O sprawczości poezji. Wiersz jako forma oporu na przykładzie Galiny Rymbu i Anny Adamowicz

• Authors: Barbara Sadkowska

Title variants

EN

On the agency of poetry. Poem as a form of resistance on the example of Galina Rymbu and Anna Adamowicz

RU

О свободе воли поэзии. Поэма как форма сопротивления на примере Галины Рымбу и Анны Адамович

Abstracts

RU

В статье автор рассматривает вопрос о агентности поэзии в современном мире, сравнивая два отношения: Галину Рымбу и Анну Адамович. Сравнительный анализ произведений обоих авторов дает понять, что степень вовлеченности зависит от личного положения писателей. Не случайно Rymbu expressis verbis подчеркивает необходимость нарушить все условности в поэзии и превзойти эстетические нормы, обрекающие женщин на молчание. Ее поэзия является примером гражданского неповиновения, о котором писали феминистские теоретики (m.in. Джудит Батлер). Его роль будет заключаться в том, чтобы указать на потенциал оппозиции, который лежит в каждом человеческом теле, подверженном общественному мнению. Адамович, несмотря на то, что принадлежит к тому же поколению, что и Рымбу, говорит не так радикально, как поэт из России. Ее суждения о свободе воли поэзии сбалансированы и даже скептически. Однако он считает, что она обладает аффективным потенциалом, который в ситуациях, имеющих большое значение для обществ высокоразвитых стран, позволяет перенаправить внимание на проблемы, снятые с глаз (m.in климатического кризиса). Автор статьи не иерархизирует их поэзию, но отмечает некоторые закономерности, благодаря которым Рымбу является местным поэтом, а Адамович - глобальным. Эти ярлыки являются иллюстративными и не дезавуируют работу Адамовича в пользу Rymbu. Их поэтическая деятельность настроена на политическую ситуацию, которая организует их поэтическое воображение.

EN

In the article, the author considers the issue of the agency of poetry in the contemporary world, comparing two attitudes: Galina Rymbu and Anna Adamowicz. A comparative analysis of the works of both authors makes us realize that the degree of involvement depends on the personal situation of the writers. It is no coincidence that Rymbu expressis verbis emphasizes the need to break all conventions in poetry and exceed aesthetic norms that condemn women to silence. Her poetry is an example of civil disobedience, which feminist theorists (m.in. Judith Butler) wrote about. Its role would be to point out the potential for the opposition in every human body exposed to public view. Adamowicz, despite the fact that she belongs to the same generation as Rymbu, does not speak as radically as the poet from Russia. Her judgments about the agency of poetry are balanced and even sceptical. However, he believes that it has an effective potential, which in situations of great importance for societies in highly developed countries, redirects attention to problems removed from view (m.in climate crisis). The article's author does not hierarchize their poetry but notes some regularities, thanks to which Rymbu is a local poet and Adamowicz a global one. These labels are illustrative and do not disavow Adamowicz's work in favour of Rymbu. Their poetic activities are attuned to the political situation that organizes their poetic imagination.

PL

Autorka w artykule rozważa kwestię sprawczości poezji we współczesnym świecie, porównując dwie postawy: Galiny Rymbu i Anny Adamowicz. Analiza porównawcza utworów obu autorek uświadamia, że stopień zaangażowania zależny jest od osobistej sytuacji piszących. Nieprzypadkowo to Rymbu expressis verbis podkreśla konieczność łamania w poezji wszelkich konwencji i przekraczania norm estetycznych, które skazują kobiety na milczenie. Jej poezja jest przykładem obywatelskiego nieposłuszeństwa, o którym pisały teoretyczki feministyczne (m.in. Judith Butler). Jego rolą byłoby wskazanie na potencjał do sprzeciwu, jaki tkwi w każdym ludzkim ciele wystawionym na widok publiczny. Adamowicz, mimo że metrykalnie należy do tego samego pokolenia co Rymbu, nie wypowiada się tak radykalnie, jak poetka z Rosji. Jej sądy na temat sprawczości poezji są wyważone, a nawet sceptyczne. Uważa jednak, że posiada ona potencjał afektywny, który w sytuacjach o doniosłym znaczeniu dla społeczeństw w krajach wysokorozwiniętych, pozwala na przekierowanie uwagi na problemy usuwane z pola widzenia (m.in. kryzys klimatyczny). Autorka artykułu nie hierarchizuje ich poezji, jednak zauważa pewne prawidłowości, dzięki którym Rymbu jest poetką lokalną, a Adamowicz globalną. Te etykiety mają charakter poglądowy i nie dezawuują twórczości Adamowicz na rzecz Rymbu. Ich działania poetyckie zestrojone są z sytuacją polityczną, która organizuje ich wyobraźnię poetycką.

Keywords

RU

Агентура поэзии; поэтического активизма; воображения; сопротивления

PL

sprawczość poezji; aktywizm poetycki; wyobraźnia; opór

EN

the agency of poetry; poetic activism; imagination; resistance

• Publisher: Polskie Towarzystwo Rusycystyczne; Uniwersytet Śląski
• Journal: Przegląd Rusycystyczny
• Year: 2022
• Issue: 3 (179)
• Pages: 221-236

Dates

published

2022

Contributors

author

Barbara Sadkowska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000166819682

References

• A Conversation With Galina Rymbu by Joan Brooks <https://www.musicandliterature.org/features/2016/1/31/a-conversation-with-galina-rymbu> (dostęp 30.09.2021).
• Adamowicz, Anna. “Idę z tyłu, bo chodnik jest za wąski.” Nebula. Stronie Śląskie: Biuro Literackie, 2020: s. 12.
• Adamowicz, Anna, and Mateusz, Dawid. Conscious rap <https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/wywiady/conscious-rap/> (30.09.2021)
• Adamowicz, Anna. “Poezja jako bicie po ryju (w masce).” Nowy Napis Co Tydzień 2020, nr 58 <https://nowynapis.eu/tygodnik/nr-58/artykul/poezja-jako-bicie-po-ryju-w-masce> (dostęp 30.09.2021).
• Budnik, Agnieszka, and Adamowicz, Anna. Raport z literatury, <https://podcasts.apple.com/pl/podcast/3-anna-adamowicz-nagroda-im-wisławy-szymborskiej/id1567283104?i=1000523974467> (dostęp 30.09.2021).
• Fiedorczuk, Julia, and Beltran, Gerardo. Ekopoetyka. Ekologiczna obrona poezji. Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2020.
• Haynes, Suyin. “How Russia's Feminist Poets Are Changing What It Means to Protest.” Time <https://time.com/5908168/russia-feminist-poets-protest/> (dostęp 30.09.2021).
• Lis, Renata. “Wagina zniszczy to państwo.” Dwutygodnik 2020, nr 286 <https://www.dwutygodnik.com/artykul/9027-wagina-zniszczy-to-panstwo.html> (dostęp 30.09.2021).
• Łebkowska, Anna. “Jak ucieleśnić ciało: o jednym z dylematów somatopoetyki.” Teksty Drugie 2011, nr 4: 11–27.
• Rymbu, Galina. “Moja wagina” Kamińska, Aneta (Transl.). Wakat <http://wakat.sdk.pl/moja-wagina/> (dostęp 30.09.2021).
• Rymbu, Galina. “W moim jajniku mieszka potwór.” Sajkowski, Jakub (Transl.). Helikopter 2021, nr 2 <https://opt-art.net/helikopter/2-2021/galina-rymbu-dwa-wiersze/> (dostęp 30.09.2021).
• Rymbu, Galina. “Wielka Literatura Rosyjska.” Lis, Renata. Wagina zniszczy to państwo… <https://www.dwutygodnik.com/artykul/9027-wagina-zniszczy-to-panstwo.html> (dostęp 30.09.2021).
• Solnit, Rebecca. Nadzieja w mroku. Nieznane opowieści, niebywałe możliwości. Dzierzgowska, Anna, and Królak, Sławomir (Transl.). Kraków: Karakter, 2019.
• Spotkanie z Anną Adamowicz, laureatką Nagrody im. Wisławy Szymborskiej, <https://www.facebook.com/Wislawa.Szymborska/videos/412768656620387> (30.09.2021).

Identifiers

DOI

10.31261/pr.13281

Biblioteka Nauki

20311509