Nowo powstające zbiorniki pokopalniane w centralnej Polsce oraz uwarunkowania ich funkcjonowania w okresie ocieplenia klimatu

• Authors: Włodzimierz Marszelewski

Title variants

EN

New pit lakes in central Poland and their functioning in the period of climate warming

Abstracts

EN

The article discusses issues regarding the genesis, importance, and necessity of protection of pit lakes urrently under development in places of lignite mining. Their diversity in terms of morphometric parameters, including surface area and volume, is documented. The paper emphasises their role in the scope of increasing water retention in central Poland, featuring the smallest water resources in Europe. Attention is drawn to the negative effect of climate warming on the functioning of the lakes, resulting in, among others, an increase in water temperature and evaporation. The necessity of conducting sustainable water management in their catchments in the following years is highlighted. Their importance for society and their place in climate policy are determined and analysed. Moreover, activities aimed at the maintenance of good quality of water are proposed.

Keywords

EN

pit lakes; water resources; climate change; climate policy; environmental and social importance

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Studia BAS
• Year: 2023
• Issue: 2(74)
• Pages: 217-231

Dates

published

2023

Contributors

author

Włodzimierz Marszelewski

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/0000000217768986

References

• Bajkiewicz-Grabowska E., Ocena naturalnej podatności jezior na degradację i rola zlewni w tym procesie, „Wiadomości Ekologiczne” 1987, t. 33, nr 3.
• Berkner A., Plany dotyczące przywrócenia do użytkowania terenów pogórniczych oraz regionalnego rozwoju. Doświadczenia i priorytetowe kierunki działania dla Regionu Lipsk-Zachodnia Saksonia [w:] Rekultywacja i rewitalizacja rejonów pogórniczych w Polsce i w Niemczech, red. M. Cała, J. Schlenstedt, A. Ostręga, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków 2019.
• Czyżyk K., Porter B., Wpływ małych śródleśnych zbiorników wodnych na przyrost radialny drzew, „Sylwan” 2018, t. 162, nr 7.
• Goździejewska A., Skrzypczak A., Florczyk A., Szwed L., Zbiorniki poeksploatacyjne i technologiczne w kopalniach węgla brunatnego – cechy ekologiczne i podobieństwa do ekosystemów naturalnych [w:] Rekultywacja i rewitalizacja rejonów pogórniczych w Polsce i w Niemczech, red. M. Cała, J. Schlenstedt, A. Ostręga, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków 2019.
• Intergovernmental Panel on Climate Change, Zmiana klimatu 2022. Zagrożenia, adaptacja i wrażliwość. Podsumowanie dla decydentów. Wkład II Grupy Roboczej do 6 Raportu Podsumowującego Międzyrządowego Panelu ds. Zmiany Klimatu, 2022, https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/downloads/outreach/Raport_IPCC_cz2_29_11_22_OST.pdf.
• Kasztelewicz Z., Sikora M., Zarys historii i teraźniejszości branży węgla brunatnego w Polsce, „Węgiel Brunatny” 2012, nr 1(78).
• Kędziora A., Bilans wodny krajobrazu konińskich kopalni odkrywkowych w zmieniających się warunkach klimatycznych, „Roczniki Gleboznawcze” 2008, t. 59, nr 2.
• Komunikat 01/2020 interdyscyplinarnego Zespołu doradczego do spraw kryzysu klimatycznego przy Prezesie PAN na temat zmiany klimatu i gospodarki wodnej w Polsce, https://informacje.pan.pl/images/2020/20200612_komunikat_zespolu_doradcow_PAN_1.pdf.
• Marszelewski W., Dembowska E., Napiórkowski P., Solarczyk A., Understanding Abiotic and Biotic Conditions in Post-Mining Pit Lakes for Efficient Management: A Case Study (Poland), „Mine Water Environ” 2017, nr 36, https://doi.org/10.1007/s10230-017-0434-8.
• Marszelewski W., Piasecki A., Parowanie, materiały niepublikowane, ZE PAK Konin, 2019.
• Marszelewski W., Ptak M., Skowron R., Antropogeniczne i naturalne uwarunkowania zaniku jezior na Pojezierzu Wielkopolsko-Kujawskim, „Roczniki Gleboznawcze” 2011, t. 62, nr 2.
• Nowak B., Szadek P., Rosa J., Analiza możliwości przyspieszenia odbudowy zasobów wodnych w rejonie górnej Noteci i zalewanego wyrobiska końcowego odkrywki Lubstów (Polska środkowo-zachodnia), „Gospodarka Wodna” 2022, nr 8, https://doi.org/10.15199/22.2022.8.1.
• Nowak B., Władczyk J., Działania retencyjne Wód Polskich na obszarze Pojezierza Wielkopolsko-Kujawskiego, „Gospodarka Wodna” 2022, nr 2, https://doi.org/10.15199/22/2022.2.2.
• Polak K., Klich J., Uwarunkowania prowadzenia rekultywacji wodnej na terenach poeksploatacyjnych na przykładzie zbiornika wodnego Przykona, „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” 2009, nr 436.
• Przybyłek J., Warunki hydrogeologiczne i problemy odwadniania odkrywek węgla brunatnego we wschodniej Wielkopolsce, „Rocznik Gleboznawczy” 2011, t. 62, nr 2.
• Raport gospodarowanie wodą – wyzwania dla Polski, red. Z. Kundzewicz, J. Zaleski, A. Januchty-Szostak, E. Nachlik, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Kraków 2020, https://oees.pl/wp-content/uploads/2020/11/raport_gospodarowanie_woda_2611ost.pdf.
• Różkowski K., Polak K., Cała M., Wybrane problemy związane z rekultywacją wyrobisk w kierunku wodnym, „Górnictwo i Geoinżynieria” 2010, t. 34, nr 4.
• Stachowski P., Oliskiewicz-Krzywicka A., Kupiec J.M., Naturalne uwarunkowania stanu wód jezior w rejonie Kopalni Węgla Brunatnego „Konin”, „Rocznik Ochrona Środowiska” 2016, nr 18.
• Stan środowiska w województwie wielkopolskim. Raport 2020, pod kier. M. Pułyk, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska w Poznaniu, Poznań 2020.
• Szwed L., Budowa zbiornika „Janiszew” w KWB „Adamów” SA, „Węgiel Brunatny” 2008, nr 3(64).
• Wachowiak G., Wachowiak A., Zbiornik w wyrobisku końcowym odkrywki „Pątnów” Kopalni Węgla Brunatnego „Konin” i jego bilans wodny za okres 2003–2004, „Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią. Seria A. Geografia Fizyczna” 2005, nr 56.

Identifiers

DOI

10.31268/StudiaBAS.2023.19

Biblioteka Nauki

2230932