Il dantismo di Józef Ignacy Kraszewski

• Authors: Andrea F. de Carlo

Title variants

EN

Józef Ignacy Kraszewski’s Dantism

PL

Dantyzm Józefa Ignacego Kraszewskiego

Abstracts

EN

Both, Dante Alighieri’s ouevre and him as a person, ignited a grand, incessant passion and unflinching interest of Józef Ignacy Kraszewski (1812–1887), which was fueled by a deep sense of awe. Kraszewski’s works thrive on Dantean motifs mediated by the 19th-century culture that was saturated with the latter. Dante’s towering persona reigned over the 19th century, the era during which not only his ouevre but also his person were idolised, often by applying a political key to him. The Polish writer’s narrative and lyrical output bears a palpable residuum of the Divine Comedy – an inexhaustible source of inspiration he continually aluded to by references, quotes, suggestions, and reworking of topics and motifs. After scrutinising literary reminescences of the Divine Comedy recognised in Kraszewski’s works, the article proceeds to focus on reverbarations and echoes traced back to the masterpiece’s part one, in particular Inferno V (the fifth song) and their relationship with the source text. The astounding fate that befell Paolo and Francesca creates a context for the analysis of a narrative poem Paolo. Powieść wenecka (‘Paolo. A Venetian Tale’; 1843) and a novel Pod włoskim niebem (‘Under the Sky of Italy’; 1845).

PL

Postać i twórczość Dantego Alighieri bardzo wcześnie wzbudziły w Józefie Ignacym Kraszewskim (1812–1887) niesłabnące zainteresowanie oraz wielką pasję, ożywioną głębokim i pełnym czci podziwem. Twórczość Kraszewskiego żywi się motywami dantejskimi zaczerpniętymi z XIX-wiecznej kultury, która była nimi przesiąknięta. Wiek XIX rządzony jest przez wybitną postać Dantego i charakteryzuje się prawdziwym kultem nie tylko dzieła, lecz także osoby poety, często ujmowanej w kluczu politycznym. W narracyjnym i lirycznym dorobku polskiego pisarza silnie wyczuwalna jest pamięć Boskiej Komedii – niewyczerpanego źródła inspiracji, z którym autor prowadzi nieustanny dialog poprzez odniesienia, cytaty, sugestie, przepracowywanie tematów i motywów. Po przyjrzeniu się reminiscencjom Boskiej Komedii rozpoznawalnym w twórczości Kraszewskiego artykuł skupia się na echach pochodzących z pierwszej księgi, w szczególności z pieśni V, i ich relacji ze źródłem. W związku z tym w świetle niezwykłego losu epizodu Paola i Franceski analizowana i kontekstualizowana jest powieść poetycka Paolo. Powieść wenecka (1843) oraz powieść Pod włoskim niebem (1845) Kraszewskiego.

Keywords

PL

Kraszewski; Dante; polski dantyzm; dantejskie wątki w literaturze polskiej XIX wieku

EN

Kraszewski; Dante; Polish Dantism; Dantean threads in the Polish literature of the 19th century

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Postscriptum Polonistyczne
• Year: 2022
• Volume: 30
• Issue: 2
• Pages: 1-10

Dates

published

2022

Contributors

author

Andrea F. de Carlo

• Uniwersytet „Orientale” w Neapolu

• https://orcid.org/0000000191168308

References

• Alighieri D., 19933, La Divina Commedia. Inferno, a cura di A. Vallone e L. Scorrano, Editrice Ferraro, Napoli.
• Berkan-Jabłońska M., 2020, On Several Polish Poems from 1829–1870 with Venice in the Background, „Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze”, vol. 9, pp. 101–137.
• Biliński B., 1965, Roma antica e moderna nelle opere di Giuseppe Ignazio Kraszewski, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Danek W., 1976, Józef Ignacy Kraszewski. Zarys biograficzny, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
• De Carlo A.F., 2016, Między piekłem a niebem. Postrzeganie „Boskiej Komedii” Dantego przez Zygmunta Krasińskiego i Józefa Ignacego Kraszewskiego, in: Krasiński i Kraszewski wobec europejskiego romantyzmu i dylematów XIX wieku. W dwustulecie urodzin pisarzy, eds. M. Junkiert, W. Ratajczak, T. Sobieraj, Wydawnictwo PTPN, Poznań, pp. 33–45.
• De Carlo A.F., 2019, Dantes in miranda in minimis. Kraszewski e Dante, Orientalia Parthenopea Edizioni, Napoli.
• Frąckiewicz M., 1912, Józef Ignacy Kraszewski w Krakowie i we Lwowie w r. 1867 i odczyty jego o Dantem. Wspomnienia z przeszłości w setną rocznicę urodzin, nakładem Autora, Kraków.
• Janion M., 1996, Szalona, in: M. Janion, Kobiety i duch inności, Sic!, Warszawa, pp. 50–76.
• Kraszewski J.I., 1843, Paolo, in: J.I. Kraszewski, Poezje, vol. 1, S. Orgelbrand, Warszawa, pp. 93–126.
• Kraszewski J.I., 1845, Pod włoskiem niebem. Fantazya, nakładem Księgarni Zagranicznej, Lipsk; 1857, (Pisma z rycinami H. Pillatego), Natanson, druk J. Jaworskiego, Warszawa; 18722, W Księgarni Gubrynowicza i Schmidta – W Księgarni Michała Glücksberga, Warszawa–Lwów.
• Kraszewski J.I., 1858, Boża czeladka. Opowiadanie we 3ch częściach, vol. 1–3, nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, Wilno.
• Kraszewski J.I., 1859, Mogiły – Abracadabra – Dwa fragmenta J. I. Kraszewskiego oraz przepisany przez tegoź djarjusz podróży z Warszawy do Petersburga Hrab. Kazimierza Konst. de Bröhl Platera starosty inflanckiego, później podkanclerza Litews, w 1792 roku odbytéj, nakładem Gustawa Gebethnera i Spółki, Warszawa.
• Kraszewski J.I., 1866a, Wieczory Drezdeńskie, nakładem Xięgarni Zelmana Igla, Lwów.
• Kraszewski J.I., 1866b, Kartki z podróży 1858–1864 r. – Kraków, Wiedeń, Triest, Wenecja, Padwa, Medjolan, Genua, Piza, Florencja, Rzym, vol. 1, nakładem Gustawa Sennewalda, Warszawa.
• Kraszewski J.I., 1869, Dante. Studja nad Komedją Bozką przez J.I. Kraszewskiego, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, no. 5, pp. 95–189.
• Kraszewski J.I., 1881, Chore dusze. Powieść w dwóch tomach, vol. 1–2, nakład Gebethnera i Wolffa, Warszawa.
• Kraszewski J.I., 1884a, Bez serca. Obrazy naszych czasów, vol. 1–3, nakład Gebethnera i Wolffa, Warszawa.
• Kraszewski J.I., 1884b, Dajmon. Fantazja, nakładem Michała Glücksberga, Warszawa.
• Kraszewski J.I., 1970, Na cmentarzu – na wulkanie. Powieść współczesna, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Kraszewski J.I., 1977, Kartki z podróży 1858–1864, vol. 1, ed. P. Hertz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Kraszewski J.I., 1979, Na tułactwie. Obrazy współczesne, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Nawarecki A., 1996, Przez Königshütte. O dwóch dantejskich podróżach Kraszewskiego, in: Po Dantem. Wybór materiałów z VIII konferencji pracowników naukowych i studentów Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej, ed. J. Olejniczak, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, pp. 84–93.
• Skucha M., 2014, Ładni chłopcy i szalone. Męskość i kobiecość w późnym pisarstwie Józefa Ignacego Kraszewskiego, Collegium Columbinum, Kraków.
• Trepiński A., 1970, Romans Kraszewskiego z Wiedenką, Państwowy Instytut Wydawniczy, Kraków.
• Wasyłenko W., 1999, Józef Ignacy Kraszewski – zapomniane, nieznane (ukraińskie materiały źródłowe), Ministerstwo Kultury i Sztuki, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.31261/PS_P.2022.30.09

Biblioteka Nauki

13133904