Peryferie w chorwackiej literaturze i kulturze. Zbornik radova, sv. 1. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 432-446.
• Dujić L., 2011: A gdje sam bila prije jučer ja? Kako su Marija Jurić Zagorka i Ivana Brlić-Mažuranić spojile spisateljstvo s dužnostima ženskim. W: M. Grdešić, ur.: Malleus maleficarum. Zagorka, feminizam, antifeminizam. Radovi sa znanstvenog skupa „Marija Jurić Zagorka - život, djelo, naslijeđe / Feminizam, antifeminizam, kriza“ održanog 26. i 27. studenog 2010 u Zagrebu u okviru četvrtih Dana Marije Jurić Zagorke. Zagreb, Centar za ženske studije, s. 93-104.
• Dwornik M., 2018: Marija Jurić Zagorka. Pierwsza dziennikarka z Chorwacji. Dostępne w Internecie: https://reporterzy.info/3756,marija-juric-zagorka-pierwsza-dziennikarka-z-chorwacji.html [dostęp: 31.10.2021].
• Grdešić M., 2021: The Gender of Croatian Modernity: Marija Jurić Zagorka and Ivana Brlić-Mažuranić. W: K. Mihurko Poniž, B. Dojčinović, M. Grdešić, eds.: Defiant Trajectories: Mapping out Slavic Women Writers Route. Ljubljana, Cultural Tourist Association Women Writers Route & International Foundation - Forum of Slavic Cultures, s. 10-21. Dostępne w Internecie: https://www.fsk.si/wp.content/uploads/2021/03/WWR_DefiantTrajectories.pdf [dostęp: 31.10.2021].
• Horvat J., 1962: Povijest novinstva Hrvatske. Zagreb, Stvarnost.
• Jakobović Fribec S., [online]: Biografija: Marija Jurić Zagorka. Dostępne w Internecie: https://ravnopravnost.gov.hr/arhiva/marija-juric-zagorka/biografija-marija-juric-zagorka/1539 [dostęp: 31.10.2021].
• Jakobović Fribec S., 2006: Marija Jurić. W: F. de Haan, K. Daskalova, A. Loutfi, eds.: A Bibliographical Dictionary of Women’s Movements and Feminisms. Central, Eastern and South Eastern Europe, 19th and 20th Centuries. Budapest, New York, Central European University Press, s. 195-200.
• Jakobović Fribec S., 2008: Vodič Zagorkinim tragom kroz Zagreb. Zagreb, Centar za ženske studije.
• Jakobović Fribec S., 2011: Zagreb in Zagorka’s Footsteps. Zagreb, Centar za ženske studije.
• Jakobović Fribec S., Grdešić M., 2008: Riječ urednica. W: M. Grdešić, S. Jakobović Fribec, ur.: Neznana junakinja - nova čitanja Zagorke. Radovi sa znanstvenog skupa „Marija Jurić Zagorka - život, djelo, naslijeđe“ održanog 30.11. i 1.12.2007. u Zagrebu u okviru Dana Marije Jurić Zagorke. Zagreb, Centar za ženske studije, s. 7-10.
• Jurić (Zagorka) M., 1900: Niewolnicy. R.Z., tłum. „Nowa Reforma”, nr 62, s. 1.
• Jurić Zagorka M., 1997: Što je moja krivnja? W: V. Brešić, prir.: Autobiografije hrvatskih pisaca. Zagreb, AGM, s. 451-499.
• Kaniecka D., 2012: Šenoin i Zagorkin Zagreb. Književna kreacija staroga Zagreba - pokušaj usporedbe. W: A. Dremel, ur.: Širom svijeta: o Zagorki, rodu i prostoru. Radovi sa znanstvenog skupa „Marija Jurić Zagorka - život, djelo, naslijeđe / Grad, granica, geografija“ održanog 25. i 26. studenog 2011. u Zagrebu u okviru petih Dana Marije Jurić Zagorke. Zagreb, Centar za ženske studije, s. 15-30.
• Kujundžić N., 2011: „Zrcalo, zrcalo, prijatelju moj, / Tko je najljepši u zemlji svoj?“: bajka o Snjeguljici kao intertekst Zagorkinih „Plamenih inkvizitora“. W: M. Grdešić, ur.: Malleus maleficarum. Zagorka, feminizam, antifeminizam. Radovi sa znanstvenog skupa „Marija Jurić Zagorka - život, djelo, naslijeđe / Feminizam, antifeminizam, kriza“ održanog 26. i 27. studenog 2010 u Zagrebu u okviru četvrtih Dana Marije Jurić Zagorke. Zagreb, Centar za ženske studije, s. 53-78.
• Kurtok A., 2019: Kulturalne i literackie konteksty relacji chorwacko-węgierskich w XIX i XX wieku. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kurzeja-Świątek M., 2012: Roman Zawiliński. „Małopolska”, t. 14, s. 308-311.
• Lasić S., 1986: Književni počeci Marije Jurić Zagorke (1873-1910). Uvod u monografiju. Zagreb, Znanje.
• Lasić S., 1987: Mladi Krleža i njegovi kritičari (1914-1924). Zagreb, Globus.
• Lukić J., 2003: Žensko pisanje i žensko pismo u devedesetim godinama. „Sarajevske sveske”, br. 2. Dostępne w Internecie: http://sveske.ba/en/content/zensko-pisanje-i-zensko-pismo-u-devedesetim-godinama [dostęp: 31.10.2021].
• Małczak L., 2013: Croatica. Literatura i kultura chorwacka w Polsce w latach 1944-1989. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Marković Z., 1931: Jubileusz chorwackiej pisarki pani Zagorki. „Kobieta Współczesna”, nr 30 (27 IX), s. 16.
• Mrakovčić M., [online]: Razbijanje barijera muzejskog postava. Dostępne w Internecie: https://www.kulturpunkt.hr/content/razbijanje-barijera-muzejskog-postava [dostęp: 31.10.2021].
• Pavličić P., 2001: Rukoljub. Pisma Slavnim Ženama. Zagreb, Mozaik knjiga.
• Pogačnik J., 2012: Kraj feminizma i ženskog pisma. Dostępne w Internecie: http://aquilonis.hr/dodaci/pisci_na_mrezi/pogacnik_zensko-pismo.pdf [dostęp: 31.10.2021].
• Sablić Tomić H., 2000: Ljepša polovica književnosti 1990-tih. „Republika”, br. 3-4, s. 46-56.
• Sklevicky L., 1988: Patuljasta amazonka hrvatskog feminizma: Marija Jurić Zagorka. „Svijet”, (15 I), s. 43. Dostępne w Internecie: https://repozitorij.dief.eu/a/?pr=i&id=108638 [dostęp: 31.10.2021].
• Świątek A., 2020: II Zjazd Dziennikarzy Słowiańskich w Krakowie w 1899 roku. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne 147”, z. 2, s. 375-399.
• Vrabec Mojzeš Z., 2020: Bandić bez odluke Skupštine naumio dati kulturno dobro za Muzej Gričke vještice. Dostępne w Internecie: https://www.nacional.hr/bandic-bez-odluke-skupstine-naumio-dati-kulturno-dobro-za-muzej-gricke-vjestice/ [dostęp: 31.10.2021].
• Vujnovic M., 2009: Forging the Bubikopf Nation. Journalism, Gender, and Modernity in Interwar Yugoslavia. New York, Peter Lang.
• Wojtaszek A., 2019: Ucieczka ze świata bajek. „Herito”, nr 34, s. 180-189.
• Zagorka [M. Jurić], 1953: Kako je bilo. Beograd, Izdanje redakcije Zabavnog romana.
• Zlatar A., 2005: Kto jest spadkobiercą literatury kobiecej? J. Supińska-Biernacka, tłum. W: K. Pieniążek-Marković, G. Rem, B. Zieliński, red.: Widzieć Chorwację. Panorama literatury i kultury chorwackiej 1990-2005. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 272-288.
• http://encyklopediafantastyki.pl/index.php?title=Antoni_Marczy%C5%84ski [dostęp: 31.10.2021].
• http://library.foi.hr/m3/autor.php?B=1&O=1&UK=1&A=0000006922&mg=1&lang=en&H=METELGRAD&upit=JAKOBOVI%C6%20FRIBEC,%20Slavica [dostęp: 31.10.2021].
• http://www.kgz.hr/hr/knjiznice/knjiznica-marije-juric-zagorke/marija-juric-zagorka-37508/37508 [dostęp: 31.10.2021].
• http://www.kgz.hr/hr/knjiznice/knjiznica-marije-juric-zagorke/o-knjiznici-662/osnovni-podaci16582/16582 [dostęp: 31.10.2021].
• http://zagorka.net/bibliografija/ [dostęp: 31.10.2021].
• http://zagorka.net/biografija/ [dostęp: 31.10.2021].
• http://zagorka.net/kategorija/novosti/dani-mjz/ [dostęp: 31.10.2021].
• http://zagorka.net/o-nama/ [dostęp: 31.10.2021].
• http://zenajevise.net/ad-acte-anti-discrimination-actions-towards-equality-of-women-and-men/ [dostęp: 31.10.2021].
• http://zenstud.hr/izdavastvo/knjige/ [dostęp: 31.10.2021].
• http://zenstud.hr/o-nama/povijest/ [dostęp: 31.10.2021].
• http://zenstud.hr/projekti/zene-i-tehnika-prema-rodno-ukljucivom-muzeju/ [dostęp: 31.10.2021].
• https://ifs.filg.uj.edu.pl/dominika-kaniecka [dostęp: 31.10.2021].
• https://mvinfo.hr/clanak/slavica-jakobovic-fribec-vodic-zagorkinim-tragom-kroz-zagreb [dostęp: 31.10.2021].
• https://poradnik-jezykowy.uw.edu.pl/page/editors [dostęp: 31.10.2021].
• https://ravnopravnost.gov.hr/vijesti/slavica-jakobovic-fribec-zagrepcanka-godine/686 [dostęp: 31.10.2021].
• https://web.archive.org/web/20070611193455/http://www.zenstud.hr/zagorka.htm [dostęp: 31.10.2021].
• https://web.archive.org/web/20081222070240/http://www.ured-ravnopravnost.hr/page.php?id=193 [dostęp: 31.10.2021].
• https://web.archive.org/web/20140928113554/http://drustvozagorke.com/index.php/klub-zagorke [dostęp: 31.10.2021].
• https://web.archive.org/web/20140929030525/http://drustvozagorke.com/index.php/o-nama/o-drustvu [dostęp: 31.10.2021].
• https://www.facebook.com/diana.kucinic [dostęp: 31.10.2021].
• https://www.fsk.si/pl/o-nas/ [dostęp: 31.10.2021].
• https://www.fsk.si/pl/partnerzy/szlak-pisarek/ [dostęp: 31.10.2021].
• https://www.tportal.hr/vijesti/clanak/hrt-odustao-od-snimanja-gricke-vjestice-20171121 [dostęp: 31.10.2021].
• https://www.zvono.eu/na-danasnji-dan-1873--rodjena-je-jedinstvena-marija-juric-zagorka-820 [dostęp: 31.10.2021].
• https://zagorka.net/kategorija/zagorkin-trezor/page/3/ [dostęp: 31.10.2021].
• https://zagorkinkutak.wordpress.com/about/ [dostęp: 31.10.2021].
• https://zagorkinkutak.wordpress.com/multimedija/excuse-me-do-you-know-where-marija-juric-zagorka-street-is/ [dostęp: 31.10.2021].
• https://zagorkinkutak.wordpress.com/multimedija/gricka-vjestica/ [dostęp: 31.10.2021].
• https://zagorkinkutak.wordpress.com/multimedija/povijest-zenskim-rukopisom/ [dostęp: 31.10.2021].
• https://zagorkinkutak.wordpress.com/multimedija/zagorka/ [dostęp: 31.10.2021].

Identifiers

DOI

10.31261/PLS.2022.12.01.11

Biblioteka Nauki

25182953