Miasta w starostwie brzeźnickim do 1795 roku. Zarys problematyki badawczej

• Authors: Jacek Szpak

Title variants

EN

Towns in the Brzeźnica starosty until 1795: Outline of research problems

Abstracts

EN

The article concerns the history of the towns of Brzeźnica and Pajęczno, which belonged to the non-town starosty of Brzeźnica. The text aims to discuss research problems concerning the socio-economic life in small towns and the factors that influenced the changes in the situation of these urban centers. The text presents the origins of both towns, their administrative affiliation and the scope of power exercised by the starosts on behalf of the ruler. The issues of economy, population structure and topography were also discussed, as well as the economic situation of the inhabitants. The text was prepared with the use of the analytical and statistical method. The article was written mainly on the basis of archival materials stored in the Archives of the Pauline Order at Jasna Góra in Częstochowa and the Archives of Historical Records in Warsaw and on the basis of source literature.

PL

Artykuł dotyczy dziejów miast Brzeźnica i Pajęczno należących do starostwa niegrodowego brzeźnickiego. Poruszono w nim problemy badawcze związane z życiem społeczno-gospodarczym w małych miastach oraz z czynnikami, które wpływały na zmiany sytuacji tych ośrodków miejskich. W tekście przybliżono początki obu miast, ich przynależność administracyjną oraz zakres władzy, jaką w imieniu władcy sprawowali starostowie. Scharakteryzowano także sprawy ekonomii, strukturę ludnościową i topografię oraz sytuację ekonomiczną mieszkańców. W artykule nakreślono zagadnienia, które w przyszłych badaniach należy pogłębić. Do opracowania tematu posłużono się metodą analityczną i statystyczną. Bazę źródłową stanowiły przede wszystkim materiały archiwalne przechowywane w Archiwum Zakonu Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie oraz w Archiwum Akt Dawnych w Warszawie; wykorzystano także literaturę przedmiotu.

Keywords

PL

miasto; Rzeczpospolita; gospodarka; społeczeństwo

EN

city; the Republic of Poland; economy; society

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Wieki Stare i Nowe
• Year: 2022
• Volume: 17
• Issue: 22
• Pages: 1-21

Dates

published

2022

Contributors

author

Jacek Szpak

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000334649214

References

• Benger M., Roczniki Zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika, t. 1 [Obejmujący okres od założenia Zakonu do 1727], ks. 2 [Obejmująca lata od 1663 do 1727], oprac. L. Chałupka, tłum. P. Kosiak. Częstochowa-Jasna Góra 2008.
• Butterwick R., Polska rewolucja a Kościół katolicki 1788-1792, przeł. M. Ugniewski, Kraków 2012.
• Chłapowski K., Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795. (Materiały źródłowe), Warszawa-Bellerive-sur-Allier 2017.
• Ciesielski T., Armia koronna w czasach Augusta III, Warszawa 2009.
• Dankowska E., Podatek skórowy i od rzezi 1789-1793, „Studia Historyczne” 2006, t. 49, nr 2, s. 139-152.
• Falniowska-Gradowska A., Królewszczyzny i starostowie w dawnej Rzeczypospolitej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1984.
• Filipczak-Kocur A., Skarbowość Rzeczypospolitej 1587-1648, Warszawa 2006.
• Hawelski E., Cathalogus patrum ac fratrum Ordinis S. Pauli Primi Eremitae, oprac. J. Zbudniewek, „Studia Claromontana” 2012, t. 30, s. 385-504.
• Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2011.
• Karbownik H., Obciążenia stanu duchownego w Polsce na rzecz państwa od połowy XVII wieku do 1795 roku, Lublin 1984.
• Kęder W., Jasna Góra wobec przemian politycznych w Rzeczypospolitej w latach 1661-1813, „Studia Claromontana” 1993, t. 13, s. 5-206.
• Konopczyński W., Dzieje Polski nowożytnej, t. 2, Warszawa 1996.
• Luciński J., Rozwój królewszczyzn w Koronie od schyłku XIV wieku do XVII wieku, Poznań 1970.
• Lustracja województwa krakowskiego 1789, cz. 2: Powiat lelowski oraz starostwo kłobuckie i brzeźnickie, wyd. A. Falniowska-Gradowska, I. Rychlikowa, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963.
• Markiewicz M., Historia Polski 1492-1795, Kraków 2004.
• Nabiałek K., Starostwo olsztyńskie od XIV do połowy XVII wieku, Kraków 2012.
• Pawiński A., Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego, Warszawa 1881.
• Portal Urzędu Miejskiego Pajęczna: https://pajeczno.pl (dostęp: 17.03.2021).
• Rusiński W., Straty i zniszczenia w czasie wojny szwedzkiej oraz jej skutki na obszarze Wielkopolski, w: Idem, Zniszczenia gospodarcze w połowie XVII w., Warszawa 1957.
• Rybarski R., Skarbowość Polski w dobie rozbiorów, Kraków 1937.
• Rybarski R., Skarb i pieniądz za Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III, Warszawa 1939.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1, red. F. Sulimierski, W. Walewski, Warszawa 1880.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 7, red. B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1886.
• Sucheni-Grabowska A., Odbudowa domeny w Polsce 1504-1548, Wrocław 1967.
• Szafraniec K., Konwent jasnogórski 1382-1864, Rzym 1966.
• Szpak J., Polska prowincja paulinów od XVII wieku do 1864 r. Dzieje gospodarcze: klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie, Katowice 2020.
• Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
• Wlaźlak W.P., Dzieje kościelne Pajęczna, Pajęczno 2005.
• Zbudniewek J., Katalog domów i rezydencji polskiej prowincji paulinów, „Nasza Przeszłość” 1969, t. 31, s. 181-228.
• Zbudniewek J., Paulini wczoraj i dzisiaj, „Studia Claromontana” 2007, t. 25, s. 5-288.
• Złotkowski D., Udział Zakonu Ojców Paulinów w życiu społeczno-politycznym Rzeczypospolitej w XVIII w., Częstochowa 1994.

Identifiers

DOI

10.31261/WSN.2022.22.08

Biblioteka Nauki

25426661