The Energy of Non-Simple Stories: Humanities in the Form of Pedagogy and Educational Research

• Authors: Krzysztof Maliszewski

Title variants

PL

Energia opowieści nieprostych: humanistyka w formie pedagogiki i badań edukacyjnych

Abstracts

PL

W artykule stawiam tezę, że badania oparte na założeniach scjentystycznych (w sensie dążenia do upodobnienia nauk humanistycznych i społecznych do nauk przyrodniczych, czyli opartych na naturalizmie ontologicznym i metodologicznym) mają charakter marginalny, a ich znaczenie dla eksploracji ludzkich praktyk ma co najwyżej pomocniczy charakter. (Rozważam tę tezę na przykładzie pedagogiki jako nauki o przedsięwzięciu podmiotowym i komunikacyjnym, zwanym edukacją). Twierdzę, że kiedy scjentystyczny model badań staje się dominujący – jak ma to miejsce obecnie – zaciemnia on podstawowy przedmiot badań pedagogicznych: edukację. W rezultacie publiczny wizerunek edukacji jest pomniejszony i zniekształcony.

EN

In the article, I put forward the thesis that research based on scientistic assumptions (in the sense of the tendency to make the humanities and social sciences similar to natural sciences, that is: based on ontological and methodological naturalism) is marginal and only auxiliary importance in the exploration of human practices (I consider it on the example of pedagogy as the science of a subjective and communicational undertaking called education). I argue that when the scientistic model of research becomes dominant – as it is nowadays – it obscures the basic subject of pedagogical research: education. As a result, the public image of education is reduced and distorted.

Keywords

PL

humanistyka; scjentyzm; pedagogika; hermeneutyka; subiektywność; edukacja

EN

humanities; scientism; pedagogy; hermeneutics; subjectivity; education

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach / Śląsk Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe
• Journal: ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
• Year: 2023
• Issue: 47
• Pages: 65-82

Dates

published

2023

Contributors

author

Krzysztof Maliszewski

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000190448156

References

• Adorno, Theodor W. “Introduction.” In Theodor W. Adorno, Hans Albert, Ralf Dahrendorf, Jürgen Habermas, Harald Pilot, and Karl R. Popper, The Positivist Dispute in German Sociology. Translated by Glyn Adey and David Frisby. London: Heinemann Educational Books, 1977.
• Bakhtin, Mikhail. “The Problem of the Text in Linguistics, Philology, and the Human Sciences: An Experiment in Philosophical Analysis.” In Mikhail Bakhtin, Speech Genres and Other Late Essays. Translated by Vern W. McGee. Austin: University of Texas Press, 1986.
• Benner, Dietrich. Allgemeine Pädagogik: Eine systematisch-problemgeschichtliche Einführung in die Grundstruktur pädagogischen Denkens und Handelns. München: Juventa-Verlag, 2001.
• Biesta, Gert. Educational Research. An Unorthodox Introduction. London–New York–Oxford–New Delhi–Sydney: Bloomsbury Academic, 2020.
• Biesta, Gert. The Beautiful Risk of Education. Boulder–London: Paradigm Publishers, 2013.
• Bytniewski, Paweł. Francuska filozofia nauk. Szkice epistemologiczne. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2017.
• Cassirer, Ernst, The Logic of the Humanities. Translated by Clarence Smith Howe. New Haven: Yale University Press, 1961.
• Czapliński, Przemysław, Ryszard Nycz, Dominik Antonik, Joanna Bednarek, Agnieszka Dauksza, and Jakub Misun, eds. Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2017.
• Czerniak, Stanisław. Wybrane koncepcje wiedzy i nauki we współczesnej filozofii niemieckiej. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2017.
• Dilthey, Wilhelm. The Formation of the Historical World in the Human Sciences. Translated by Rudolf A. Makkreel, John Scanlon, and William H. Oman. Princeton–Oxford: Princeton University Press, 2002.
• Dybel, Paweł. Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera. Kraków: Universitas, 2004.
• Dybel, Paweł. Oblicza hermeneutyki. Kraków: Universitas, 2012.
• Gadamer, Hans-Georg. Truth and Method. Translated and revised by Joel Weinsheimer and Donald G. Marshall. London–New Delhi–New York–Sydney: Bloomsbury, 2013.
• Gadamer, Hans-Georg. “Wahrheit in den Geisteswissenschaften.” In Hans-Georg Gadamer, Hermeneutik II. Wahrheit und Methode. Tübingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), 1993.
• Głowiński, Michał, ed. Narratologia. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2004.
• Janion, Maria. Humanistyka: poznanie i terapia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
• Kołakowski, Leszek. “Wielkie i małe kompleksy humanistów.” In Leszek Kołakowski, Kultura i fetysze. Eseje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
• Kruszelnicki, Wojciech. Zwrot refleksyjny w antropologii kulturowej. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, 2012.
• Kuhn, Thomas S. The Road Since “Structure.” Philosophical Essays, 1970–1993, with an Autobiographical Interview. Chicago: The University of Chicago Press, 2000.
• Markowski, Michał Paweł. “Humanistyka, literatura, egzystencja.” In Teoria – literatura – życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej, edited by Anna Legeżyńska and Ryszard Nycz. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2012.
• Marquard, Odo. Apologie des Zufälligen. Philosophische Studien. Stuttgart: Philipp Reclam, 2001.
• Marquard, Odo. Glück im Unglück. Philosophische Überlegungen. München: Wilhelm Fink Verlag, 1986.
• Nycz, Ryszard. Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2017.
• Phillips, D. C., and Nicholas C. Burbules. Postpositivism and Educational Research. Lanham–Boulder–New York–Oxford: Rowman & Littlefield Publishers, 2000.
• Priestley, Mark, Gert Biesta, and Sarah Robinson. Teacher Agency. An Ecological Approach. London–New Delhi–New York–Sydney: Bloomsbury, 2015.
• Przyłębski, Andrzej. Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2019.
• Ricoeur, Paul. Time and Narrative, vol. 1. Translated by Kathleen McLaughlin and David Pellauer. Chicago-London: The University of Chicago Press, 1984.
• Simpson, Lorenzo C. Hermeneutics as Critique. Science, Politics, Race, and Culture. New York: Columbia University Press, 2021.
• Standish, Paul. Beyond the Self. Wittgenstein, Heidegger and the Limits of Language. Aldershot–Brookfield USA–Hong Kong–Singapore–Sydney: Avebury, 1992.
• Steiner, Georg. Real Presences. Chicago: The University of Chicago Press, 1991.
• Taylor, Charles. “Interpretation and the Sciences of Man.” In Charles Taylor. Philosophy and the Human Sciences. Philosophical Papers 2. Cambridge: Cambridge University Press, 1985.
• Taylor, Charles. “Introduction.” In Charles Taylor, Philosophy and the Human Sciences. Philosophical Papers 2. Cambridge: Cambridge University Press, 1985.
• Taylor, Charles. Sources of the Self. The Making of the Modern Identity. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2001.
• Wierciński, Andrzej. Hermeneutics of Education. Exploring and Experiencing the Unpredictability of Education. Zürich: Lit Verlag, 2019.
• Winch, Peter. The Idea of a Social Science And Its Relation to Philosophy. London: Routledge, 1990.
• Witkowska, Monika, and Lech Witkowski, eds. Humanistyczne wyzwania ekologii umysłu: Gregory Bateson w Polsce. Warszawa: Fundacja na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi, 2016.
• Witkowski, Lech. Filozofia nauki Ferdynanda Gonsetha (na tle problemów współczesnego racjonalizmu). Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1983.
• Witkowski, Lech. Wyzwania autorytetu w praktyce społecznej i kulturze symbolicznej (przechadzki krytyczne w poszukiwaniu dyskursu dla teorii). Kraków: Impuls, 2009

Identifiers

DOI

10.31261/errgo.14272

Biblioteka Nauki

26062189